Vakantie en je kind heeft lastige buien? Tips van de kinderpsycholoog!

Verandert je kind op vakantiedag nummer 1 in een onvervalste ‘rokkenhanger’, die alles met jou samen wil doen? Mama’s vertellen en de kinderpsycholoog weet raad.

Mijn kind wijkt in de vakantie geen momént van mijn zijde

Aah, het begin van de vakantie. Dat betekent: lekker uitslapen, boekje lezen, eropuit trekken en andere manieren zoeken om je batterijen weer op te laden. Alleen is dat buiten je zoon of dochter gerekend. Want die zwiert op het einde van de laatste schooldag z’n boekentas in de hoek en verandert in een echte ‘plakpot’, die mama en papa geen seconde rust gunt en vooral héél veel aandacht nodig heeft.

“Het is vooral iets wat we vaak zien bij kinderen als het ritme van de schooldagen wegvalt”, zegt kinderpsycholoog Klaar Hammecker. “Sommigen kunnen beter met die verandering om dan anderen, maar voor kinderen die erg gevoelig zijn aan structuur en organisatie kunnen vakantiedagen heel verwarrend zijn. Niet alleen vallen de schooldagen – waarvan ze weten wat ze kunnen verwachten – weg, plots zijn mama en papa ook een pak meer ter beschikking.

Soms hebben kinderen dan de neiging om te gaan compenseren, en dat uit zich dan in dat overaanhankelijke gedrag. De combinatie van inhaalgedrag en een gebrek aan ritme kan ervoor zorgen dat kinderen verloren lopen in hun dag, en daardoor extra veel aandacht vragen.

Schuldgevoel

Ouders gaan zich dan weer vaak schuldig voelen als ze merken dat hun kind die verloren tijd wil inhalen en ze zich niet volledig ter beschikking kunnen stellen. Maar dat schuldgevoel is nergens voor nodig: de ene ouder heeft nu eenmaal meer tijd dan de andere. Hou ook in je achterhoofd dat ‘plakkerigheid’ vaak – niet altijd – een fase is die samenhangt met de leeftijd van je kind.

Vooral tussen anderhalf en vier jaar moeten kinderen nog leren om hun mama en papa beetje bij beetje los te laten, wat niet altijd evident is. Helpt het dan om er het grootste stuk van de dag naast te gaan zitten? Neen, je bewijst je kind een grotere dienst door de tijd die je wel kunt vrijmaken, samen bewust in te vullen, dan door te gaan overcompenseren in de vakanties.”

Doen we te weinig samen?

Volgens een OESO-rapport besteden Belgische ouders gemiddeld 2,9 uur per dag aan hun kinderen. Dat is een stuk minder dan in heel wat andere industrielanden, die aan gemiddeld vier uur komen. Er is dus werk aan de winkel!

Volgens kinderpsycholoog Klaar Hammecker heeft veel te maken met organisatie: “Als je niet te veel aan het toeval overlaat en bijvoorbeeld aan het begin van de vakantie een planning maakt met je kinderen, zul je zien dat je makkelijker tijd voor elkaar kunt vrijmaken. Ook in de vakantie zijn structuur en evenwicht belangrijk, zowel voor kinderen als voor ouders.”

Volgens een OESO-rapport besteden Belgische ouders gemiddeld 2,9 uur per dag aan hun kinderen. Dat is een stuk minder dan in heel wat andere industrielanden, die aan gemiddeld vier uur komen.

Lezeres Elke: “Wel tién keer per dag hoor: ‘Ik verveel me'”

Elke: “Lukas is zes. Terwijl hij op schooldagen weinig lastige buien heeft, verandert alles tijdens de vakantie. Dan wordt hij vaak enorm drammerig. Niets is goed: als ik voorstel om te kleuren, wil hij buiten spelen, laat ik hem buiten, dan wil hij weer naar binnen. En sinds hij weet wat het woord ‘vervelen’ betekent, blijft hij maar pruilen. Ik weet me soms geen raad, omdat het de sfeer tijdens de vakantiedagen een beetje verziekt. Het enige wat hij lijkt te willen, is achter mij aanlopen en zeggen dat hij zich verveelt, wel tien keer per dag.”

