Uitgeput na onderbroken nachten? Er is wat aan te doen!
Veel jonge ouders zullen dit ongetwijfeld beamen: de onderbroken nachten als gevolg van een kind dat niet goed slaapt zijn een ware uitputtingsslag. Te weinig slaap heeft serieuze gevolgen op alle mogelijke vlakken. Hoog tijd om die moeilijke periode niet als ‘het hoort er nu eenmaal bij’ te zien, maar er iets aan te doen. Dat zegt psycholoog en slaapspecialist Annelies Smolders.
Het effect van de onderbroken nachten
Annelies Smolders is psycholoog en slaapspecialist en heeft van mensen leren slapen haar persoonlijke missie gemaakt. Ze begint alvast met een belangrijk misverstand de wereld uit te helpen. “De acht uur slaap die een mens zogezegd nodig heeft, is echt geen standaard. Het klopt dat je best niet al te veel onder de zes uur gaat, maar je hebt effectief kortslapers. Ik denk dat de meeste mensen hun slaappotentieel wel kennen. Komen ze daar niet aan, dan gaan ze eronder lijden.”
“Als je niet goed slaapt, merk je dat op alle vlakken. Je bent prikkelbaar, gaat sneller huilen en als je niet oplet, steven je recht op een depressie af, soms ook gecombineerd met een burn-out. Ook je aandacht en geheugen lijden eronder en het verwerken van informatie verloopt een stuk minder vlot.”
Dutten is niet zonder gevaar
Als je baby of kind slecht slaap en je lijdt onder de onderbroken nachten, dan krijg je als ouder het advies om te slapen als je kind slaapt. Betekent dit dan een dutje doen in de namiddag en ‘s avonds vroeg in bed?
“Het is belangrijk om te weten dat niet iedereen op eender welk moment kan dutten”, legt Annelies uit. “En bovendien is het niet ongevaarlijk. Slapeloosheid is bijna altijd een bioritme-probleem. Vaak hebben de ouders in het begin geprobeerd om op ongewone uren wat bij te tanken. Dat werkt op korte termijn, maar het is niet zonder gevaar. Dat wat hen toen leek te helpen, heeft op lange termijn hun slaapprobleem chronisch gemaakt. Als je kind dan ineens wel goed slaapt, lukt het jou niet meer. Je hebt namelijk te veel op onregelmatige uren geslapen waardoor je biologische klok in de war is.”
“Op ongewone uren slaap bijtanken is niet zonder gevaar. Het kan je slaapprobleem chronisch maken”
“Sommige ouders zijn ten einde raad en proberen echt alles. De mama gaat bijvoorbeeld met de baby bij de oma logeren, terwijl de man thuis achterblijft om bij te slapen. Ook de mama dacht – in de logeerkamer van oma – slaap in te halen. Op papier klinkt dit als een mooi plan, maar in de praktijk heeft niemand geslapen. Hun systeem is gewoon het noorden kwijt. Ook al zijn ze zo blij dat ze eindelijk mogen slapen, het lukt gewoon niet.”
Bij je kind liggen dan maar?
Bepaalde ouders nemen hun kind bij hen in bed of gaan zelf op een matrasje in de kinderkamer liggen. Ze worden dan wel wakker, maar hoeven tenminste niet telkens uit bed.
“Dit is het een beetje hetzelfde verhaal. Op korte termijn kan dit helpen, maar of je kind hierdoor beter gaat slapen is maar de vraag. Ik zie hier mensen die nog steeds bij hun kind van twaalf jaar liggen. Eigenlijk is het zo dat een baby rond de derde levensmaand zelf in slaap moet kunnen vallen. Dat is niet iets wat vanzelf gaat, maar iets wat een kind moet leren.”
“Ouders zijn tot alles in staat als hun kind niet goed slaapt en dat begrijp ik maar al te goed. Maar zo los je het probleem niet op. Vaak zijn ouders in eerste instantie bang voor wat het van hen gaat vragen om het probleem aan te pakken. Ze zien er tegenop om een paar nachten door te zetten, maar de nieuwe aanpak is vaak minder zwaar dan wat ze al maanden of soms jaren doen.”
Het probleem van onderbroken nachten is vaak snel opgelost
“Mijn goede raad: maak er snel werk van!”, zegt Annelies. “Blijf er niet mee zitten, want slecht slapen is echt nefast voor je gezondheid. Bovendien is de oplossing vaak simpel. Investeer in één of twee sessies bij een psycholoog.”
