Papa-talk: “Overal sociaal wenselijk gedrag stellen is een schandalige productiefout”

Thomas Detombe (35) is journalist, Libelle Mama-columnist en papa van Lucas (3) en baby Theo. Wat het jonge vaderschap met hem en zijn leven doet, schrijft hij voor jullie openhartig en onverbloemd neer.

Soms kan ik het ouderschap niet aan. Als Lucas en Theo elkaar ’s ochtends overschreeuwen na een nacht met wakkere uren. Als ze me onverbiddelijk voor zichzelf opeisen, tot ik helemaal verdwijn en niet meer weet wie ik ben, behalve hun vader. Als ze hartverscheurend huilen en ik dat niet kan verhelpen.

Wat als ik behalve ouder ook zelf nog een kind ben? Of wil zijn, misschien. Even onzeker zoekend als 30 jaar geleden? Even gedesoriënteerd? Toen waren er volwassenen die de weg toonden. Nu ben je plots zelf die volwassene.

‘Ik vind het niet leuk als je zo roept, papa’, bijt Lucas me toe. ‘Je bent een stouterik en mag niet meer naar mijn verjaardagsfeestje komen’, dreigt hij vervolgens fel. Hij kijkt me verongelijkt aan. O, wat een geluk, denk ik cynisch. Geen druk verjaardagsfeest. Ik zal wel even gaan wandelen dan, geen probleem! Maar een seconde later breekt je hart. ‘Dat zou ik heel jammer vinden. Sorry als ik schreeuwde, jongen, dat mag ik niet doen. Maar papa zijn oren doen echt pijn als jullie zo druk doen.’

“Ik vind het niet leuk als je zo roept, papa. Je bent een stouterik”

Vanwaar mijn probleem met drukte? Wel, ik ben hoogsensitief. Prikkels komen ongefilterd binnen. In een bos of bij zonsondergang is dat hemels: je beleeft schoonheid intenser. Maar bij overprikkeling wordt het hels. Denk aan babyborrels in een betonnen turnzaal, een druk stadscentrum tijdens het spitsuur of mensen die te veel vragen na elkaar stellen. Het wordt hels want je geest surft mee op alles, werkelijk alles. Elke stem, elke betekenis van elk woord, elk non-verbaal signaal of ander geluid.

Je registreert elke prikkel tegelijk, en daardoor eigenlijk helemaal niets meer, want focussen op alles tegelijk is onmogelijk. Gelukkig is er nog die automatische piloot. Die behoedt je verrassend efficiënt voor sociale ongelukken — wie zou het appreciëren als je plots uitbarst op een babyborrel?

Het is onverdraaglijk dat mijn piloot alleen crasht bij de mensen die je het liefste ziet. Waarom niet op straat, aan de kassa, in het gezelschap van een opdringerige onbekende die je op het foute moment de weg vraagt? Overal sociaal wenselijk gedrag stellen is een schandalige productiefout. De buitenwereld krijgt zo bovendien een verkeerde indruk: ‘Ja hoor, alles loopt prima, met ups en downs hé, zoals dat gaat met kinderen. Gelukkig is de lente in het land!’ Dat soort praatjes. Vijf minuten later barst thuis de bom.

“Als Lucas uitbarst, zoek ik snel een dikke koptelefoon — zo eentje die bouwvakkers dragen als ze straten openbreken”

We vermoeden dat ook Lucas hoogsensitief is. Hij gaat extreem op in gebeurtenissen en berijdt een rollercoaster van snel wisselende emoties. Dat maakt zijn gedrag onvoorspelbaar. Het ene moment legt hij in welhaast religieuze rust puzzelstukjes. Het volgende tiert hij het hele dorp bijeen omdat onze rozijnenvoorraad op is. Zoveel onverwacht akoestisch vertoon beneemt me de adem. Ik schrik mij vaak een breuk en duik letterlijk weg voor het lawaai. Waarna ik zo snel mogelijk een dikke koptelefoon zoek – zo eentje die bouwvakkers dragen als ze straten openbreken.

Later, als de wereld Lucas om sociaal wenselijke emoties vraagt, zal ik hem tips geven. Dan zullen we praten, van vader tot zoon en op een rustig ritme. Over hoe je sociale situaties begrenst zonder jezelf te isoleren. Over de (on)zin van luidruchtige babyborrels en oppervlakkige weerpraatjes. Over de schoonheid van stilte en hoe je dankzij je gevoeligheid amper woorden nodig hebt om een andere ziel te doorgronden.

Soms verdraag ik Lucas zijn emotionele intensiteit niet. Maar begrijp ze wel. Omdat ik ze zelf ook heb? Omdat ik zijn ontreddering aanvoel als geen ander? ‘Kom hier dat ik je troost’, zeg ik na een van zijn uitbarstingen. ‘Maar laat me alsjeblieft eerst m’n koptelefoon opzetten’.

Of hoe je vanop veilige afstand toch nabij kan blijven.

MEER COLUMNS VAN THOMAS:

• Papa-talk: “Je spartelt door omdat je je kinderen doodgraag ziet”
• Papa-talk: “Als het peloton ons voorbij scheurt gaat de kleine beer in m’n schouders helemaal los”
• Papa-talk: “Terug in de klas zette hij het op een schreeuwen. Misschien een hersenschudding?”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!