Verliefdheid bij kleuters: zo zit dat
De proporties van een volwassen verliefdheid neemt het natuurlijk nog niet aan, maar ook kleuters kunnen wel degelijk verliefd worden. Hoe dat voelt voor je kleuter, en hoe je er als ouder best mee omgaat? Een paar belangrijke dingen op een rij.
Verliefdheid bij kleuters: zo voelt het
‘Vlinders in de buik’ en een verlangen om voor altijd bij die ene ‘oh zo fantastische persoon’ te zijn: zo voelt verliefdheid voor je kleuter natuurlijk nog niet aan. Maar ook op erg jonge leeftijd kunnen er bij je kind wel degelijk gevoelens ontstaan die daar erg op lijken.
Die gevoelens vertrekken bij een kleuter meestal vanuit vriendschap. Het is immers maar in de kleuterfase dat kinderen voor het eerst met vriendschap gaan experimenteren: ze ontdekken klas- of leeftijdsgenootjes waar ze erg goed mee kunnen opschieten en waar ze bijgevolg ook iets vaker naar toe zullen trekken.
Binnen dat groepje ‘hechte vriendjes’ zullen er meestal ook één of twee uitschieters zitten, waarmee je kleuter het wel bijzonder goed kan vinden: ze zullen hem of haar dan ook ‘extra leuk’ of ‘een beetje speciaal’ gaan vinden. Als de band met die kinderen vervolgens voor je kleuter héél fijn en hecht aanvoelt, kan dat gevoelens van verliefdheid opwekken.
Zo uit het zich
Handjes houden?
De manier waarop je kleuter die verliefdheid ervaart, heeft natuurlijk nog niets te maken ‘seksualiteit’ of ‘intimiteit’ zoals volwassenen die zoeken en ervaren. Een kleuter zal verliefdheid dan ook ervaren op een manier die bij zijn leeftijd past: meestal gaat het niet verder dan samen spelen.
Kleuters die ‘handjes gaan houden’ of zelfs kusjes gaan geven, doen dat meestal niet uit zichzelf, want die uitingen passen eigenlijk helemaal nog niet bij de manier waarop hij verliefdheid ervaart. Doen kinderen dat wel, dan is het meestal omdat de omgeving hen daartoe aangemoedigd heeft.
Verliefd op de juf of meester
Omdat je kind verliefdheid nog meer ervaart als ‘iemand bijzonder vinden’ – wat in volwassen termen in feite nog altijd meer op ‘vriendschap’ lijkt dan op wat anders – kan je kind ook perfect verliefd zijn op meerdere personen tegelijkertijd.
Omdat ook mama en papa, een juf, buurvrouw of meester voor je kind vaak belangrijke personen zijn die hem een erg ‘warm’ gevoel en het idee van een ‘bijzondere band’ kunnen geven, hoef je er als ouder niet van te schrikken als de eerste verliefdheden van je kind zich op jezelf, je partner of een andere volwassene uit de omgeving richten. Dat is niet erg, en eigenlijk zelfs redelijk normaal.
Een duw omdat ik van je hou
Bovendien hoeft ‘verliefd zijn op iemand’, voor je kleuter ook niet noodzakelijk te betekenen dat hij erg lief zal zijn voor die persoon: kleuters kennen de sociale conventies die bij vriendschap komen kijken immers nog niet. Het zou dus perfect kunnen dat je kind het ‘schattige meisje van de buren’ erg leuk vindt, maar haar net zo goed een duw verkoopt als hij haar tegenkomt.
Ook de heftigheid van die allereerste emoties die met verliefdheid te maken hebben, zouden ervoor kunnen zorgen dat kinderen zich net tegendraads gaan gedragen. Kinderen beginnen in die fase immers wel dingen te voelen die op emoties van volwassenen lijken, maar beschikken misschien nog niet over de vaardigheden om daar ook mee om te gaan of om die gevoelens te uiten.
Gevoelens onder woorden brengen
De manier waarop je als ouder omgaat met die allereerste gevoelens van verliefdheid bij je kleuter, is dan ook erg belangrijk. Experten raden aan om de fijne gevoelens die je kind ervaart voor een andere kind niet meteen zelf te gaan benoemen als ‘verliefdheid’: je kleuter kent de betekenis van dat woord immers nog niet. Bovendien riskeer je zo om aan de onschuldige gevoelens van je kind onmiddellijk een veel te grote ‘lading’ vast te hangen.
Beter is het dan ook om je kleuter aan te moedigen om zijn – nog volop ontwikkelende en onduidelijke – gevoelens zelf onder woorden te brengen: als hij er zelf de taal voor kan kiezen, zal het label dat hij erop plakt immers veel accurater zijn dan een plagerige omschrijving van volwassenen.
Help, mama: ik ben verliefd
Als ouder is het belangrijk om je kind bij te staan in die onbekende en misschien onthutsende gevoelens: ga er zo natuurlijk mogelijk mee om en probeer – eventueel met behulp van een paar leuke kinderboekjes – om uit te leggen wat verliefdheid precies is.
Belangrijk is ook zeker om als ouder open te staan voor de ‘bijzondere gevoelens’ van je kind en ze niet als ‘onbenullig’ of ‘lachwekkend’ af te doen, omdat verliefdheid toch ‘pas iets voor volwassenen is’? Ook al komt de verliefdheid van je kind proportioneel inderdaad nog niet overeen met een volwassen verliefdheid, toch kunnen de gevoelens voor je kind heel overweldigend aanvoelen: ze zijn immers nieuw en je kleuter moet nog volop ontdekken wat hij ermee aan moet.
Risico op afwijzing
Bovendien is zo’n eerste verliefdheid voor veel kinderen ook een kennismaking met kwetsbaarheid en afwijzing: het zou immers kunnen dat de kleuter waar je kind ‘speciale gevoelens’ voor heeft, daar helemaal niet mee is opgezet of – erger nog – die gevoelens helemaal niet deelt met je kind.
Op deze manier wordt je kleuter voor de eerste keer geconfronteerd met het oordeel van anderen op zijn persoon: blijkbaar is hij voor anderen niet altijd zomaar genoeg. Ook die ervaring kan voor je kind best ingrijpend zijn.
Gebroken hart: tips voor meer veerkracht
Tot slot is verliefdheid voor veel kinderen ook de allereerste ervaring met hevige gevoelens waar je zelf weinig aan kunt doen: verliefdheid overkomt je. Je kunt het niet tegenhouden. Wat je wel kunt doen is ermee leren omgaan. Om er als ouder voor te zorgen, dat je kind op latere leeftijd een beetje beter gewapend is tegen een ‘gebroken hart’ – want hoe je het ook draait of keert afwijzingen zullen er vast komen – leer je je kind dan ook best nú al een veerkrachtige en weerbare houding aan.
Hoe?
- Laat je kind voelen dat het misschien niet leuk voor hem of haar is, maar wel oké als de ‘speciale gevoelens’ onbeantwoord blijven.
- Leer je kind om zijn verdriet daarrond uit te drukken, maar zich ook in te leven in de gevoelens van anderen en daar respect voor te hebben.
- En het belangrijkste van al: laat je kind zien dat – wat er ook gebeurt – jij hem of haar wél altijd graag zult zien en dat je kind best oké is op zichzelf – ook als dat eerste speciale vriendje of vriendinnetje dat plots toch niet helemaal zo lijkt te vinden.