Eerste hulp bij mama-twijfels: Ben ik gewoon moe of loop ik tegen een burn-out aan?

Lezeres Sarah: “Ik ben een mama van twee jonge kindjes. Mijn zoontje is net drie geworden, mijn dochtertje is 1,5 jaar. En wat ik me afvraag is: hoe komt het dat ik zo weinig energie heb? Natuurlijk is het leven nu even heel pittig en vermoeiend. De zorg voor mijn twee kindjes vraagt heel veel van me. En mijn nachten zijn kort en onderbroken. Dus dan is het normaal dat ik moe ben? Of zou ik me niet zo lusteloos mogen voelen? Hoe herken ik het verschil tussen een vermoeide mama zijn en misschien wel tegen een burn-out aanlopen?”

Hallo Sarah, dankjewel dat je dit deelt. Want hier sta je lang niet alleen in. Het is belangrijk om te beseffen dat vermoeidheid en een gebrek aan energie, een probleem is op grote schaal. Hierdoor hoop ik je meteen ook duidelijk te maken dat je de schuld dus niet helemaal bij jezelf moet leggen. Daarnaast is het gelukkig wél zo dat je zelf een aantal factoren in de hand hebt die je energie weer kunnen doen stijgen.

Factoren die jouw gebrek aan energie bepalen

PRESTATIEDRUK

Het wordt ons allemaal voortdurend (on)subtiel meegegeven: we moeten vooral blijven doordoen, ons best doen, er alles uithalen wat er uit te halen valt, resultaten halen en presteren. Op werkvlak, als ouder, als vriendin … Moe zijn, een gebrek aan energie hebben en moeten recupereren hoort niet zo in dit plaatje.

Hierdoor krijgen we de indruk dat het verkeerd en abnormaal is om een gebrek aan energie te ervaren. Terwijl dit een normaal onderdeel van onze gezondheid is: na de inspanning moet de ontspanning komen, anders recupereer je niet.

Ik lees dat je deze perceptie soms ook overneemt, wanneer je jezelf afvraagt: “zou ik me wel zo lusteloos mogen voelen?” Het oordeel dat je zelf over je vermoeidheid hebt, is onterecht en zelfs nadelig. Want hoe meer je op je eigen kap zit, hoe slechter en dus minder energiek je je zal voelen.

Probeer eens: “Ik voel me vandaag écht futloos. En dat is eigenlijk best normaal gezien mijn situatie.” Kijk eens hoe dat voelt als je dat een paar keer gemeend tegen jezelf zegt

OUDERSCHAP

Mama of papa zijn vraagt effectief veel energie. Het combineren van verschillende noden (die van iedereen in je huishouden), de onderbroken nachten, de stress dat de nacht onderbroken kan worden, het fysieke verzorgen van jonge kinderen, het zorgen maken over hun welzijn, opvoedingskeuzes maken, het huishouden organiseren,…

Al deze (on)zichtbare taken vragen energie. En dat is echt vermoeiend. Het gebrek aan energie ligt dus niet aan jouw eigen kunnen (of falen). Een grote bron van je vermoeidheid ligt in het ouderschap.

JE HUIDIGE SITUATIE

Je hebt twee jonge kindjes van 1,5 en 3 jaar én je doorstaat te korte nachten. Dat zorgt voor een gat in je energiehuishouden. Het is belangrijk om jezelf hierbij voldoende erkenning en krediet te geven.

Vanaf de dag dat je eerste kindje geboren werd, drie jaar geleden, werd het vermoeiend. Zelfs al zou je maar één kindje gehad hebben, en zou hij na zes maanden doorslapen, dan nog had je nog zeker een jaar nodig om dit opgelopen gebrek aan energie volledig te herstellen in je lichaam.

Het mag dus duidelijk zijn dat je in jouw situatie zowel met je ‘huidige vermoeidheid’ zit, als met ‘opgestapelde, opgelopen vermoeidheid’ die in je kleren kruipt.

PERSOONLIJKE FACTOREN

Mogelijks spelen er nog individuele factoren mee die ik vanop afstand niet kan inschatten:

• Misschien heb je ijzertekort of andere tekorten?
• Misschien heb je een veranderende schildklierwerking?
• Misschien heb je fysieke klachten?
• Misschien is er stress in je relatie, familie of (werk)omgeving?
• Of je hebt misschien een ingrijpende ingrijpende gebeurtenis meegemaakt…?

