Papa-talk: “Na een confronterend gesprek over ‘liegen’ beloof ik om beter naar Lucas te luisteren”

Thomas Detombe (37) is journalist, Libelle Mama-columnist en papa van Lucas (4) en Theo (1). Wat het jonge vaderschap met hem en zijn leven doet, schrijft hij voor jullie openhartig en onverbloemd neer.

“De juf op het kampje is stout, papa”, zegt Lucas. “Waarom dan?”, vraag ik. “Ze mag niet liegen.”

Waarover het precies ging, herinnert hij zich niet meer. Misschien beloofde ze een leuk spelletje nog één keer te spelen, maar ontbrak de tijd. Misschien lag de parachute om mee te zwaaien niet in het materiaalkot en kon die activiteit daardoor niet doorgaan. Of misschien vergat ze Lucas de beloofde extra uitleg te geven tijdens het knutselmoment.

Meerdere mogelijke scenario’s, die voor Lucas allemaal onder de term ‘liegen’ vallen. Zijn hoogbegaafdheid geeft hem een uitgesproken rechtvaardigheidsgevoel. Volwassenen moeten altijd en consequent doen wat ze zeggen, anders hebben ze het verkorven.

Die zwart-witbenadering van ‘liegen’ is even vertederend kinderlijk als uitdagend. Want ook ik sukkel vaak onder zijn hoge morele lat. Toen we van het vakantiekampje terugkeerden, beslisten we bijvoorbeeld om thuis zijn knutselwerk af te maken. Het liep echter anders: ons knutselvoornemen viel tussen de plooien en we gingen puzzelen.

Lucas leek tevreden, maar wees me uren later wel terecht: “Waarom hebben we niet geknutseld, papa? Je wist het toch?”

“Vergeten is niet altijd hetzelfde als liegen”, probeer ik te duiden. “Mijn hoofd is vaak een warboel, papa vergeet meestal niet expres. En soms heeft papa het gewoon mis. Soms denk ik bijvoorbeeld dat we nog veel tijd hebben om iets te doen, maar is het plots toch al laat.”

“Liegen is pas liegen als je met opzet iets verkeerd zegt”, vervolg ik. “Als je iets vertelt waarvan je zeker weet dat het niet klopt.” Hij kijkt me met grote ogen aan. Je ziet de radartjes werken. “Maar waarom beloof je het dan?”, vraagt hij. “Ik kan toch niet alles onthouden?”

Daar heeft hij gelijk. En toch mist zijn redenering nuance of zelfreflectie. Logisch natuurlijk: hij is nog geen vijf jaar oud. Wat mag je dan verwachten?

Ik confronteer hem met een ‘leugen’ van hemzelf, die hij zonder twijfel opzettelijk uitsprak. “Zei je gisteren niet dat je nog geen vieruurtje had gekregen? Was je dat yoghurtje met fruit dan echt vergeten? Of had je gewoon zin in meer?”

Hij bloost en durft me niet meer aankijken. Betrapt…

Plots voel ik me schuldig. Ook al werkt zijn hoofdje snel, hij is nog altijd een kleine jongen. Geen volwassene waarmee je vrank en vrij kan debatteren. “Het is niet erg hoor Lucas’, sus ik. ‘Iedereen liegt al eens. Bewust of onbewust.”

Later die dag vertelt Emma dat ik hem allereerst moet erkennen in zijn ervaring. Als hij aanvoelt dat de juf bepaalde afspraken schendt, is dat lastig. Als hij niet begrijpt waarom volwassenen soms A zeggen maar B doen of bedoelen, is dat verwarrend. Die gevoelens mogen er zijn, ze verdienen een plek in elk gesprek.

Zonder (h)erkenning is er waarschijnlijk zelfs geen echt gesprek mogelijk. Dan praat je naast elkaar en kom je niet dichter tot elkaar. Dat geldt in een liefdesrelatie, in de politiek en – misschien nog het meest – in de kleine, schijnbaar onschuldige gesprekjes die je voert met je kinderen.

Ik beloof Emma om minder te onderwijzen en meer te luisteren.

Meer columns van Thomas:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!