Alarm in de kinderopvang: ouders vertellen over hun ervaringen

Het tekort aan kwalitatieve kinderopvangmogelijkheden is groter dan ooit. Een onderzoekscommissie noemde de werking van Agentschap Opgroeien ‘een puinhoop’ en tegelijk geven meer en meer opvangmedewerkers, ouders en experts zoals Binu Singh aan dat negen kinderen per opvangmedewerker precies is wat jonge kinderen níet nodig hebben. Ondertussen worden de problemen alleen maar groter. We vroegen aan jonge ouders hoe zij hun zoektocht naar een goede opvangplek ervaarden.

Waarom blijft goed beleid uit?

Mama Kristina Van Remoortel: “We konden pas acht maanden na de geboorte van onze dochter terecht bij een onthaalmoeder in de buurt. Er waren andere opties, maar verder van onze werkplaats. Uiteindelijk is onze dochter maar twee weken bij de onthaalmoeder gebleven. Er was simpelweg geen klik.

Ik had vanaf dag één een geweldig vertrouwen in de mensen van de crèche en heb nog altijd een goed contact met hen. Schrijnend genoeg zijn ze door de hoge werkdruk allemaal veranderd van job.

Na die eerste week hebben we toevallig een nieuwe crèche – die net opende – gevonden, waarin we meteen een geweldig vertrouwen hadden. Onze dochter gaat ondertussen naar school, maar ik heb nog altijd een goed contact met de medewerkers, mensen uit de duizend. Schrijnend genoeg zijn zij ondertussen ook al van job veranderd omdat de werkdruk zo hoog is.

We hebben die periode kunnen overbruggen door allebei deeltijds te werken. Godzijdank hebben we allebei een héél flexibele werkgever, al besef ik dat niet iedereen dat geluk heeft.

Door het ontbreken van tijdige opvang en door de mindere ervaring met de onthaalmoeder, zijn we bij een prachtig team terechtgekomen. De dagelijkse fietstocht van 10 km naar daar en terug was ideaal om ons hoofd leeg te maken. Maar daar stopt de romantiek.

Want de stresserende zoektocht tijdens mijn zwangerschap heeft voor enorme spanningen gezorgd. En dat op een moment waar je je werk nog zo goed mogelijk probeert af te ronden en door te geven, een goede vriendin, partner en zus wilt zijn en toch een beetje aan zelfzorg zoekt.

Ik ben meer dan eens ontzettend boos geweest op onze beleidsmakers, nu nog. Buitenlands beleid én onderzoek bewijzen dat kwalitatieve kinderopvang een investering is op lange termijn. Waarom blijven politieke beslissingen dan uit? Waarom wordt er niet geluisterd naar experts die weten wat nodig is en al een hele tijd aan de alarmbel trekken?”

Absurd aantal kinderen per begeleider

Mama Margot: “Normaal gezien zou mijn zoontje na vier maanden naar de crèche gaan die ik vlot gevonden had. Ik moest er niet langer voor thuisblijven.

Toen mijn baby er ging wennen, vond ik de crèche heel overweldigend. De ruimte voelde plots zo klein, er was een kindje voortdurend aan het huilen, maar daar werd niets aan gedaan. ‘Hij is net ziek geweest, moet opnieuw wennen en is simpelweg ontroostbaar’, vertelden ze. Verder zag ik kinderen die nog niet konden kruipen of stappen de hele tijd in een wipper zitten.

Ik wil daarmee helemaal niet zeggen dat de medewerkers niets aan het doen waren. Ze waren de hele tijd bezig, maar werden gewoonweg overbevraagd. Het idee mijn kindje daar achter te laten schrok me af. Ik werd ter plekke overmand door emotie en kon wel de hele tijd huilen.

Wat beleidsmatig moet veranderen? Met stip op 1: Meer personeel per kind. Want hoe slecht mijn gevoel ook was bij de eerste crèche, Ik besef pijnlijk genoeg dat ze enkel maar roeien met de riemen die ze hebben.

Uiteindelijk hebben we een alternatief gevonden en ben ik twee maanden langer thuisgebleven met ouderschapsverlof. Godzijdank heb ik een begripvol team en vonden we samen een oplossing. Collega’s hebben mijn werk overgenomen.

Wat beleidsmatig moet veranderen? Met stip op één: meer personeel per kind. Het maximale aantal kinderen dat een crèche mag opvangen ligt absurd hoog. Want hoewel ik een heel slecht gevoel had bij de eerste crèche, besef ik pijnlijk genoeg dat zij enkel maar roeien met de riemen die ze hebben.”

