Wereldmeisjesdag: Speelgoedmerk LEGO wil genderstereotypen doorbreken

Link jij een wetenschapper eerder aan een man of aan een vrouw? En een verpleger of danser? De meeste mensen denken bij het eerste vooral aan een man, bij het tweede en derde beroep eerder aan een vrouw. Een stereotiepe gedachte die het Deense LEGO mee wil doorbreken. Op Wereldmeisjesdag komt het speelgoedmerk naar buiten met ‘Ready for Girls’, een campagne die ouders en leerkrachten wil aanzetten hun ‘speelgoed voor jongens’ zéker ook aan meisjes aan te bieden.

Grijze wetenschappers en roze ballerina’s

Nog veel te vaak wordt de uiteindelijke studie- of beroepskeuze van onze achttienjarigen bepaald door hun geslacht: terwijl jongens nog voornamelijk terechtkomen in wat we noemen ‘harde’, ‘wetenschappelijke’ beroepen, blijft de zorgsector voornamelijk vrouwelijk. Een ongelijkheid die niet per se voortkomt uit een verschillende interesse bij beide geslachten, maar wel door diep ingesleten stereotiepe denkbeelden in de maatschappij rondom hen.

Anno 2021 heersen er nog altijd heel wat maatschappelijke vooroordelen wat betreft jongens en meisjes: we veronderstellen op basis van geslacht nog veel te vaak dat mensen bepaalde interesses of eigenschappen bezitten, terwijl dat niet per se zo hoeft te zijn. Van meisjes nemen we onbewust aan dat ze zacht, intuïtief, lief, aardig en zorgzaam zijn, terwijl we van jongens dan weer onbewust verwachten dat ze actief en stoer zijn en dat ze interesse hebben in meer creatieve, bouwkundige en wetenschappelijke dingen.

Een door genderstereotypen bepaalde veronderstelling die uiteraard niet klopt, maar die er wel voor zorgt dat jongens en meisjes op basis van hun geslacht onbewust in een bepaalde richting geduwd worden.

Poppen en bouwsets

Een effect waarvan Angelique Van Ombergen, wetenschapper op de ‘30 under 30’-lijst van meest beloftevolle wetenschappers en ambassadrice van de nieuwe ‘Ready for Girls’-campagne van LEGO, zich maar al te zeer van bewust is. “Doordat ouders, leerkrachten en eigenlijk de hele wereld rondom een kind onbewust al een heel beeld hebben van wat er zoal bij een meisje hoort en wat zoal bij een jongen, krijgen heel veel kinderen van jongs af aan al een gekleurde selectie aangeboden. Niet alleen wat speelgoed betreft, maar ook qua denkbeelden.”

Ook de prototypische voorbeelden die kinderen in de mainstream media en in de populaire cultuur krijgen voorgeschoteld, helpen vaak niet om hen een zo neutraal en gendergelijk mogelijk mensbeeld te doen ontwikkelen: “Er is natuurlijk al veel veranderd tegenover een aantal decennia geleden, maar als je naar films, strips, boeken en andere populaire media kijkt, zal een wetenschapper of een astronaut er nog altijd eerder afgebeeld worden als een man. Een danser en een verpleger associëren we dan weer meestal met het andere geslacht.

Dat zorgt ervoor dat kinderen al heel jong een gendergekleurd beeld van zichzelf en van de maatschappij opbouwen: veel meisjes durven uiteindelijk niet voor een wetenschappelijke richting te kiezen, omdat ze denken dat het niets voor hen is, terwijl dat natuurlijk absoluut niet klopt. Omgekeerd geldt voor jongens vaak hetzelfde: puur omdat ze tijdens hun opvoeding al in een andere richting geduwd werden, zullen zij later veel minder vaak voor een zorgzaam beroep durven te kiezen.”

Bied je kind alles aan

Om er uiteindelijk voor te zorgen dat die genderongelijkheid uit onze arbeidsmarkt verdwijnt, grijpen we best al zo vroeg mogelijk in. Angelique: “Niet alleen moeten we ervoor zorgen dat de stereotiepe afbeelding van bepaalde beroepen uit onze populaire cultuur verdwijnt (denk bijvoorbeeld aan die prototypische ‘brandweerman’ of ‘oude verstrooide professor), maar tegelijk ook durven kiezen voor een meer diverse invulling van die beroepen. Waarom bijvoorbeeld geen brandweervrouw met etnisch diverse roots of een tekenfilm waarin een meisje ervan droomt om astronaut te worden?”

Daarnaast is er ook een belangrijke rol voor ouders en leerkrachten weggelegd, maar daarvoor moeten die wel eerst bewust gemaakt worden van het probleem. “Heel vaak worden jongens en meisjes vroeg in hun leven al in een genderstereotiepe richting geduwd: jongens krijgen een blauwe kamer, vol autootjes, K’nex en Lego, terwijl meisjes veel roze, ballerina’s en een poppenhoek wordt opgedrongen. Ik trek de karikatuur nu heel erg ver door, maar die gedachten over ‘wat wenselijk is voor een jongen en wat voor een meisje’ leeft ook veel subtieler. De eerste stap is om ouders daarvan bewust te maken: laten ze hun zoon op voetbal gaan omdat het een jongen is, of kiest hun kind er heel bewust zelf voor omdat hij de sport nu eenmaal graag doet?”

De grootste tip die Angelique ouders dan ook kan meegeven om hun kinderen alle kansen te geven zichzelf te ontplooien, is: bied je kinderen alles aan. “Wees je ervan bewust dat genderstereotypen heel diep ingebakken zitten en dat je vaak dingen van je kind verwacht of veronderstelt op basis van zijn geslacht, terwijl dat niet noodzakelijk overeenstemt met hoe de persoonlijkheid van je kind in elkaar zit.”

Leren kijken naar je kind als individu en hem benaderen als een uniek samenraapsel van talenten, interesses en keuzes die in hem bestaan, is dan ook de sleutel. Om die niet-geslachtsgebonden voorkeuzes en interesses te ontdekken, kan het handig zijn je kind gewoon alle soorten speelgoed aan te bieden: “Geef je kind de keuze. Speelt je jongen liever met barbiepoppen en roze klei? Dan is dat prima. Geeft hij omwille van wie hij is toch echt gewoon de voorkeur aan auto’s en judo? Dan mag dat natuurlijk ook. Zolang die keuze maar gemaakt wordt op basis van een authentieke persoonlijke voorkeur en niet op basis van een door genderstereotype vooroordelen gekleurde gedachte die hem die richting heeft uitgestuurd.”

Ready for Girls: meisjes aan de LEGO

Om ouders bij die bewustwording een handje te helpen, lanceerde LEGO de campagne ‘Ready for Girls’. In die campagne bieden ze ouders een handleiding met tien tips aan om genderstereotiepe gedachten beter te herkennen en stimuleren ze hen om Lego, een speelgoed dat door de jaren heen bekend kwam te staan als ’typisch jongensspeelgoed’,  zeker ook aan hun meisjes aan te bieden.

Een initiatief waar Angelique met veel plezier mee haar schouders onder zet. Samen met LEGO wil ze ervoor zorgen dat elk kind, ongeacht het geslacht, het gevoel heeft dat ze alles kunnen bouwen en worden. En dat al spelend, zodat ze hun unieke talenten kunnen ontwikkelen.

Meer lezen over opvoeden:

• Genderbewust opvoeden: zo zorg je ervoor dat je kind niet in hokjes denkt 
• Een kind tweetalig opvoeden: hoe pak je dat aan? 
• Opvoeden ná corona: “Bereid kinderen voor op een complexe wereld” 

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!