Intensive parenting: waarom opvoeden vaak voelt als een hele klus

Door De Redactie

Van ‘natuurlijk opvoeden’ naar ‘intensive parenting’

“Vroeger werden er zoveel eieren niet onder gelegd, hoor! Een zelfgemaakte katapult in de hand, een voetbal onder de arm en buitenspelen.” Je hoort het je eigen grootmoeder vast ook zeggen terwijl jij al urenlang hebt nagedacht over welke hobby nu precies het best zou zijn voor z’n motorische én emotionele ontwikkeling. Oké, het is misschien een beetje overdreven gesteld, maar in feite slaat de tegenstelling wél de nagel op de kop. Terwijl het voor onze eigen ouders nog grotendeels volstond om ons, hun kinderen, met liefde én een dak boven het hoofd groot te brengen, lijkt ‘opvoeden’ vandaag vooral heel erg ingewikkeld: hele stapels boeken met opvoedkundige adviezen zijn er te vinden, en er staat altijd wel een bataljon experten klaar om je van een gloednieuwe opvoedmethode te overtuigen.

Waarom is opvoeden zo veranderd?

Hoe komt het dat opvoeden de laatste decennia zo onderhevig werd aan allerlei regels? We vroegen het aan Katrien Verhegge, administrateur-generaal van Kind & Gezin en aan Katrien De Graeve, hoofddocent aan het Departement voor Cultuur en Gender aan de UGent.

Van ‘parenthood’ naar ‘parenting’

Katrien De Graeve: “Het klopt dat aan het ouderschap de laatste jaren steeds meer eisen en normen zijn komen te hangen. Nog nooit heeft een kind opvoeden ouders zoveel tijd, energie, geld en emoties gekost als vandaag. Onderzoekers merkten deze evolutie al een tijdje geleden op en hingen er de noemer ‘intensive parenting’ aan.

“nog nooit heeft een kind opvoeden ouders zoveel tijd, energie, geld en emoties gekost als vandaag”

Terwijl ouder zijn vroeger nog veelal iets was wat je ‘was’ in plaats van iets wat je ‘deed’, is ouderschap nu heel hard geëvolueerd in de richting van een werkwoord. Een soort ‘job’ waarbij erg veel expertise en kunde komt kijken vooraleer je als ouder aan het verwachte takenpakket voldoet. In het Engels spreekt men daarom ook weleens van een verschil tussen ‘parenthood’, een soort van natuurlijk ouderschap, en ‘parenting’, het meer actief moeten bekleden van je rol als ouder.”

‘Intensive parenting’: zo kwam het tot stand

Hoe is die veranderde kijk op ouderschap dan tot stand gekomen? Dat hangt van verschillende factoren af, zeggen beide experten.

  1. ONZE INFORMATIEMAATSCHAPPIJ

Katrien Verhegge: “Informatie – én dus ook die over de opvoeding van onze kinderen – is vandaag zo vlot voor ons beschikbaar, dat we er allemaal perfect zelf naar op zoek kunnen gaan. Dat de info nu van overal komt, is natuurlijk mooi, maar de overload heeft ook een keerzijde: nét omdat er zoveel adviezen, regels en theorieën zijn, krijgen jonge ouders het gevoel ook aan ál die dingen te moeten voldoen.” 2. EEN VERANDERING IN ATTITUDE: OPVOEDEN IS IETS VOOR EXPERTS Doordat er zoveel informatie van ‘deskundigen’ voorhanden is, gaan we er als ouders van uit dat opvoeden inderdaad iets is voor experts en niet iets wat we zomaar alleen kunnen op basis van een eigen ‘natuurlijk aanvoelen’. Daar zit volgens Katrien De Graeve ook de overheid voor iets tussen: “Controle-organen zoals Kind & Gezin kwamen er om erop toe te zien dat ouders hun taak naar behoren vervulden. Niet dat het op zich geen goed idee is om ouders te helpen in de zorg voor hun baby. Maar door ouders op het hart te drukken dat ze blijkbaar een expert nodig hebben om hun kind op te voeden, gaan die er steeds meer van uit dat we dat niet uit onszelf weten.”

