De zorg voor kinderen ‘eerlijk’ verdelen onder partners: hoe begin je eraan?
Anno 2023 zien we dat mama’s nog steeds veel meer dan papa’s het leeuwendeel van de zorg voor kinderen (en het huishouden) op zich nemen. Wat heeft dat als gevolg voor iedereen in het gezin? En wat kan beter? We vroegen het aan psycholoog, ouderbegeleider en opvoedingsondersteuner Veerle Vrancken van praktijk De Veer in Brugge.
Allerhande gezinnen
Wat is de situatie in gezinnen vandaag? Wie doet wat?
“Eerst en vooral kunnen we in heel veel gezinnen niet langer spreken van de klassieke samenstelling met mama, papa en een of meerdere kinderen. Er zijn bewust alleenstaande mama’s en papa’s, eenoudergezinnen, nieuw samengestelde gezinnen met een plusmama en/of pluspapa, gezinnen met twee mama’s of twee papa’s, adoptiegezinnen, pleeggezinnen… Zowat één derde van de gezinnen zou zich niet aangesproken voelen als we enkel over de rol van de getrouwde moeder en vader spreken.
Hoe het ook zij, beide ouders gaan vandaag meestal werken, waardoor de kaarten helemaal anders liggen dan twee à drie generaties geleden, waarbij moeders automatisch alle zorg op zich namen. Vandaag werkt 93 % van de vaders en 82% van de moeders.”
Té veel expertise werkt verkrampend
Wat doen we anders dan vroeger?
“Los van hoe je de verdeling tussen partners maakt, ligt er meer druk op opvoeden. Dat meer opvoedexperten in de media aan het woord zijn, is absoluut een goede zaak als je het mij vraagt. We weten heel veel over wat goed is voor een (jong) kind. Dat iemand met veel expertise over die eerste duizend dagen, zoals kinderpsychiater Binu Singh, haar ingang vindt in de huiskamer vind ik heel waardevol.
We reageren niet meer zoals vroeger bij een slecht rapport, maar kijken veel meer naar wat een kind nodig heeft. Aan de andere kant worden ouders nu soms platgeslagen met die tonnen expertise. De stress om het net zo goed te doen als het bij een ander lijkt op Instagram, kan verkrampend werken. We hebben het heel moeilijk om contact te houden en te maken met ons buikgevoel.”
Opvoeden tweemaal thuis gezien
“Om dat om te keren is het héél belangrijk dat beide ouders betrokken zijn bij de zorg voor kinderen. In de praktijk gaan we gewoon het gesprek aan met beide ouders. Dat praten met elkaar gebeurt spontaan soms veel te weinig. Door tijd te maken en wat kleine vragen te stellen, zijn we al goed op weg. Hoe zou mama het doen en hoe zou papa het doen? Wat hebben beide ouders geleerd in hun eigen opvoeding? Wat was daar positief en negatief aan? En wat loopt vandaag goed of wat kan beter?
Wat je in je eigen gezin gezien hebt, zorgt ervoor dat je opvoedt zoals je het doet. Met twee betrokken opvoeden is alleen daarom al een grote verrijking voor je kinderen
Opvoeden doe je voor een groot deel vanuit je eigen contextuele situatie. Wat je in je eigen gezin gezien hebt, zorgt ervoor dat je opvoedt zoals je het doet. Papa is vanuit een heel ander gezin opgevoed dan mama. Hij heeft bij zijn ouders andere dingen gezien dan mama. Met twee betrokken opvoeden is alleen daarom al een grote verrijking voor je kinderen.”
Mama verdrinkt, papa’s buikgevoel
Hoe voelen ouders zich vandaag?
“We zien vooral mama’s verdrinken. We gaan nu met twee werken, maar vooral vrouwen nemen het leeuwendeel van de zorg en het huishouden op zich. Zorgen én werken is leuk en waardevol, maar ook complex. We zien vooral dat moeders een moeilijk evenwicht vinden tussen wat de expert zegt en wat zijzelf aanvoelen. Of ze krijgen te veel verschillende adviezen die elkaar tegenspreken en zien door de bomen het bos niet meer.
Zeker als een kind wat extra zorg nodig heeft, door autisme of ADHD, verkrampen mama’s meer dan papa’s. Ze duiken in de literatuur en proberen het allemaal letterlijk volgens een boek te doen. Dat lukt natuurlijk meestal niet, je maakt sowieso foutjes en vooral onzekere mama’s krijgen hier onnodig veel stress van.”
