Zoveel mogelijk buiten zijn is belangrijk voor onze kindjes. Dat hebben ze ook begrepen in kinderopvang Hermelijn in Sint-Niklaas. Hier kunnen de kindjes niet alleen buiten spelen en eten, maar sinds kort ook slapen. Teamverantwoordelijke Véronique Inghels licht toe wat de voordelen zijn van al die buitenactiviteiten, zoals buiten slapen.

Project duurzaamheid en vergroening in Sint-Niklaas

Véronique Inghels is teamverantwoordelijke van groepsopvang Hermelijn in Sint-Niklaas. “Ons kinderdagverblijf met plaats voor 72 kindjes per dag is een van de vier kinderopvanginitiatieven van de stad Sint-Niklaas. Bij Hermelijn hebben we specifiek ingezet op duurzaamheid en vergroening, omdat we in een groen stukje van de stad zitten.” Dat beaamt ook Maxime Callaert, schepen van wonen, onderwijs, opvoeding en kinderopvang. “Het contact met de natuur vinden we erg belangrijk. We hebben een groot stuk bos aan de site toegevoegd en het laten opkuisen zodat het toegankelijk is voor de kindjes. Op vlak van voeding kiezen we zoveel mogelijk voor het lekker lokaal principe, en dan hebben we uiteraard ook de buitenbedjes.”

Buiten slapen: inspiratie uit Scandinavië

Die buitenbedjes spreken tot de verbeelding…

Véronique: “Voor ons geldt het principe: alles wat je binnen kunt, kun je buiten ook. Dat betekent niet alleen spelen of eten, maar ook slapen in de buitenlucht. We hebben daarvoor heel wat inspiratie gehaald uit de Scandinavische landen en Nederland. En vervolgens het idee natuurlijk ook besproken met het team en de ouders. Want we hebben hier heel veel kindjes die in een appartement wonen, en dus zelfs geen tuintje hebben. Voor hun ouders was het buiten slapen dus een grote stap. Door hen goed te informeren, konden de meeste ouders zich prima vinden in dat idee. 

Uiteraard volgen we in dit alles de strikte richtlijnen van Kind & Gezin. We hebben op dit moment twee buitenbedjes en we willen dat graag uitbreiden, maar daar hangt natuurlijk een behoorlijk prijskaartje aan vast. Je kunt namelijk niet eender welk bedje buiten zetten. De ouders grappen soms dat ze lijken op een kippenkotje of konijnenhok op poten. Ik begrijp wel waarom (lacht). Het moet op poten staan en er is gaas rond om de insecten buiten te houden. Beide bedjes staan onder het afdak zodat er altijd schaduw is en er geen slagregen aan kan.” 

Maxime Callaert: “Als kindjes in de Scandinavische landen een dutje doen, leggen ze hen gewoon in een buggy en rollen ze die buiten, zomer én winter. Wij hebben beslist om het iets minder drastisch aan te pakken. Hier kunnen de kindjes pas vanaf maart buiten slapen. De stap naar buiten slapen was voor sommige ouders al groot, dus we kiezen ervoor om het niet in de winter te doen, al zou het technisch mogen tot -5 graden. Ook als het warmer is dan 28 graden doen we het niet.”

Véronique: “We zijn er na de paasvakantie mee gestart en sindsdien hebben we heel wat vragen gekregen van ouders die oorspronkelijk neen hadden gezegd, maar nu toch overtuigd zijn. Er begint meer interesse te komen, zeker nu de ouders zien dat we de kindjes niet zomaar buiten leggen zonder meer. Er is uiteraard zeer regelmatig toezicht. Er staat sowieso een buitenbabyfoon, maar er is ook een begeleidster verantwoordelijk voor de buitenbedjes. Zij gaat elke tien minuten bij de kindjes kijken. Voorlopig zijn het enkel de kindjes van 0 tot 18 maanden die buiten slapen, de peutertjes nog niet.” 

(Risicovol) buitenspelen: motorisch sterker

Jullie benutten die buitenruimte niet enkel om te slapen. De kindjes zijn een groot deel van de dag buiten?

