Waarom meer scholen voor een buitenklas moeten kiezen

We weten het al langer, maar het was het coronavirus dat ons een duwtje in de rug gaf. Buiten lesgeven is verrijkend voor zowel leerlingen als leerkracht: meer zuurstof, meer ruimte voor beweging, andere perspectieven, … De voordelen lijken eindeloos. Toch zijn buitenklassen eerder schaars in Vlaanderen. Op deze Buitenlesdag zetten we graag een mooi en inspirerend project in de kijker: in de Bostorie in Drongen kunnen de kinderen van drie Gentse scholen uit de buurt terecht. Wij spraken met Carol en juf Ellen, twee enthousiaste kleuterjuffen die hun hart verloren aan de buitenklas.

Welkom in de Bostorie

“De Bostorie is een tuin achter het pastoriehuis waar een stukje bos aanwezig is”, legt juf Carol uit. “Een paar jaar geleden hebben enkele ouders van drie verschillende scholen een burgerproject van de stad Gent ingediend en ze hebben dat gewonnen. Met de centen en de toestemming om met deze locatie iets te doen zijn ze aan de slag gegaan. Op die manier hebben we een heel mooie speelplek gekregen. Het is een bostuin met een buitenklas, een spreekberg, een kring, een danstafel en een droogtoilet. Dat laatste is al meermaals heel belangrijk gebleken. De eerste keer is dat een heel unieke beleving.” “Maar razend populair bij de kindjes!”, vult juf Ellen enthousiast aan.

“het initiatief kwam van enkele ouders van verschillende scholen”

“Om de twee weken gaan we met de jongste kleuters naar de Bostorie. Juf Marieke, de kinderverzorgster, is er dan ook steeds bij. Juf Carol en ik doen aan co-teaching, dat betekent dat we elk onze eigen klas hebben, maar in de namiddag steeds samenwerken. De uitstap naar de Bostorie plannen we zoveel mogelijk in de namiddag zodat we steeds met drie begeleiders zijn. Gemiddeld zijn we met zo’n 30 kindjes in de Bostorie. We werken met graadklassen, dus het is een combinatie van de instappertjes en kindjes uit de eerste kleuterklas. Het grote voordeel is dat die oudsten de Bostorie en de afspraken kennen. De kleinsten leren van de oudsten en iedereen helpt elkaar. Dat is een mooie eigenschap en heel belangrijk ook in het latere leven.”

Voor jong en oud

Het zijn trouwens niet enkel de kleuters die naar de Bostorie gaan. “Ook de leerkrachten die in het lager onderwijs staan nemen hun leerlingen op regelmatige basis mee naar de buitenklas”, weet juf Carol. “Sommige juffen kiezen ervoor om elke week te gaan, anderen om de veertien dagen. Wat de leerlingen van het lager onderwijs ook regelmatig doen is een deel van de speeltijd ‘s middags in de Bostorie doorbrengen.” De Bostorie is een grote tuin die makkelijk af te sluiten is zodat de kinderen er veilig vrij kunnen rondlopen en spelen. “Als ze door de grote poort wandelen, verzamelen we in de buitenklas en vertellen we wat we die dag gaan doen” zegt juf Ellen. “We hebben een belletje dat we gebruiken om iedereen na het spel of de opdracht terug naar de buitenklas te begeleiden. We gaan er zodanig vaak dat de kinderen er de weg goed kennen. En als er al eens eentje een probleem heeft, is er altijd een juf of een ouder kindje om te helpen.”

Wennen en zoeken in het begin

“In het begin was het wel een beetje zoeken”, geeft juf Carol toe. “Het was niet altijd even makkelijk om de groep daar volledig los te laten. Het gaat tenslotte om een grote ruimte, dus je kunt ze niet allemaal op elk moment zien. Uiteindelijk word je dat ook gewoon en kunnen de kinderen zich vrij bewegen. Ook het toilet was even wennen. Een van de eerste keren hadden we niet voldoende materiaal bij voor de verzorging, maar ook dat leer je. De kindjes gaan nu allemaal nog een keer naar het toilet voor we vertrekken, maar ze weten ook dat ze ter plaatse naar het droogtoilet kunnen.”

“In het begin is het even onwennig om de groep daar los te laten”

De kinderen vinden het heerlijk, de juffen zijn enthousiast, maar ook de ouders zijn vol lof over het initiatief. “Eén keer per jaar plannen we een bezoek voor de ouders van de nieuwe instappertjes”, vertelt juf Ellen. “Het gebeurt ook wel dat we de Bostorie uitkiezen voor het toonmoment van bijvoorbeeld de atelierweek. De school stimuleert ons echt om er zoveel mogelijk gebruik van te maken en dat kunnen we alleen toejuichen. Wat is er nu leuker dan al spelend leren in een mooi groen kader?”

