geboren in lockdown
Getty Images.

Geboren in lockdown: deze impact had de pandemie op je baby

Kinderen die de afgelopen 12 tot 14 maanden geboren werden, hebben er op z’n zachtst gezegd een bijzonder jaar op zitten: ze leerden de wereld kennen vanop anderhalve meter, zagen gezichten vooral achter een masker en leefden in hun eigen kleine, fijne bubbel. Of dat coronajaar een impact op hun ontwikkeling had? “Alles hangt af van de veerkracht van de ouders”, zo zegt kinderpsychiater Lieve Swinnen.

De wereld op anderhalve meter

Kinderen die tijdens de lockdown geboren werden, kregen minder kijklustigen over de vloer dan anders, moesten het soms al eens zonder crèche stellen en leerden oma en opa vooral kennen via FaceTime (of door het raam). Een bevreemdende manier om je leven aan te vatten zouden wij denken. Maar al bij al viel dat blijkbaar nogal mee.

Lieve Swinnen: “Jonge kinderen hebben vooral nood aan rust, regelmaat, structuur en de warmte van hun eigen zorgfiguren. Die kregen ze dankzij de bubbel-maatregel net in overvloed. Contact met andere kinderen hebben ze nog niet nodig: ze zijn in de eerste plaats bezig met gewennen aan de wereld buiten de baarmoeder en met die superbelangrijke eerste hechtingsrelatie.

Hoe minder prikkels ze daarbij krijgen, hoe beter. Op dat vlak heeft de coronacrisis net voor een goede ‘pauze’ gezorgd. Dat zagen we vooral in onze moederhuizen: plots was bezoek in die allereerste drie dagen niet meer toegelaten en dat zorgde bij veel mama’s en baby’s duidelijk voor meer rust. Ze hadden de tijd om rustig aan elkaar te wennen zonder dat daar meteen pottenkijkers bij kwamen kijken. Voor echt jonge kinderen, heeft de afgelopen lockdownperiode in principe dan ook vooral voordelen gehad.”

Baby als ‘spons’ voor emoties

Tenminste: als je de crisis en alle maatregelen die daarbij kwamen kijken, als ouder een beetje verteerd kreeg. Lieve Swinnen: “Waar jonge baby’s wel heel gevoelig voor zijn, is voor emoties en spanningen in hun omgeving. Als ouders, maar ook broers en zusjes, zich slecht, gestresseerd, ongelukkig of uitgeblust voelen, dan voelen baby’s dat ook. In die allereerste levensfase hangen ze voor hun eigen stressregulatie immers nog heel erg af van hun zorgfiguren: ze moeten nog leren dat de stress die ze ervaren wanneer ze bijvoorbeeld honger hebben of wanneer ze zich alleen voelen, perfect gereguleerd kan worden. Dat doen ze door in complete symbiose in te tunen op het stressregulatie-systeem van hun ouders.

Voelen die de noden van hun kind goed aan en stemmen ze emotioneel af? Dan zal een baby in een latere leeftijdsfase uiteindelijk leren die stress zelf onder controle te houden. Voelen zij zich aan de andere kant heel erg gestresseerd en zitten ze zelf op hun tandvlees, dan zullen ze hier veel minder goed aan kunnen voldoen. Hun eigen emotionele systeem is zelf immers al uit balans, en dan is er geen ruimte meer om dat van hun kind ook nog eens in evenwicht te houden.”

Gezonde ouders, gezonde baby

Het allerbelangrijkste dat jonge ouders in tijden van pandemie en lockdown voor hun baby kunnen doen, is dus goed voor zichzelf zorgen. Helaas, bleek dat meteen ook een van de grootste uitdagingen: “Bij veel gezinnen met een jonge baby bracht het vertraagde leven van de corona rust, maar zeker niet bij allemaal. Vooral bij kwetsbare gezinnen bleken er meer problemen op te duiken.”

Uit onderzoek van het Britse Institute of Health Visiting kwam naar voor dat 61 procent van de thuishulpen een toename aan kinderverwaarlozing vaststelde. Vier op de vijf zagen een toename van huiselijk geweld, en nog eens vier op de vijf zagen meer moeders met mentale problemen rond de geboorte. 

Veel had waarschijnlijk te maken met de beperkte sociale contacten. Lieve Swinnen: “Als er een kind geboren wordt, kunnen ouders normaal gezien terugvallen op een heel netwerk om hen te helpen met die eerste zorgen. Dat is enorm belangrijk: want een kind krijgen – zeker een eerste – brengt heel wat twijfels en onzekerheden met zich mee. Die kunnen delen met andere mensen, is essentieel voor je welzijn. It takes a village to raise a child wordt weleens gezegd; dat bleek meer dan eens waar.”