Véronique: “We werken niet met een minimumtijd die ze buiten moeten doorbrengen, maar kijken gewoon wat mogelijk is. We zetten bijvoorbeeld een schuifraam open zodat ze zelf kunnen kiezen of ze binnen of buiten willen zijn. Ervaring leert ons dat de meeste kindjes liefst van al buiten zijn, zeker als het mooi weer is. We hebben een zandbak, maar ook een buitenkeuken en de kindjes schilderen ook graag buiten. Er zijn zoveel dingen die je kunt doen als je out of the box denkt. Onlangs hadden we de bomen vol papier gehangen en mochten ze dit beschilderen. Pret verzekerd!

We merken bovendien dat de meesten van onze kinderen heel sterk zijn op motorisch vlak, onder meer door het buiten spelen. We zijn ook voorstander van risicovol spelen. Je mag kinderen gerust dingen laten proberen, je zou versteld staan van hoe goed ze hun grenzen kennen. Klimmen over een boomstam bijvoorbeeld, ook al zijn ze nog erg klein, moet kunnen. Wij zijn altijd in de buurt om in te grijpen moest het nodig zijn. Een schram of een blauwe plek hoort er natuurlijk bij. En vuile of kapotte kleren. (lacht) 

Al mogen we wat dat laatste betreft onze kwetsbare gezinnen niet uit het oog verliezen. Voor jou of mij is een kapotte broek misschien geen probleem, maar voor bepaalde ouders wel. Daarom hebben wij hier een hele hoop reservekleding verzameld, om die ouders, die dat stukje van buitenspelen moeilijk vinden, te helpen.”

Zijn alle ouders overtuigd van het buitenaspect? 

Véronique: “Praten met de ouders en hen voldoende informeren is cruciaal als je dit wilt laten slagen. Doorgaans vinden ze buiten spelen prima, als ze bedenkingen hebben is er een achterliggende reden. Geen geld om de kleren constant te wassen of te vernieuwen óf de gedachte dat hun kind ziek wordt van buitenspelen. Dat is natuurlijk niet zo, het is net door veel buiten te zijn dat je kind een goed immuunsysteem krijgt. Dat kinderen ziek worden in de crèche, kun je niet vermijden. Maar wij zorgen ervoor dat de kindjes steeds goed aangekleed zijn als ze naar buiten gaan.

We vinden het belangrijk dat de kinderen zo veel mogelijk buiten zijn, maar natuurlijk houden we hen binnen als het niet meer leuk of veilig is. Als het hagelt bijvoorbeeld. Om hen toch met dit fenomeen te laten kennismaken, mogen degenen die willen, wel onder het afdak gaan staan. Regent het gewoon hard, maar is het verder volkomen veilig, durven de kindjes wel met de paraplu naar buiten trekken. Niets leukers dan dat, toch?

Ook als het sneeuwt vragen we aan de ouders om warme kledij mee te geven. Zo kunnen de kindjes niet alleen in de sneeuw spelen, maar leren ze ondertussen ook wat er gebeurt als sneeuw smelt bijvoorbeeld. Als het echt te koud is voor de kindjes, haalt een begeleidster een bak sneeuw naar binnen om mee te spelen. En zo brengen we buiten naar binnen. Ook als het te warm is om buiten te spelen, zetten we gewoon het zwembadje binnen.”

Jullie hebben zelfs een eigen bos?

Véronique: “Dat klopt. We hebben een kabouterbos waar de kinderen op ontdekking kunnen gaan, maar áltijd onder begeleiding. Het stuk is afgesloten omdat er toch wel wat prikkende planten staan die we bewust behouden hebben voor het evenwicht in de natuur. Omdat het bos zich wat buiten het gezichtsveld van de begeleiders bevindt, mogen de kindjes er niet zomaar eender wanneer vrij spelen, maar alleen als er iemand van ons bij is. 

We vinden het belangrijk om te vertrekken vanuit de blijmakers van de kinderen. Als je ziet dat een kind aangetrokken wordt door iets, ga er dan in mee of ga er verder mee aan de slag. Dan zie je meteen dat de betrokkenheid van het kind veel hoger is. Op die manier leert een kind ook zelf grenzen ontdekken. Als je alles gaat begrenzen of voorkauwen, dan mis je als kind het stuk dat je zelf kunt leren. Bovendien hebben die kindjes in het bos zoveel waar ze mee kunnen spelen. Neem nu een tak, dat kan eender wat zijn. En die kinderen amuseren zich er kostelijk mee.”