Kinderpsycholoog Klaar Hammecker: “Overloop bij het ontbijt met Lukas hoe jullie dag eruit zal zien. Maak een lijstje met activiteiten waaruit hij kan kiezen. Sommige kinderen hebben het nodig om een duwtje te krijgen bij het spelen, in de vorm van inspiratie of een beetje hulp. Een kind dat gevoelig is voor een gebrek aan structuur, is echt geholpen als hij weet wat er komt. Bij oudere kinderen kan een weekplanning die je samen maakt ook wat ‘onzekerheid’ wegnemen.”

Lezeres Annelies: “Keuken opruimen? Ik kom er zelfs niet aan toe!”

Annelies: “In de vakantie moet ik alle moeite van de wereld doen om mijn huishouden rond te krijgen. Lotte (4) en Lore (7) worden vreselijk lastig als ik even geen tijd voor hen heb, omdat ik bijvoorbeeld de keuken wil schoonmaken of even boodschappen wil doen. Vooral Lotte hangt dan echt rond mijn benen. Lore wordt dan weer humeurig en maakt voor het kleinste akkefietje ruzie met haar zus. Ik vind het fijn om in de vakantie eindelijk eens tijd te hebben voor het lijstje dingen waar ik tijdens gewone werkdagen nooit aan toe kom, maar dat is buiten mijn dochters gerekend…”

De kinderpsycholoog: “De tijd met hun ouders is vaak gelimiteerd, waardoor nogal wat kinderen ‘inhaalgedrag’ vertonen in de vakantie. Het is belangrijk dat je een zekere regelmaat in je aandacht steekt. Spreek bijvoorbeeld af dat je één dag per week in het teken van je ene dochter stelt, en een andere dag voor je andere dochter reserveert. Dan mogen zij ook jullie activiteiten bepalen, wat jullie ’s middags eten,…

Nog een tip: spreek af dat jij of je partner elke avond mee een gezelschapsspel speelt, als zij de rest van de dag leuk alleen hebben gespeeld. Zo krijgen ze naar hun gevoel genoeg aandacht, zonder dat ze de hele tijd om je heen hangen.”

Lezeres Greetje: “Bij alles wil hij helpen. Leuk hoor, voor even…”

Greetje: “In de vakanties probeer ik zoveel mogelijk tijd met Lieze (12) en Nelles (9) door te brengen. Lieze kan zich erg goed alleen bezighouden, maar Nelles wil overal bij helpen. Letterlijk: als papa in de tuin werkt, moet hij helpen, net als bij koken en de auto wassen. Dat is allemaal leuk voor even, maar het bevordert niet echt de ‘productiviteit’. Ik vind het het best fijn dat hij zoveel initiatief neemt en zo behulpzaam is, maar soms zou ik echt eens willen verder werken, zonder Nelles.”

De kinderpsycholoog: “Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen de taken waarbij je kind kan helpen en waarbij niet. Nelles heeft een leeftijd waarop je hem dat perfect kunt uitleggen. Overloop bij het begin van de dag wat kan en wat niet. Als je kind nog wat jonger is, kun je dit bijvoorbeeld doen met kaartjes en lijstjes, met daarop een groen en rood mannetje. Een kaartje ‘samen de bloemen water geven’? Dat mag bij het lijstje met het groene mannetje. Groenten snijden, krijgt dan weer rood. Ook als kinderen nog klein zijn, is communiceren en keuzes uitleggen vaak de beste manier.”

Meer lezen?

• Angst voor dieren: hoe ga je hier als ouder mee om?
• Help, mijn kind heeft spreekangst! Wat nu?
• Waarom een veilige hechting zo belangrijk is voor je kind

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!