“blijf er niet mee zitten, want slecht slapen is nefast voor je gezondheid”
Het probleem aanpakken is vaak simpeler dan de meeste ouders denken, maar het vraagt wel wat doorzettingsvermogen. “In de praktijk komt het erop neer dat je die eerste nachten ontzettend vaak dat kamertje zult moeten binnengaan”, legt Annelies uit. “Het is een kwestie van je kind heel vaak troosten, maar niet te uitgebreid. Ik zorg wel voor een aanpak op maat, die bij de ouders en zelfs de indeling van het huis of de kamer past. Maar dit is het scenario waarrond ik de techniek opbouw.”
“Het is heel belangrijk dat je het nooit laat escaleren tot gigantische huilbuien, want dat werkt niet, en al zeker niet voor een moederhart. Maar weet dat het vier nachten zwaar zal worden. Begin eraan op donderdag, want de volgende dag is het vrijdag. Nadien volgt het weekend en tegen maandag heb je het ergste achter de rug.”
Ouders leren slapen
“Nadien is het tijd om het slaappatroon van de ouders onder de loep te nemen, want die zijn intussen stikkapot. Ik leg hen bijvoorbeeld uit wat het verschil is tussen moe zijn en slaperigheid. Ik bekijk hun slaapdagboek en aan de hand hiervan stel ik een plan op. Bij veel avondmensen start de slaap niet voor 12 uur ‘s nachts en toch kruipen ze al om 22 uur in bed. Die mensen zijn er zich niet van bewust, maar zo creëer je dus een slaapprobleem.”
“Het klinkt misschien raar, maar kijk liever Netflix tot half één en ga dan slapen. Je zult merken dat je vlotter inslaapt en ook dieper slaapt. En nog een pluspunt: je hebt ‘s avonds opnieuw wat me-time. Na een week voel je al een verschil! Dit is uiteraard niet de enige techniek in de slaaptherapie, maar wel een heel belangrijke.”
“Kijk liever netflix tot je echt slaperig wordt en vlotter inslaapt”
“Dit geldt trouwens ook als je ‘s nachts wakker wordt omdat je op moet staan voor je kind. Vraag je af of je wel slaperig bent. Misschien ben je boos omdat je man je huilend kind niet hoort of ben je bezorgd omdat je baby ziek is bijvoorbeeld. Dan is het geen goed idee om zomaar in je bed te kruipen, want door die adrenaline ga je niet vlot inslapen. Hier geef ik opnieuw dezelfde tip: maak er het beste van en kijk naar je favoriete Netflix-serie tot je voelt dat je slaperig wordt.”
Als je je favoriete serie mag bekijken, lijken die onderbroken nachten ineens minder erg. Maar hielden die schermen ons niet wakker?
“Dan gaat het vooral om je telefoon of je pc die dicht bij je gezicht blauw licht produceert. Bij je televisie valt dat erg goed mee. Het verschil zit ‘m trouwens niet alleen in het blauw licht, maar als je surft, scrolt of chat op je telefoon hou je je eigenlijk wakker. Als je Netflix kijkt op je tv, dan volg je een programma. Dat zorgt voor veel tragere ontspannen hersengolven. Wil je Netflix op je tablet kijken, wijzig dan je instellingen.”
Onderbroken nachten? Tips voor uitgeputte ouders
“Investeer in een aantal sessies bij een psycholoog“, raadt Annelies aan. “De meeste ziekenfondsen betalen een deel terug en meestal ben je al met één of twee gesprekken geholpen. Denk je dat er geen uitweg is? Het is nochtans op een vrij eenvoudige manier op te lossen. Wij blijven ons erover verbazen dat er zoveel mensen denken dat er niets aan te doen is en er zolang mee blijven rondlopen. Het is ook wel de aard van het beestje: op de tanden blijven en niet flauw doen, het zal wel beteren. Ik vind dat we wat liever mogen zijn voor onszelf.”
“Denk je dat er geen uitweg is? Het is nochtans op een vrij eenvoudige manier op te lossen”
“Nog een tip die ik graag meegeef: zet een lichtbril op je geboortelijst. Zo’n bril vervangt een dutje en je kunt er weer even tegen. Het blauw licht is gezond wakkermakend licht, nog veel sterker dan wat in je telefoon zit. Zet je ‘m een half uurtje op, dan kun je er weer drie of vier uur tegenaan. Ik draag ‘m elke ochtend van 1 september tot 1 mei, omdat we een heel lange winter hebben.”
“Wist je dat verpleegkundigen en politiemannen in Nederland standaard zo’n bril gebruiken om beter met hun shiften om te gaan? Het is natuurlijk een investering van zo’n 175 euro. Maar er lopen heel wat mensen rond met sneakers die evenveel kosten en die draag je vaak maar één seizoen, terwijl die bril de kwaliteit van je leven kan veranderen.”
Ook interessant voor jou:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!