“Doordat er zoveel info van ‘deskundigen’ voorhanden is, gaan ouders ervan uit dat opvoeden iets is voor experts”

Die insteek maakt niet alleen dat ouders steeds minder op vertrouwen op hun eigen buikgevoel om hun kinderen groot te brengen. Ook naar de goede raad van hun eigen – nochtans ervaringsdeskundige – ouders wordt vaak niet meer geluisterd. Hun kennis zou immers achterhaald en niet gefundeerd genoeg zijn.” 3. ‘OUDER ZIJN’ IS EEN GROTER ONDERDEEL VAN ONZE IDENTITEIT GEWORDEN Katrien De Graeve: “Een derde reden waarom ouders zichzelf steeds meer moeite en regels op de hals halen, is omdat ‘ouder zijn’ een groter deel van hun identiteit is geworden. Het is iets wat je echt als persoon definieert. Omdat er zoveel methodes en modellen voorhanden zijn, zegt de methode waarvoor jij als ouder kiest iets over de persoon die je bent. Althans, zo redeneren jonge ouders nu vaak. En dan komt er natuurlijk vanzelf aan ‘goed opvoeden’ best wel veel gewicht te hangen.” 4. EEN VERANDERDE VISIE OP DE KINDERTIJD Katrien De Graeve: “Dat we onszelf als ouders véél meer eisen stellen, heeft tot slot ook nog te maken met de veranderde manier waarop we naar ‘kind zijn’ kijken. Terwijl aan kinderen vroeger al van jongs af aan gevraagd werd een stukje mee te draaien in het huishouden, wordt dat van kinderen nu veel minder verwacht. Dat komt omdat we de kindertijd als een soort aparte en ‘sacrale’ tijd in ons leven zijn gaan bekijken: kinderen moeten nu vooral toegelaten worden om voluit kind te zijn. Als gevolg daarvan worden kinderen ook veel meer dan vroeger bekeken als breekbaar en fragiel. Ook dat creëert bij ouders natuurlijk weer extra druk: ze krijgen immers het gevoel permanent bijna bovenop hun ‘fragiele’ kinderen te moeten zitten om ervoor te zorgen dat hen niets overkomt. Kinderen krijgen zo nog maar zelden de mogelijkheid zelf dingen te ontdekken.

Het resultaat: meer druk!

En wat betekent dat nu allemaal voor al die jonge mama’s die zo hard hun best doen om alles volgens de regels te doen? Juist: ze voelen veel meer druk. Want niet alleen bezorgt het opvoeden zelf hen meer stress, ze moeten hun gezin – in tegenstelling tot mama’s uit eerdere generaties – vaak ook nog eens combineren met een voltijdse job. En dat terwijl – alle goede bedoelingen van de nieuwe man ten spijt – het grootste deel van het opvoedkundige pakket nog altijd bij de vrouw blijft liggen. MAMA’S ÉN CARRIÈRETIJGERS Katrien De Graeve: “Door die tweespalt in de verwachting kunnen jonge moeders eigenlijk nooit goed doen. Wie zich enkel op ouderschap toelegt, wordt gestigmatiseerd, want die vrouwen voldoen niet aan het maatschappelijke carrièreplaatje. Wie wel voor een carrière gaat, wordt óók gestigmatiseerd. Want die moeders kunnen dan weer nooit voldoen aan het intensieve parenting-plaatje dat nu de sociale norm uitmaakt. Moeders moeten met andere woorden het onmogelijke mogelijk maken: ze moeten prachtige carrières hebben en er tegelijk honderd procent voor hun kinderen zijn, én er bij voorkeur nog eens schitterend uitzien.” KRABBEN UIT ZELFBEHOUD Maar er is meer: jonge moeders leggen elkaar vaak nog wat extra druk op. Zien we on- of offline moeders die er een heel andere opvoedmethode op nahouden dan wijzelf, dan durven we daar weleens scherp naar uithalen. Niet per se om die andere moeders onderuit te halen, maar wel om onze eigen opvoedmethodes en ons eigen gevoel van zelfwaarde als ‘goede mama’ overeind te houden.

“jonge moeders leggen elkaar vaak extra druk op”

Door op zo’n kritische en zelfbeschermende manier te reageren, hou je als mama het systeem dat ook jou ‘druk’ geeft eigenlijk mee in stand. Wil je daar – net als al die andere mama’s trouwens – graag weer een beetje meer van afstappen, dan is de beste tactiek niet alleen om wat milder te zijn voor jezelf, maar ook voor al die anderen mama’s om je heen die ook maar het beste voorhebben met hun kinderen.

Meer lezen over opvoeden en mama zijn:

Volg ons op FacebookInstagramPinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!

Partner Content

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."