Ondersteun die zó geëngageerde mensen

Mama Sofie: “Mijn dochter had meteen een plaatsje in een crèche. Het was weliswaar de laatste op ons lijstje, maar wel de dichtstbijzijnde. We zijn daarom aarzelend gestart, maar nu wel heel tevreden. Gedurende de hele rit kregen we helaas wel te maken met onverwachte sluitingen en een verminderde dienstverlening. Zo was de crèche normaal altijd open van 7 tot 20 uur. Op die verkorte dagen van verminderde dienstverlening is het slechts van 8 tot 17 uur.

Meestal kwam dat door een corona-uitbraak, maar de laatste maand krijgen we de ene na de andere aankondiging van verminderde dienstverlening. Er zijn werkelijk geen mensen te vinden om in te vallen voor het vast personeel, zoals interimkrachten of jobstudenten.

Geef die zó geëngageerde mensen een betere omkadering zodat ze volhouden wat ze zo graag doen. In ons geval vormen zij onze village. Mijn dagelijkse welgemeende dankjewel zal niet blijven volstaan om voort te doen.

Die verminderde dienstverlening is beter dan een volledige sluiting en mijn man en ik krijgen dat extra vlieg- en kunstwerk gelukkig rond. Maar dat is een luxe die niet iedere ouder heeft.

Mijn advies? Geef die zó geëngageerde mensen een betere omkadering qua opleiding, loon, werkritme en waardering, zodat ze volhouden wat ze zo graag doen. Want in ons geval vormen zij onze village. Maar mijn dagelijkse welgemeende dankjewel zal voor hen niet blijven volstaan om voort te doen.”

Een baby van drie maanden hoort bij mama en papa

Mama Lisa: “Ik ben in januari 2022, toen ik net zwanger was van ons tweede kindje, beginnen zoeken naar opvang. Er was kinderopvang waar we sneller terecht konden, maar ons gevoel daarbij was niet goed. Bovendien staan mijn man en ik in het onderwijs en was er geen regeling waardoor we ons kindje in de schoolvakanties thuis konden houden zonder respijtdagen te verliezen of te betalen.

In de kinderopvang van onze keuze is pas plaats vanaf juli 2023. Na mijn zwangerschapsverlof moeten we dus nog acht maanden extra overbruggen, één maand meer dan gepland omdat onze dochter te vroeg geboren is. Zij zal dan één jaar oud zijn. Om dat op te vangen, combineren mijn man en ik acht maanden betaald en onbetaald ouderschapsverlof. Daarna hopen we nog twee maanden op de hulp van grootouders te kunnen rekenen.

Voor ons is die situatie (hopelijk) haalbaar, maar we zullen financieel dieper in onze reserves moeten gaan dan we wilden. Ik hoop dat er nu echt dringend iets verandert in de waardering, opleiding en verloning van kinderopvang. Een langere periode van zwangerschapsverlof, te verdelen tussen moeders en vaders, lijkt me ook een deel van de oplossing.

Zelf zag ik het niet zitten om mijn baby van drie maanden in de crèche te laten, waar begeleiders negen kinderen tegelijk moeten verzorgen (al kan ik me wel inbeelden dat je dat als mama dat wel doet omdat je graag weer wilt werken of omdat het financieel nodig is). Inspelen op de noden van zo veel kleine kinderen tegelijk, dat is gewoon onmogelijk.”

Tijd bij hen doorgebracht toen ze zo klein waren

Mama Lena: “Bij mijn oudste dochtertje moesten we ruim twee maanden overbruggen na het einde van mijn moederschapsrust. Toen mijn zoontje geboren werd, was dat al meer dan vier maanden extra voor hij voor zijn volledige schema in de crèche terechtkon. Ik heb bij hen allebei onbetaald borstvoedingsverlof opgenomen. Om mijn zoontje op te vangen, hebben de grootouders geholpen en heb ik mijn werkschema aangepast. Ik werk in een team met enkel vrouwen en een leidinggevende met vier kindjes, waardoor ik op veel begrip kon rekenen.

Ik ben blij dat ik die tijd bij mijn kinderen heb kunnen doorbrengen toen ze zo klein waren en dat we uiteindelijk bij een onthaalmoeder terechtkonden op wie we 100 % vertrouwen. Die tijd thuis had ik sowieso gewild. We hebben er geen boterham minder door gegeten, maar puur voor mezelf vind ik de periode van moederschapsrust wel erg kort.

We kunnen zoveel leren van bijvoorbeeld Scandinavische landen of Duitsland. Zelf kunnen kiezen of je nu drie maanden of een jaar thuisblijft, en nadien kunnen rekenen op een democratische én kwalitatieve opvang, zou het voor heel veel ouders zoveel makkelijker maken.”

Zeker ook lezen:

• Zwangerschapsverlof: alles wat je wilt weten
• Tijdelijk minder gaan werken? Dit zijn de mogelijkheden
• De verschillende soorten ouderverlof op een rijtje