Koalatoets: waarom alle (vijfjarige) kleuters vanaf vandaag op hun taalvaardigheid getest worden

Vanaf dit schooljaar worden alle kleuters uit de derde kleuterklas verplicht aan een taaltest onderworpen. De zogenaamde ‘Koalatoets’ moet meer inzicht geven in de taalvaardigheid van kinderen. Kleuters met een taalachterstand worden opgespoord en krijgen de kans om die bij te werken voordat ze aan het eerste leerjaar moeten beginnen. Hoe zo’n test precies werkt? En of die z’n doel bereikt? Een paar belangrijke punten op een rij.

De Koalatest: waarom kleuters testen?

Rond de zogenaamde Koalatoets is de afgelopen maanden heel wat gepalaverd, maar vandaag werden de eerste kleuters dan toch op hun taalvaardigheid getest. Het doel van de toets: kleuters met een taalachterstand opsporen voor ze naar het eerste leerjaar gaan, zodat ze daar met gelijke kansen kunnen beginnen. Volgens minister van Onderwijs Ben Weyts erg belangrijk, want, zo klinkt het: “Kinderen die al met een taalachterstand aan het lager onderwijs beginnen, zullen door de jaren heen alleen maar meer achterstand oplopen zowel in het vak Nederlands als in andere vakken.” Kleuters bij wie een taalachterstand gedetecteerd wordt, krijgen een jaar lang extra aandacht om die tijdig bij te spijkeren.

Taalachterstand opsporen: zo gaat de test in z’n werk

Hoe kleuters precies op hun taalvaardigheid getest worden? In de vorm van leuke spelletjes. In het eerste deel van de test krijgen de kleuters een paar doe-opdrachten, waarvoor ze meestal met hun meester of juf naar de turnzaal trekken. Door de kleuter in kwestie te vragen om ‘met één been in een hoepel te gaan staan’ of ‘naast’ en ‘achter’ de hoepel plaats te nemen, wordt hun begrip van al die concepten meteen getest.

Na de doe-activiteiten trekken de kleuters met de juf of meester naar een tafeltje, waar ze op dezelfde soort begrippen worden getest, maar dan niet meer door zelf de bewegingen uit te voeren, maar wel door poppetjes in de juiste houding te plaatsen. Een voorbeeld: ‘Laat het meisje hoger op de trap staan dan de jongen’ of ‘laat de jongen achteraan staan en het meisje in het midden’.

Kleurcodes: groen, oranje of rood

Op basis van de test ontvangt elke kleuter een kleurcode: kleuters die groen krijgen, zijn taalvaardig genoeg om zonder problemen aan het eerste leerjaar te beginnen. Kleuters die oranje of rood geëvalueerd worden, zullen extra begeleiding krijgen. Voor wie oranje krijgt, betekent dat concreet dat er extra aandacht is voor de taalachterstand in de klas zelf of bijvoorbeeld door aan pre-teaching te doen. Kleuters die rood ontvangen, worden individueel of in groep in een taalbad ondergedompeld.

Die gedifferentieerde aanpak op maat moet ervoor zorgen dat kinderen met een taalachterstand of kinderen met een niet-Nederlandstalige achtergrond, toch met gelijke kansen aan hun lagere school kunnen beginnen.

Controverse: stigmatiserend en overbelastend?

Waarom er de afgelopen tijd dan toch heel wat controverse rond de Koalatest ontstond? Vooral omdat critici vreesden dat een taaltest op zo’n jonge leeftijd ook net het omgekeerde effect zou kunnen hebben: kleuters die slecht scoren op de Koalatoets zouden door de omgeving als ’taalzwak’ beschouwd kunnen worden. En dat zou mogelijk de manier waarop een leerkracht – of iemand anders uit de omgeving van het kind – naar dat kind kijkt, kunnen veranderen. Daardoor zou die laatste niet méér, maar net ‘minder gelijk’ behandeld kunnen worden, wat de taalachterstand dan weer vergroot in plaats van verkleint.

Daarnaast lieten verschillende kleuterjuffen en meesters in het veld ook horen te vrezen dat een taaltest op sommige kleuters misschien behoorlijk indrukwekkend kan overkomen. Kinderen moeten in hun schoolloopbaan al behoorlijk veel presteren. Een taaltest op kleuterleeftijd is voor sommigen blijkbaar toch net dat stapje te ver.

Meer lezen over onderwijs, taal en leren:

• 6x makkelijke manieren om de taalvaardigheid van je kind te stimuleren 
• Ik heef geslaapt! Alles over de taalontwikkeling van je kleuter
• Een kind tweetalig opvoeden: hoe pak je dat aan?  

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!