Peuter

School in de kijker: hoe werkt een Steinerschool?

Door Leila Kandil

15 feb 2020

Heb jij een peutertje dat volgend schooljaar 2,5 jaar wordt? Dan sta je voor een grote stap en een al even grote keuze: een kleuterschool zoeken. Welke scholen bestaan er allemaal, hoe werken ze, waar leggen ze hun accenten en vooral, hoe erg verschillen ze van elkaar? Elke week zetten we een andere soort school in de kijker. We gaan in gesprek met een kenner en laten ouders aan het woord over hun ervaringen. Deze week: de Steinerschool.

HOE WERKT EEN STEINERSCHOOL?

Die vraag stelden we aan Arnout De Meyere, coördinator van de pedagogische begeleidingsdienst van de federatie van Steinerscholen. “In de Steinerpedagogie staat de persoonlijke ontwikkelingsweg van elk individueel kind centraal. En daarbij is de sociale, kunstzinnige en ambachtelijke ontwikkeling even belangrijk als de intellectuele ontwikkeling.”

DE AANPAK VAN EEN STEINERSCHOOL

Arnout De Meyere: “Volgens de Steinerpedagogie zijn de verschillende ontwikkkelings- en levensfasen van de mens schematisch op te delen in perioden van telkens zeven jaar. Elke fase heeft zijn specifieke wetmatigheden, kwaliteiten en vermogens, die een aangepaste aanpak vragen voor een optimale ontwikkeling.”

Zintuigen en beweging stimuleren bij de kleuters

Arnout De Meyere: “Bij de kleuters gaat heel veel aandacht naar de ontwikkeling van hun zintuigen en beweging. En dit doen we op verschillende manieren:

We creëren gezellige en knusse klassen waar ze zich helemaal thuis kunnen voelen.
We kiezen voor zoveel mogelijk natuurlijke materialen om hun tastzin op een fijngevoelige manier te prikkelen.
Beweging is heel belangrijk. En dan vooral bezield bewegen met veel gebaren, sprookjes en liedjes.
We trekken zoveel mogelijk naar de natuur.
En we hechten heel veel belang aan een vast ritme en regelmaat. Een herkenbaar patroon is voor kleuters heel belangrijk.
En we zetten ook heel erg in op hun sociale vaardigheden en de verbondenheid tussen de kleuters onderling.”

Arnout De Meyere: “Eigenlijk gaan we ervan uit dat een optimale geborgenheid cruciaal is om wat die kleine kleutertjes al in huis hebben naar boven te laten komen. Het jonge lichaam is nog volop in ontwikkeling en vooral die hele jonge jaren zijn voor kinderen heel gevoelig voor hun omgeving. We gaan er op een Steinerschool vanuit dat een goede sfeer, veel beweging, geborgenheid en veel contact met schoonheid en natuur aan kleutertjes een warmte geeft die heel belangrijk is als fundament om zich later vrij te voelen als persoon. We gaan niet te snel over naar het hoofd of theoretische denkprocessen forceren, dat komt later wel.

Nieuwe mogelijkheden in de lagere school

Arnout De Meyere: “In de lagere school wordt geheugen belangrijk. En vanaf dan starten we, net als op andere scholen, met het formele leren. Daarin komen, uiteraard, de klassiekers aan bod als leren lezen, schrijven en rekenen. Maar dit doen we, anders dan op vele andere scholen vanuit een paar belangrijke en heel specifieke principes:

We leren de dingen altijd aan vanuit een beeldend verhaal. De leraar schept een klimaat met veel verhalen, legendes en mythes waaruit de leerstof ontstaat en groeit. In taal, bijvoorbeeld, groeit elke letter echt uit een eigen verhaal.
We maken ook veel verbindingen tussen de verschillende vakken. De tafels leren we bijvoorbeeld met beweging, door te klappen of met stokken te gooien.
De leraar heeft ook bijzonder veel aandacht voor de ontwikkeling van de leerlingen. Daarom blijft een leraar in een Steinerschool dezelfde groep leerlingen enkele jaren volgen. En de leraren onderling hebben ook regelmatig vergaderingen waarin de ontwikkeling en groei van elk kind besproken wordt. Leraren in Steinerscholen engageren zich ook om voortdurend te leren om die ontwikkeling van kinderen heel goed waar te nemen. Ze stellen zichzelf voortdurend vragen als: wat is het effect van wat ik doe, wat werkt, wat niet?
We organiseren tijdens het jaar ook heel wat feesten die het verloop van de seizoenen volgen.
We zetten heel sterk in op een verbindende sfeer.
We trekken zo vaak mogelijk de natuur in.
De kinderen worden uitgenodigd om zelf te tekenen en kunstzinnig om te gaan met de leerstof.
We zetten ook heel erg in op hun sociale kracht en expressie.
Er wordt ook veel toneel gespeeld. Elk jaar werkt elke klas toe naar een voorstelling. En daar groeien ze in. In de eerste jaren spelen en zingen ze vooral samen. In de laatste jaren nemen ze grotere rollen op.
En we bieden ook heel wat handvaardigheidsvakken aan zoals breien, houtsnijden. oude ambachten en tuinbouw.

Al deze vaardigheden worden stap voor stap, jaar per jaar, opgebouwd tot aan de zesde klas. Dan zijn onze leerlingen rijp om naar eender welke middelbare school te gaan. Sommige kinderen kiezen ook daarna voor een Steinerschool, maar er zijn er ook velen die op dat moment voor een andere school kiezen.