Lesgeven in openlucht is bevrijdend

Lesgeven, ook al is het aan de allerkleinsten van de school, is helemaal anders in de Bostorie in dan in hun reguliere klasje. “Het voelt ongelooflijk bevrijdend om daar te mogen lesgeven”, zegt juf Ellen. “De natuur en de ruimte geven rust”, vult juf Carol aan. “Kinderen bewegen tussen de bomen en op de paden. Ze krijgen er niet genoeg van en er vallen steeds nieuwe dingen te ontdekken. Ze kennen de vaste paden, maar spelenderwijs leren ze ook de andere weggetjes kennen. Een grote ruimte kunnen aanbieden is zoveel leuker.”

“Er gebeurt altijd iets in de bostorie waar je mee aan de slag kunt gaan”

“Je les krijgt altijd een andere dimensie”, aldus juf Ellen. “Je start vaak met een idee: dit gaan we doen vandaag. Maar er gebeurt altijd iets in de Bostorie waarmee we aan de slag kunnen. Plots zien de kinderen een kat of een vogeltje dat uit het vogelhuisje vliegt. Op zo’n moment maak je gebruik van de dingen die zich aandienen en krijgt je les een andere dimensie. Dat vind ik persoonlijk heel erg verrijkend!”. “Al blijft verstoppertje hun favoriete spel in de Bostorie”, lacht juf Carol. “De ene keer verstoppen de juffen zich, de andere keer de kindjes of zelfs de knuffels. Er zijn ook constructies om hutten mee te bouwen en schuilplekjes om in te kruipen. Dat vinden de kindjes ook heel fijn om te doen.”

Buitenklas: enkele mythes ontkracht!

• Het regent te veel! “Een beetje regen houdt ons niet tegen, maar als het heel hard regent, houden we natuurlijk rekening met de kleintjes die snel koud krijgen. Het gebeurt natuurlijk ook dat we vertrekken als het droog is, maar dat het begint te regenen als we daar zijn. De ouders weten altijd op voorhand dat we gaan, dus kunnen ze aangepaste kledij voorzien. Laarsjes hebben we altijd in de klas staan en we hebben zelfs reservelaarzen en -jassen moest het nodig zijn. Het is dus heel zelden dat we niet kunnen gaan omwille van het weer.”
• Het is te gevaarlijk! “Het is natuurlijk zo dat je niet alles kunt gezien hebben, maar dat is op de speelplaats of in de klas niet anders. We zijn het op school gewoon om alle ruimtes te gebruiken, dus ook de gangen bijvoorbeeld. Ik moet wel toegeven dat dit onze grootste schrik was in het begin, maar intussen zijn we het gewoon. De kindjes spelen in het bos en klimmen in de bomen, maar hoe waren wij vroeger? Dat hoort er een beetje bij. We hebben gelukkig nog geen grote problemen ondervonden in de Bostorie.”
• Het kost enorm veel tijd en voorbereiding. “Neen, dat is echt een misvatting. Onze rugzak is altijd klaar om op stap te gaan. Het enige dat we moeten meenemen is de pot voor het droogtoilet.”

Wil jij ook een buitenklas?

Juf Carol en juf Ellen zijn helemaal overtuigd van de meerwaarde van de buitenklas. “We merken ook dat corona een rol heeft gespeeld in dit verhaal”, voegt juf Carol toe. “Alle leerkrachten werden toen aangemoedigd om zoveel mogelijk buiten les te geven.” “Het heeft de drempel alleszins voor veel leerkrachten verlaagd en hen laten zien hoe leuk het is om buiten les te geven”, zegt juf Ellen. “Het feit dat iedereen zijn blik wat verruimd heeft en de buitenklas omarmd heeft is toch een positief gevolg van corona.” Tot slot hebben beide juffen nog een goede raad voor elke school die met een buitenklas wilt starten: “Gewoon doen! Eigenlijk heb je heel weinig nodig. Het hoeft helemaal geen grote plek te zijn. Maak gebruik van de buitenruimte die er is en je komt al een heel eind. Is er in de buurt een groen plekje is dat ideaal, maar gewoon op de speelplaats kun je ook al mooie dingen doen.”

Zeker ook lezen:

• Leerkracht in coronatijden: ‘We zijn elke week naar het bos blijven gaan’
• Leerkracht in coronatijden: “Dat het een-op-eencontact met ouders wegviel, vond ik best zwaar”
• Leerkracht in coronatijden: ‘Ik mis het om mijn hele klas bij me te hebben’

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!