Veel onnodig bloedonderzoek zwangeren

Onderdeel van de verloskundige zorg is regelmatige controle van de bloeddruk van de zwangere. Voornaamste doel is het vroegtijdig signaleren van pre-eclampsie (zwangerschapsvergiftiging). Bij vrouwen met een lage tot normale bloeddruk is de voorspellende waarde van de metingen echter gering, zo schrijft onderzoekster Jeltsje Cnossen, werkzaam op de afdelingen huisartsgeneeskunde en Verloskunde van het AMC, in het British Medical Journal van 17 mei jl.

Veelvuldige controle van de bloeddruk in de eerste 20 weken van de zwangerschap blijkt bij deze groep vrouwen weinig zinvol. Bij hen zou in de eerste twee trimesters in principe volstaan kunnen worden met één goede en uitgebreide bloeddrukcontrole.

Is al in het begin van de zwangerschap sprake van hoge bloeddruk, dan zijn regelmatige controles van de bloeddruk nuttig en noodzakelijk. Hypertensie kan immers wijzen op gezondheidsproblemen en is soms een voorbode van zwangerschapsvergiftiging. Maar is de bloeddruk in het eerste trimester laag tot normaal dan zijn tot aan de 20e week eigenlijk geen verdere controles nodig, aldus hoogleraar Verloskunde Joris van der Post.

Vóór week 24 van de zwangerschap ontstaat bij deze groep zelden of nooit zwangerschapsvergiftiging. Het vaak opmeten van de bloeddruk blijkt het optreden daarvan bovendien niet te voorspellen, laat staan te voorkomen.

Maar wordt er toch gemeten, dan kan de verloskundige zich het beste concentreren op de gemiddelde bloeddruk, en niet alleen op de onder- of bovendruk. Dat gemiddelde is de beste voorspeller van zwangerschapsvergiftiging. Nu ligt de focus echter vaak nog op één van beide bloeddrukwaarden.

Volledige tekst van het onderzoek: Accuracy of mean arterial pressure and blood pressure measurements in predicting pre-eclampsia: systematic review and meta-analysis

Pre-eclampsie, ook bekend als zwangerschapsvergiftiging, kenmerkt zich onder andere door extreem hoge bloeddruk en nier- en leverschade. Het treft twee tot vijf procent van alle zwangeren, elk jaar overlijden circa vijftien vrouwen aan de gevolgen ervan. Ook voor het ongeboren kind vormt zwangerschapsvergiftiging een ernstig risico. Het kan leiden tot groeivertraging en zelfs tot het overlijden van de foetus. De oorzaak van zwangerschapsvergiftiging is niet bekend. Wel is duidelijk dat de placenta een cruciale rol speelt – verdwijnt die uit het lichaam dan is de aandoening binnen 48 uur voorbij. Een effectieve behandeling is er niet. Bij ernstige klachten wordt vaak besloten tot een vroegtijdige kunstmatige geboorte, soms via een keizersnee.