Groeten uit Zweden: “De eerste keer dat ik ontgoocheld ben in het Zweedse onderwijssysteem”

In een ander land opnieuw beginnen met je hele gezin: we dromen er misschien allemaal weleens van, maar Sara dééd het gewoon. Hier lees je haar column over het leven met kinderen zoals het is, in Zweden.

Wie is Sara? 41, getrouwd met Phil en mama van twee karaktervolle kids, Elias (13) en Stina (10). Ze ruilden hun stadswoning in Hasselt in voor het lagom leven in Småland, Zweden.

Sommarlov! Jawel, hier hebben de kinderen al bijna twee weken zomervakantie. Voor Stina mocht de school gerust nog wat langer duren, maar voor Elias komt de vakantie geen dag te vroeg. Hij heeft best een heftig jaar achter de rug en dat is deels een gevolg van het Zweedse schoolsysteem.

Begrijp me niet verkeerd, niets dan lof voor de Montessorischool waar Stina nog steeds dolgelukkig is. Maar de meeste scholen stoppen hier na het zesde leerjaar basisschool. De drie daaropvolgende jaren, högstadiet genaamd, doorloop je meestal in een andere school. Zo ook voor Elias.

EN TOEN WAS ER … WEERSTAND

Was het de leeftijd, de school of de puberteit die duidelijk speelde? Het was ons niet meteen duidelijk, maar er trad een bepaalde stress en weerstand op die we duidelijk herkenden van toen hij amper 7 was. Toen gebeurde het ook meermaals dat ‘zijn emmertje overliep’. Het afgelopen jaar opnieuw: dagen waarop hij totaal gestresseerd en uitgeput thuiskwam na een schooldag en ons duidelijk maakte dat hij nooit meer naar school zou gaan. Hij leerde er toch niets. Voilà, the word is out. Mijn kind leert niets op school.

“Mijn kind leert niets op school”

Waarom dat zo is, leerde een kinderpsychologe ons toen Elias 7 was: een test wees uit dat zijn IQ hoger ligt dan gemiddeld. En dat biedt veel mogelijkheden, maar helaas ook heel veel uitdagingen en moeilijke momenten. De verhuis naar Zweden leek hem de eerste jaren goed te doen. Engels en Zweeds leren op twee jaar tijd en zich volledig aanpassen in een ander land gaf hem de uitdaging die hij zo erg nodig had. In de Montessorischool had hij trouwens twee jaar lang dezelfde, fijne leerkracht die hem begreep en die hij voor de volle 100% vertrouwde. Wat een meerwaarde! Mijn respect voor goede leerkrachten is de laatste jaren alleen maar gegroeid.

IK HIELD GEEN REKENING MET DE WET VAN JANTE

Met z’n Zweeds komt het goed en intussen volgt hij de les Engels voor native speakers en praat hij me – ik, die in een ver verleden Engels studeerde aan de universiteit – vrolijk onder tafel. Hoog tijd voor nieuwe uitdagingen, dachten we. In België bracht de kangoeroeklas, waar hij aan projectjes kon werken en toen al een basis Engels meekreeg, soelaas. Vol goede moed trokken we naar de rector van de nieuwe school. Dat was het moment dat m’n vertrouwen in het Zweedse systeem een eerste deuk kreeg. Ik had namelijk geen rekening gehouden met de wet van Jante.

dit was het moment dat m’n vertrouwen in het zweeds systeem een eerste deuk kreeg

Die wet, Jantelagen zoals ze hier zeggen, is een dingetje hier in Zweden. De bekende Zweedse acteur Alexander Skarsgård omschreef het als ‘don’t think you’re special’. Vrij vertaald: ‘doe maar gewoon, je hoeft niet te denken dat je speciaal bent’. Van opscheppers moeten ze hier niets weten en ze vinden dat iedereen evenveel waard is, een gedachtegoed waar ik me – in principe – helemaal in kan vinden.

Maar je mag je ogen niet sluiten voor de noden van de speciallekes, want die zijn er nu eenmaal. Iemand met een IQ dat lager dan gemiddeld is en daardoor minder goed mee kan, krijgt alle hulp die hij nodig heeft. Wel, mensen die zich aan de andere kant van de lijn bevinden, hebben ook hun struggles. Ook zij hebben een aangepaste begeleiding nodig om zich goed te voelen en helemaal tot hun recht te komen.

EEN LUXEPROBLEEM?!

Helaas denkt de nieuwe school daar anders over en zien ze voornamelijk problemen in plaats van mogelijkheden. Terwijl ik artikels lees over schooluitval en depressiviteit bij hoogbegaafde kinderen en jongeren zucht ik eens hard en neem me voor om opnieuw te strijden. Te strijden voor het onderwijs en de kansen die iedereen verdient, ook mijn kinderen. Want ja, het is een genetisch dingetje. En hoewel Stina er tot nu toe op een andere manier mee lijkt om te gaan is deze mama op haar hoede. Want als ik zie hoe makkelijk de jongedame door het Zweedse parcours fietst, en als anderstalige moeiteloos de hoogste scores haalt op de nationale proeven in het Zweeds gaan er verschillende alarmbelletjes af.

Een luxeprobleem, hoor ik vaak. “Wees blij dat je kinderen het zo goed doen op school”, zijn gekende reacties. Little do they know … Ze weten niet wat er in die volle hoofdjes omgaat. Het onbegrip, het zich anders voelen, alle zorgen van de wereld meedragen. Ik blijf bij mijn standpunt: ieder kind verdient de aandacht die het nodig heeft, ook de speciallekes. Punt.

Groeten uit Zweden,
Sara

NOG MEER VERHALEN UIT ZWEDEN:

• Groeten uit Zweden: “Het leven als voetbalouder verloopt hier toch enigszins anders”
• Groeten uit Zweden: “We zwaaiden met twee vlaggetjes tijdens het songfestival”
• Groeten uit Zweden: “Is het dan eindelijk tijd om die familiewagen vaarwel te zeggen?”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!