Ouders doen mee

Arnout De Meyere: “In een Steinerschool worden ouders bij het hele schoolgebeuren betrokken. De klasleerkracht houdt elke twee maanden een klasavond voor ouders. Hier wordt toegelicht waar de kinderen op dat moment mee bezig zijn, hoe alles loopt en wat er nog op til staat. Daarnaast organiseren we natuurlijk ook enkele individuele oudergesprekken per jaar. En er wordt ook vaak beroep gedaan op ouders om het lerarenkorps te ondersteunen bij feesten of het jaarlijks toneel, bijvoorbeeld. Er werken elk jaar wel wat ouders mee aan het décor en de kostuums. En ouders worden ook uitgenodigd om deel uit te maken van het schoolbestuur en andere rollen die in de school kunnen worden opgenomen.

100 jaar Steinerscholen

Dit jaar bestaat de Steinerbeweging 100 jaar en naar aanleiding van dat feestjaar werden enkele leuke video’s gemaakt die je een goed beeld geven van de visie en manier van werken van een Steinerschool. Neem zeker eens een kijkje.

Ouders vertellen

Kate en Elmo kozen de Steinerschool Lohrangrin in Wilrijk voor hun kleutertje Nemo (5 jaar) en instappertje Ilja (2,5 jaar).

Hoe verliep jullie zoektocht naar een school?

“We gingen bewust op zoek naar een woning die dichtbij een Steinerschool ligt.”

Kate: “Ik ben zelf een oud-leerling van Lohrangrin en ik heb er hele goede herinneringen aan. Mijn man en ik wisten eigenlijk al van bij het begin dat we voor een Steinerschool zouden kiezen. Sterker nog, we hebben zelfs de zoektocht naar onze erop woning afgestemd. Dat mocht eender welke woning zijn, maar het huis waar we uiteindelijk voor vielen, ligt op een steenworp van mijn eigen vroegere school.”

Wat trekt jullie dan zo aan in een Steinerschool?

Kate: “Het feit dat er naast de intellectuele ontwikkeling ook zoveel aandacht naar de sociale ontwikkeling van een kind gaat. Kinderen leren er bijvoorbeeld al van kleins af aan met elkaar omgaan en verschillende rollen aannemen. In een Steinerschool heb je een peuterklasje voor de 2- tot 3-jarigen en de 3-, 4-, en 5-jarigen zitten samen in de kleuterklas. Op die manier krijgen de oudste kleuters meer verantwoordelijkheden dan de jongsten en zorgen ze mee voor hen. De jongsten leren dan weer heel veel van die oudere kindjes. En zo groeien ze elk jaar weer in een andere rol en leren ze met elkaar omgaan.

“In een Steinerschool is zo’n grote verscheidenheid aan vakken en vaardigheden dat je altijd kunt uitblinken in iets.”

“De ontwikkeling van het individuele kind is ook heel belangrijk. In een Steinerschool gaat het niet enkel om wat een kind allemaal kan, maar er wordt ook gekeken naar hoe klaar het al is om dingen te leren. In een Steinerschool vormen ze een volledig mens. Waardoor je nooit faalt. Je moet natuurlijk bepaalde basisvaardigheden onder de knie krijgen, maar er is zo’n grote verscheidenheid aan vakken en je wordt zodanig op alle vlakken gevormd, dat je ook altijd kunt uitblinken in iets.

En ook de geborgenheid die onze kinderen er vinden, vinden we heel belangrijk. Er is heel erg nagedacht over de inrichting van de klasjes en het gebruik van de materialen. De klasjes worden bewust heel klein gehouden en de gezelligheid spat ervan af. En de kleinsten kunnen er ‘s middags nog slapen, in een aparte daarvoor ingerichte ruimte.”

Zijn er ook dingen die je misschien niet zo fijn vindt aan het Steineronderwijs?

“Ik vind het heel fijn om als ouder betrokken te worden het schoolgebeuren.”

Kate: “Nee, voor ons eigenlijk niet. Ik merk wel dat de grote betrokkenheid van ouders voor velen een drempel is. We klussen mee tijdens werkdagen, we maken soep, en ik ben klasouder, bijvoorbeeld. Maar ik ervaar dat net als een voordeel. Je kind gaat zoveel uren naar school. Ik vind het daarom heel belangrijk om daar ook mee verbonden te zijn en te weten wat er leeft. En ik merk ook dat de contacten tussen de ouders daardoor veel beter zijn. Ik ken de andere ouders goed en kan velen van hen gemakkelijk opbellen als ik eens niet op tijd op school geraak, bijvoorbeeld.”

En als ik dan toch iets moet noemen, dan is het een gebrek aan diversiteit. Onder andere door de vraag om ouderparticipatie, is de drempel voor velen te groot en is er in onze school geen heel juiste afspiegeling van de Antwerpse samenleving. Dat zou ik heel graag nog meer zien groeien.

Zou je deze school aanraden aan anderen? Waarom?

Kate: “Ik raad een Steinerschool zeker aan. Er bestaan nog zoveel vooroordelen over Steinerscholen en dat vind ik zo jammer. Ik apprecieer het net heel erg dat ze zo sterk inzetten op het totaalplaatje van elk kind. In een Steinerschool gaat het niet zozeer om een systeem waarin iedereen maar moet zien mee te draaien, ze kijken echt naar het kind zelf. Bij ons kent de directeur elk kind bij naam.”

HOE VIND JE EEN STEINERSCHOOL IN JE BUURT?

Op www.steinerscholen.be vind je alle informatie over de werking van Steinerscholen en kun je op zoek naar een school in jouw buurt. Klik dan zeker ook door naar de eigen website van de school. Daarop vind je alle informatie over het schooleigen project en de nodige contactgegevens.

Volgende week: de Jenaplanschool.

MEER WETEN OVER SCHOOL?

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!