Verschil moet er zijn
“Op dat moment is de andere ouder heel belangrijk. Vaders durven vaak hun buikgevoel veel meer te blijven volgen en bewaken, zonder dat ze het beseffen, dat ongedwongene aan ouderschap, wat opnieuw verrijkend is. Want verschil in opvoeding moet er net wél zijn. En ook relativeren is belangrijk. Het is oké om het goed te willen doen, maar daarna raden we aan om ook mild te zijn. Kijk naar wat wel gelukt is in plaats van met een vergrootglas te kijken naar wat jijzelf of je partner verkeerd deed.”
Geniet van met je kind op schoot te babbelen en leg je smartphone opzij. Kleine kinderen zijn een onuitputtelijke bron van humor. Ze genieten puur en ongedwongen van het leven
Wat kunnen we doen in ons gezin om het wat makkelijker te maken?
“Via onze smartphone, die we altijd op zak hebben, hebben we voortdurend inkijk in ieders huiskamer, die er op sociale media perfect uitziet. Ik raad ouders aan die even opzij te leggen en ondanks uitdagingen te proberen genieten van dat gezinsleven. Kijk in de speeltuin eens naar je kind. Is het nu gelukkig? Ben je in de wachtzaal van de huisarts, geniet er dan van om even met je kind op schoot te babbelen en leg je smartphone opzij. Kleine kinderen zijn een onuitputtelijke bron van humor. Ze genieten puur en ongedwongen van het leven. Laat je meeslepen in hun leefwereld.”
Werkdruk en sociale druk
“Praten blijft vervolgens zo belangrijk. Hoe gaan we die woensdagmiddag in elkaar steken? Wie gaat minder werken? Nemen we eventueel loopbaanonderbreking? Hoe breiden we onze village uit? Kan poetshulp verlichting brengen? Wat voor de ene een opgave is, kan voor de andere een leuke ontspanning zijn. Zo kan de ene ouder ervan genieten de zoon of dochter naar het voetbal te brengen. Hij of zij gaat graag op in het spel, houdt ervan een babbeltje te slaan of zelf even te gaan wandelen, terwijl dat voor de andere partner een hel is. Het maakt dan niet uit of dat mama of papa is.
Sta tot slot even stil bij de sociale druk. Een duur fitnessabonnement, drie reizen per jaar, een cocktailavond: misschien is dat allemaal niet nodig?”
Zijn er ook dingen die maatschappelijk kunnen helpen om de druk op gezinnen te verlagen?
“Er gebeuren eerst en vooral wel een aantal heel goede zaken. Dat papa’s en meemoeders na een geboorte langer thuis mogen blijven, is een immense verbetering voor gezinnen. Zo zijn ze vanaf de start meer verbonden met de baby en zullen daarna ook gemakkelijker de taken en zorgen verdeeld worden.”
Papa’s mogen zorgen
“Maar we verwachten vandaag nog altijd dat vrouwen zorgen en daar het meest voor geschikt zijn. Werkgevers vinden het eerder oké als vrouwelijke collega’s laten weten niet te kunnen werken omdat de kinderen ziek zijn dan als mannen dat doen. Er is een mentaliteitswijziging op komst, maar toch is er nog werk aan de winkel.
Het is aan mama’s om toe te laten dat papa het op zijn manier doet. Waarschijnlijk pakt hij het net iets anders aan. Maar dat is oké
Vaders willen vaak wel zorgen, maar voelen daar schroom bij. In de typische mannenjobs uit de profitsector is deeltijds werken nog altijd heel moeilijk. In de zachte sector, waar we meer vrouwen zien, vind je wél deeltijdse jobs.
Misschien zorgt papa ook graag voor jonge kinderen? Vindt papa het fijn om te helpen met huiswerk? Super! Het is nodig én zinvol. Het is aan mama’s om dat toe te laten. Laat papa het op zijn manier doen. Waarschijnlijk pakt hij het net iets anders aan, maar dat is oké.”
Met dank aan Veerle Vrancken van praktijk De Veer uit Brugge.
Zeker ook lezen:
- Mentale gezondheid van jonge ouders onder druk: “Veertig uren werken, weinig slaap en je huishouden zelf doen is hoog gegrepen”
- Zo zou een materniteit baby- én mama-vriendelijk worden
- Papa openhartig: “Het besef een handicap te hebben, kwam weer binnen toen mijn vrouw zwanger was”
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!