Maxime: “Of steentjes. Mijn dochter komt elke dag thuis met haar zakken vol kiezelsteentjes.”

Véronique: “Wat zijn jouw beste herinneringen als kind? Toch ook spelen met modder of water? Of een mierennest inspecteren of een regenworm volgen. Iedereen herinnert het zich, omdat het de dingen zijn we als kind het allerliefst doen.”

Ook moestuinieren met kindjes is altijd een succes. Kan dat bij jullie ook?

Véronique. “Zeker. Voorlopig hebben we kruiden en aardbeiplantjes. We hebben ook al eens courgettes gehad, met wisselend succes. We betrekken de kindjes bij het hele proces van ons moestuintje. Nu dat het zo warm is, moeten ze ook de plantjes water geven met hun gietertjes. Sommige plantjes krijgen wat veel water en andere kunnen net wat meer gebruiken, maar dat hoort erbij (lacht). De kruiden zijn absolute favoriet bij onze kindjes. Ze vinden het heerlijk om basilicum te proeven of te ruiken aan de munt.

Ook het team groeit hierin. Je merkt dat ze meer en meer initiatieven nemen om met de kleintjes de tuin in te trekken. En als we ouderfeesten organiseren, betrekken we de ouders er ook bij. We laten hen bijvoorbeeld ook graag proeven van de maaltijden die de kinderen krijgen, of de tussendoortjes. We kiezen zoveel mogelijk voor lokale handelaars. We hebben onder meer een samenwerkingsproject met de lokale boeren, maar proberen ook via de andere wegen zo lokaal mogelijk te kopen. Het is niet altijd evident, maar we doen ons best. Hiervoor hoeven de ouders trouwens niet meer te betalen.”

Ecologische keuzes

De optie wasbare luiers bleek wat moeilijk, maar jullie vonden wel een ecologisch alternatief?

Véronique: “We hebben een proefperiode gedaan met wasbare luiers en eentje met de ecologische luiers van Woosh. Onze ouders waren duidelijk meer fan van de ecologische luiers en ook wat de werkbaarheid betreft, bleek dat een stuk eenvoudiger. Woosh biedt een ecologisch verantwoorde luierservice aan, onder meer aan kinderdagverblijven. Zij leveren luiers en halen ze ook weer op om daarna luierrecyclage mogelijk te maken. Als er kindjes zijn die thuis wasbare luiers dragen, gaan we er natuurlijk in mee in ons kinderdagverblijf, maar we bieden het niet standaard aan voor elk kindje.” 

Zijn er ouders die specifiek voor Hermelijn kiezen omwille van het duurzame aspect?

Véronique: “We hebben gezinnen die naar hier komen omdat het dichtbij is. Maar tegelijkertijd beginnen we veel vragen te krijgen van mensen die bewust willen kiezen voor een crèche waar hun kindjes veel buiten kunnen spelen of buiten mogen slapen. Het is niet de overgrote meerderheid, maar we zien wel een kanteling.” 

Maxime: “We hebben heel wat kindjes van ouders die in grote appartementsblokken wonen aan de rand van de stad en geen beschikbare buitenruimte hebben. Om dan op wandelafstand een crèche te hebben waar veel wordt ingezet op dat contact met de natuur, buiten eten en buiten slapen, is voor de ouders én de kinderen een grote meerwaarde.” 

Vraagt jullie werkwijze meer van de begeleiders? Jullie hebben het al zo druk…

Véronique: “Het is anders, maar zeker niet meer werk. Het vraagt een aanpassing als je gewoon bent om bijna alles binnen te doen. Op een bepaalde manier geeft deze manier van werken ook verlichting, want je creëert veel meer ruimte. Wij mogen 18 kindjes in een leefgroep opvangen. Als die allemaal binnen zitten, kun je je wel voorstellen dat het druk is. Kindjes die buiten zijn in de natuur, hebben niet alleen meer ruimte, maar worden over het algemeen ook rustiger. Dat geldt trouwens ook voor ons, de begeleiders.”

Zeker ook lezen:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!