Meningokokkeninfectie: wat is het en waarom is het zo gevaarlijk?

Sinds de uitbraak van de coronapandemie worden er opvallend minder kinderen getroffen door een meningokokkeninfectie. Toch is er ook een keerzijde: door de angst voor COVID 19 laten minder ouders hun kinderen vaccineren tegen de ziekte. Dat stemt pediaters ongerust: “Meningokokken is een gevaarlijke ziekte die bij veel ouders nog onvoldoende gekend is.”

Meningokokkeninfectie: wat is het?

Vandaag 24 april is het Wereld Meningitis Dag. Deze dag is een initiatief van de ‘Confederation of Meningitis Organisations (COMO)’ en heeft als doel om aandacht te vragen voor meningitis, ook bekend als een meningokokkeninfectie. Een meningokokkeninfectie is een ernstige bacteriële ziekte die hersenvliesontsteking (meningitis) of bloedvergiftiging (sepsis) kan veroorzaken.

Omdat de ziekte bij de Belgische ouders nog steeds te weinig gekend is – maar liefst driekwart (74%) van de Belgische ouders weten niet dat een hersenvliesontsteking binnen 24 uur na het optreden van de symptomen fataal kan zijn – lanceert GSK een nieuwe bewustwordingscampagne.

Minder meningitis dankzij COVID 19

Sinds de uitbraak van de coronapandemie, ging het aantal meningokokkeninfecties drastisch naar beneden. Van 107 gevallen in 2019 zakte het aantal waargenomen gevallen naar 55 in 2020. Op zich is dat natuurlijk niet vreemd: nu we met z’n allen veel minder bij elkaar over de vloer komen en permanent op anderhalve meter van elkaar blijven, krijgen ook ziektes als meningitis natuurlijk veel minder de kans om rond te dwalen.

Toch is dat voor pediaters niet onverdeeld reden om te juichen: door het COVID 19 zijn er immers ook veel meer kinderen die mogelijk hun vaccinatie hebben gemist. Zowel pediaters als de Wereld Meningitis Organisatie vrezen dan ook een mogelijke toename van het aantal meningokokkeninfecties eens de pandemie voorbij is. Dr. Marc Raes, pediater in het Jessa Ziekenhuis: “Wanneer na de pandemie mensen opnieuw meer zullen samenkomen, zal het belang van vaccinatie des te groter zijn. Ik wil ouders dan ook oproepen om de vaccinatiekalender te respecteren en zo te vermijden dat vaccinaties worden uitgesteld.”

Meningokokkeninfectie: gevolgen en symptomen 

Een meningokokkeninfectie is een ernstige ziekte die mogelijk zware gevolgen heeft:

• ongeveer 1 op de 10 mensen die de ziekte krijgen, overleeft dit niet.
• overleeft een patiënt toch, dan is er 20 % kans op levenslange complicaties zoals gehoorverlies, littekens op de huid, psychische stoornissen of zelfs amputaties.

De ziekte treft vooral baby’s en kinderen jonger dan 5 jaar.

MENINGITIS EN SEPSIS 

De meest ernstige vormen van meningokokkeninfecties zijn meningitis en sepsis, of een combinatie van beide. De symptomen van meningitis zijn:

• koorts
• hevige hoofdpijn
• afkeer van geluid en licht
• misselijkheid
• braken
• gewrichtspijn
• stijve nek en romp
• slaperigheid
• verwardheid
• coma

Sepsis kan zich uiten als:

• hoge koorts
• met of zonder rode of paarsachtige vlekjes op de huid.

VROEG OPMERKEN IS BELANGRIJK 

Omdat de symptomen van meningitis niet makkelijk zijn om op te merken bij echt jonge kinderen, is het belangrijk de toestand van je baby in het algemeen wat in de gaten te houden. Een stijve nek opmerken bij een kind van zes maanden is moeilijk, maar veranderingen in gedrag, een verminderde eetlust of ‘zeurderigheid’ zouden je wel alarm kunnen doen slaan.

De ziekte snel opmerken en je zo snel mogelijk naar de dichtstbijzijnde dokter of andere medische dienst begeven, is in dat geval de boodschap: de symptomen van meningitis kunnen zich immers snel ontwikkelen. Zelfs wanneer de ziekte vroeg wordt opgemerkt en er een adequate behandeling wordt gestart, kunnen besmette kinderen sterven binnen de 24 tot 48 uur na het begin van de eerste symptomen. 

Meningokokken: hoe herken je het?

Ondanks het feit dat de ziekte dus zware gevolgen kan hebben, blijkt uit onderzoek tot veel ouders niet of onvoldoende op de hoogte zijn van de gevaren van meningokokkeninfecties. Dit komt vooral omdat de symptomen van de ziekte onvoldoende gekend zijn en doordat die in het begin vaak verward kunnen worden met virale infecties.

Symptomen die mogelijk kunnen wijzen op meningitis:

• een stijve nek (67%)
• koorts (57%)
• hoofdpijn en prikkelbaarheid (56%)
• verlies van eetlust (42%)
• hoge gevoeligheid voor licht (39%)
• keelpijn (12%)
• koude handen en voeten (11%)
• huiduitslag (5%)

Slechts 41% van de ouders zou onmiddellijk reageren en de kinderarts contacteren of naar het ziekenhuis gaan wanneer dit soort symptomen optreden.

Verschillende types meningokokken: vaccineren is belangrijk 

De  Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wil tegen 2030 meningitis verslaan en benadrukt dat het belangrijk is om nu te handelen. Vaccins zijn een belangrijke stap om dit gedaan te krijgen. Een veelvoorkomende misperceptie onder ouders is echter dat een vaccinatie hun kind beschermt tegen alle types van meningokokkeninfecties.

Verschillende types meningokokkeninfectie:

• de meest voorkomende types zijn A, B, C, W en Y.

Hoewel jonge kinderen in België systematisch enkel tegen type C gevaccineerd worden via het basisvaccinatieschema, komt type B het meeste voor (49%), gevolgd door W (29%), Y (11%), en C (11%). Pediaters zijn dan ook vragende partij voor een bewustmakingscampagne: “Veel ouders kennen het verschil tussen de verschillende types van meningokokkeninfecties niet of onvoldoende en denken onterecht dat hun kind volledig beschermd is. Wij raden hen aan om erover te spreken met hun kinderarts.”

Samen Tegen Meningitis

Om het bewustzijn rond de ernst van de ziekte en de mogelijke bescherming ertegen te verhogen, lanceert GSK de campagne ‘Samen Tegen Meningitis’ in België. De belangrijkste boodschap van de campagne is dat ouders met hun zorgverleners kunnen praten over alle opties om meningitis te voorkomen.

Meer lezen over de gezondheid van je baby:

• Je kind gebeten door een teek? Zo doe je er iets aan
• Je kind vaccineren: tegen wat en wanneer? 
• Voetreflexologie: een hulpmiddel tegen krampjes en constipatie bij je baby 

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!