Zo zorgen ouders voor zichzelf

Het allerbelangrijkste dat ouders voor hun jonge baby kunnen doen, is dus om in alle coronadrukte ook goed voor zichzelf te blijven zorgen. Hoe ze dat doen? Lieve Swinnen geeft een paar tips:

ZOEK VERBINDING 

  • “Deel je zorgen. Het allerbelangrijkste in ons leven is verbinding met andere mensen. Sociaal contact houdt ons warm en het helpt ons ook om stoom af te laten. Voor jonge ouders is het belangrijk dat ze een plek hebben om hun zorgen en twijfels te delen. Kunnen er even niet te veel vrienden over de vloer komen? Begin dan bijvoorbeeld een WhatsApp-groepje met mama’s waar je je verhalen kwijt kunt en waar je steun kunt krijgen als je dat nodig hebt.”

BOUW VOLDOENDE ME-TIME IN 

  • “Zeker nu jonge ouders veel meer dan anders aangewezen zijn op hun eigen ‘bubbel’ om voor hun kroost te zorgen, is het belangrijk dat ze ook voldoende me-time inplannen. Ze moeten zoveel balletjes in de lucht houden, dat daar echt nood aan is. Koppel voldoende af en probeer af en toe toch ook eens een momentje voor jezelf te nemen. Laat bijvoorbeeld de vroedvrouw of kraamhulp even met je baby in de draagzak rondlopen, terwijl jij een bad neemt of nog eens van je favoriete boek geniet.”

ZORG VOOR EEN GOEIE TAAKVERDELING

  • “Nu jullie maar met twee zijn, kan ook een goede taakverdeling ‘levens redden’. Spreek goed met je partner af wie wanneer voor de baby zorgt, en probeer niet alle taken op de hals van één iemand te laten belanden. Vooral ’s nachts kan dit belangrijk zijn: spreek een beurtrol af zodat niet iedereen telkens voor een paar uur wakker is, als dat niet nodig is.”

Impact op peuters, lagere schoolkinderen en pubers

TE WEINIG NAAR KINDEREN GEKEKEN

Hoewel de impact van de afgelopen crisis op jonge baby’s in de meeste gevallen dus beperkt blijft, vormden iets oudere kinderen wel een risicogroep. Lieve: “Vanaf een peuter- en kleuterleeftijd wordt sociaal contact voor kinderen met leeftijdsgenootjes wel heel belangrijk. School is daarvoor een van de belangrijkste plekken om te leren. En net die school werd in deze crisis regelmatig van onze kinderen afgenomen. Dat lijkt me dan ook één van de grootste fouten die we gemaakt hebben: er werd veel te weinig naar onze kinderen gekeken en naar wat die kinderen eigenlijk nodig hebben.

NEFASTE IMPACT OP JONGEREN

Volwassenen namen rationele en vooral economische beslissingen en van kinderen werd een groep gemaakt die maar gewoon moest volgen, zonder stil te staan bij de aparte noden die jonge mensen die nog volop in ontwikkeling zijn hebben. De meest nefaste impact daarvan zien we momenteel bij onze jongeren: die kampen veel vaker met depressieve gevoelens, angsten en eetstoornissen bijvoorbeeld.”

Ook hier luidt de beste remedie: ga op zoek naar verbinding. Lieve: “Voor pubers en jonge tieners is sociaal contact één van de belangrijkste middelen om persoonlijk te ontwikkelen. In die leeftijdsfase gaan kinderen zich afzetten tegen hun ouders en kijken ze vooral naar hun peers om nieuwe dingen te ontdekken en aspecten van zichzelf te ontplooien. Belangrijk voor hen is dan ook dat alles zo snel mogelijk terug naar het nieuwe normaal gaat: een open maatschappij waarin ze weer onbezorgd met vrienden kunnen omgaan en doelloos rondhangen als dat moet.”

Met dank aan kinderpsychiater Lieve Swinnen. Dr. Swinnen werkt als Kinder- & jeugdpsychiater & Gezins- en systeemtherapeute bij De Hoeksteen, praktijk voor Kinderpsychiatrie.

Meer lezen over ontwikkeling bij kinderen:

Volg ons op FacebookInstagramPinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!

 

 

Partner Content

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."