Kinderen leren omgaan met geheimen

Een geheimpje kan fijn zijn, maar het kan soms ook een donkere kant hebben. Hoe je kinderen leert omgaan met geheimen? We vroegen het aan Ilse De Block van De Keerkring, en aan kinder- en jeugdpsychologe Shakira Ronsmans.

Kinderen en geheimen

Wanneer is het voor een kind leuk om een geheimpje te hebben?

Ilse De Block: “Een geheimpje kan een fijne spanning geven:

• als het om iets grappigs of leuks gaat, waarbij het niet erg is als het zou uitkomen;
• als het niemand kan kwetsen;
• en/of wanneer er geen onderliggende zwaarte aan gekoppeld is.”

Wanneer wordt een geheim een slecht geheim?

Ilse De Block: “Maak je kind geen bondgenoot van geheimen om conflicten te voorkomen. Als een grootvader bijvoorbeeld aan z’n kleinkind vraagt om niet aan mama te vertellen dat ze naar de vijver in het bos geweest zijn, omdat zijn schoondochter zal zeuren over het feit dat ze naar buiten zijn gegaan terwijl het kind nog een beetje ziek is, lijkt dat allemaal heel onschuldig. Maar realiseer je dat een geheim voor kinderen veel zwaarder weegt dan voor ons, en een grote impact op hen heeft. Bovendien leer je hen zo ook oneerlijk te zijn, en we willen die kinderlijke onschuld uiteraard niet aantasten met verborgen verhaaltjes.”

Kunnen ouders misschien beter een andere term gebruiken dan ‘geheim’ aangezien het woord zo zwaar geladen is?

Shakira Ronsmans: “Het gegeven van iets achterhouden is voor jonge kinderen al een hele kluif, maar een andere term gebruiken is niet per se nodig. Of het woord al dan niet zwaar geladen is, lijkt me eerder afhankelijk van welke betekenis eraan gegeven wordt binnen het gezin.”

Hoe kun je praten over het omgaan met geheimen?

Shakira Ronsmans: “Het is altijd aangeraden om een rustig moment te kiezen wanneer je iets met iemand wilt bespreken; na het eten bijvoorbeeld. Wanneer kinderen het concept van een geheimpje nog aan het leren zijn, is het goed om hen voorbeelden te geven over situaties die wel of niet aanvaardbaar zijn. Leg dan uit in welke omstandigheden je ongerust of boos zou zijn. En stel daarnaast ook vragen zoals: ‘Weet jij wat een geheimpje is?’ en ‘Vanwaar heb je dat geleerd?’. Daarnaast kun je eveneens je eigen ervaringen delen.

Het helpt zeker wanneer je als ouder open communiceert over zulke thematieken. Zo merkt je zoon of dochter dat je niet meteen door het lint gaat en er rustig over dit onderwerp gepraat kan worden. Het is bovendien ook makkelijker voor hen om dingen te bespreken met mama en papa wanneer ze voelen dat er naar hen geluisterd wordt.”

Hoe leer je hen het onderscheid tussen goede en slechte geheimen, zodat ze jou het slechte geheim zeker komen vertellen?

Shakira Ronsmans: “Het blijft moeilijk om erop te vertrouwen dat kinderen alles durven te zeggen. Ik denk dat je als ouder niet vaak genoeg kunt meegeven dat je er nooit wakker van mag liggen of er last van zou moeten krijgen. Last kan elk negatief gevoel omvatten: het kan betekenen dat je je ergens niet goed bij voelt, je bang bent of dat je het gevoel hebt dat iemand jou of anderen oneerlijk behandelt.”

“Als het voor het kind toch complex blijkt te zijn om erover te converseren, en je als ouder het gevoel hebt dat er iets niet pluis is, of dat je zoon of dochter zich anders gedraagt, kun je een poging wagen om een gesprek aan te knopen: ‘Ik heb het gevoel dat er iets met je scheelt’, ‘Als je je slecht voelt over iets mag je dat altijd tegen mij of iemand anders vertellen’. Dat gesprek zal trouwens des te vlotter verlopen als er in vorige situaties al sprake was van open communicatie.”

Met dank aan:

Ilse De Block van De Keerkring, centrum voor opvoedingsondersteuning in Vlaanderen
Shakira Ronsmans, Kinder- en Jeugdpsychologe, Oplossingsgerichte therapeut, Praktijk ‘De kleine stap’ Leuven, Praktijk ‘Intra-extra’ Begijnendijk

Nóg meer leesvoer:

• 5x boeken voor kinderen die bang zijn in het donker
• Ik heef geslaapt! Alles over de taalontwikkeling van je kleuter
• Peuter ontdekt zijn geslachtsdelen: wat nu?