Al deze zaken kunnen vermoeidheid met zich meebrengen. Het kan zeker geen kwaad om deze een voor een voor jezelf (of samen met je huisarts) na te gaan.

Een burn-out herken je hieraan

• Fysieke uitputting: verzwakte immuniteit, sneller ziek, pijn klachten, constante vermoeidheid, weinig of traag herstel na rust.
• Emotionele uitputting: gelatenheid, teleurstelling, machteloosheid afgewisseld met vlagen van intense emotie (paniek, verdriet, kwaadheid).
• Mentale uitputting: fouten maken, ook in dagdagelijkse zaken, concentratieproblemen, meer vergeten.

Burn-out is een diagnose die je kunt stellen na een lange fase van stress en overspanning.

Maar ik wil je vooral meegeven dat vermoeidheid een alarmsignaal is van je lichaam, dat vraagt om aandacht en zorg. Of je klachten nu wel of niet (al) in een burn-out vervat kunnen worden. Er zijn signalen dat er voor je gezondheid iets mag veranderen. Natuurlijk kun je jouw huidige context niet wegtoveren, maar ik geef je graag een aantal zaken mee waar je mee aan de slag kunt.

Tips om met je vermoeidheid om te gaan

TIP 1: Stop met jezelf te beoordelen

Je bent, heel begrijpelijk, gewoon echt moe. Wanneer je al geen energie steekt in het ‘vechten tegen wat je voelt’, gaat er al 1 energielek dicht.

Je kunt jezelf hierin nog meer een plezier doen en durven delen met anderen hoe je je voelt, dat je je zorgen maakt. Je houdt het dan niet meer alleen recht én er komt kans op steun. Dit geeft op zijn beurt weer energie, en alle beetjes helpen.

TIP 2: Zoek naar praktische oplossingen

Zoek (zelf of met iemand in je omgeving) naar alle mogelijke energielekken en denk samen na over hoe je sommige dingen anders kunt aanpakken.

Hoe klein de veranderingen ook zijn: wat doe je te veel, wat kun je eigenlijk schappen? Ik denk dan bijvoorbeeld aan huishoudelijke taken die niet altijd noodzakelijk zijn, fysiek naar de supermarkt gaan in plaats van online boodschappen doen, het aantal uren werk en verlof, het uur waarop je gaat slapen, ….

TIP 3: Bouw minimale recuperatiemomentjes in

• Ga bewust even langer naar het toilet (en bespreek thuis hoe de kindjes je dan eens niét zullen volgen).
• Ga eens vijf minuten adem happen buiten en maak een wandelingetje rond de blok.
• Sluit even je ogen en zet een koptelefoon op om je zintuigen een korte break te geven.
• Douche net wat langer.
• …

TIP 4: laat je begeleiden

Verder kan het zijn dat je baat hebt bij:

• mindfulness technieken
• het leren stellen van meer grenzen (hoe beter dit lukt, hoe meer je kunt recupereren)
• het omgaan met schuldgevoel als je rust.

Deze zaken vat je best niet alleen aan. In mijn workshops Mamaplan help ik deelnemers  op weg. Je kunt hiervoor ook terecht bij andere psychotherapeuten.

Eigenlijk zou de richtlijn op dit moment echt moeten zijn:

Neem in deze periode àltijd de rust waar en wanneer het kan.

Wees gerust, je zult hier niet altijd zoveel nood aan hebben als nu, dus het is geen permanente nieuwe gewoonte om altijd rust te nemen. Het is eerder zo: hoe sneller en hoe meer je nu recuperatie inbouwt, hoe sneller je van je energiegebrek af zult zijn!

Succes!
Romina

Zit jij ook met een vraag of twijfel rond het mama-zijn?

Dan is dit jouw kans. Bezorg ons je vraag hieronder en dan leggen wij ze voor aan onze expert.

Met dank aan Romina Rys. Meer info over haar mamaplan? Kijk op  www.therapiepraktijk-ici.com en volg Romina op Instagram: mamaplan.ici

ZEKER OOK LEZEN:

• Eerste hulp bij mama-twijfels: hoe verdeel ik de aandacht tussen mijn twee kinderen?
• Eerste hulp bij Mama-twijfels: Ik ben helemaal op, hoe geraak ik hier weer uit?
• Eerste hulp bij Mama-twijfels: ‘Ik wil geen tweede kindje, maar voel me er schuldig over’