Windpokken ontcijferd: symptomen, behandeling en preventie
Windpokken, ook wel bekend als waterpokken, is een veelvoorkomende en besmettelijke virale infectie die vooral kinderen treft, maar ook bij volwassenen kan voorkomen. De ziekte wordt veroorzaakt door het varicella-zostervirus en staat bekend om zijn karakteristieke huiduitslag van jeukende blaasjes.
Het begint met milde griepachtige symptomen, maar de uitslag is het meest herkenbare kenmerk van windpokken. En hoewel dit meestal vanzelf verdwijnt, kan het enkele ongemakken met zich meebrengen en in zeldzame gevallen ernstige complicaties veroorzaken.
Wat zijn de symptomen van windpokken?
- Huiduitslag: De uitslag begint meestal enkele dagen na het begin van de andere symptomen. Eerst verschijnen er rode vlekken die zich ontwikkelen tot kleine jeukende blaasjes.
- Koorts: Windpokken kunnen beginnen met milde tot matige koorts, meestal met een temperatuur tussen 37,2°C en 38,9°C.
- Hoofdpijn: Hoofdpijn komt vaak voor, vooral bij oudere kinderen en volwassenen.
- Keelpijn: Sommige patiënten kunnen last hebben van keelpijn, dat soms gepaard gaat met een hoestje.
- Jeuk: De jeuk is een opvallend symptoom van waterpokken en kan zeer intens zijn. Het is in dit geval belangrijk om niet te krabben om littekens en secundaire infecties te vermijden.
Hoewel windpokken doorgaans milde symptomen veroorzaken, kunnen ze ernstiger zijn bij kwetsbare groepen zoals zwangere vrouwen, oudere mensen, en baby’s of mensen met een verzwakt immuunsysteem of een ernstige aandoening. Daarom is het belangrijk om de verspreiding van de pokken te voorkomen, vooral in de buurt van mensen die tot deze groepen behoren.
Het verloop van windpokken
- Incubatietijd: Nadat iemand is blootgesteld aan het varicella-zostervirus is er een incubatietijd, meestal van 10 tot 21 dagen, voordat de symptomen beginnen. Tijdens deze periode vermenigvuldigt het virus zich in het lichaam, meestal zonder zichtbare symptomen.
- Begin van de symptomen: De meeste windpokken beginnen met griepachtige symptomen, zoals koorts, vermoeidheid, keelpijn of hoofdpijn. Deze symptomen kunnen enkele dagen aanhouden voordat de huiduitslag verschijnt.
- Huiduitslag: De kenmerkende uitslag begint meestal enkele dagen na het begin van de andere symptomen. Rode vlekken ontwikkelen zich dan tot kleine, jeukende blaasjes. Deze blaasjes kunnen zich verspreiden over het hele lichaam en soms zelfs in de mond, neus, keel en op de geslachtsdelen.
- Nieuwe blaasjes en korstvorming: Gedurende enkele dagen verschijnen voortdurend nieuwe blaasjes, terwijl oudere blaasjes opdrogen. Dat is een teken dat het genezingsproces begonnen is.
- Genezing: Na ongeveer 1 à 2 weken beginnen de blaasjes te genezen en vallen de korstjes van nature af.
Zijn waterpokken besmettelijk?
Windpokken zijn zéér besmettelijk en kunnen worden overgedragen aan anderen gedurende verschillende fasen van de ziekte:
- Incubatietijd: Hoewel de patiënt zelf nog geen zichtbare symptomen vertoont, kan het virus al besmettelijk zijn tijdens de incubatietijd. Dat betekent dat iemand anderen kan besmetten voordat hij of zij zelf weet dat hij windpokken heeft.
- Actieve ziekte: De patiënt is het meest besmettelijk wanneer de karakteristieke huiduitslag van windpokken verschijnt. De blaasjes bevatten veel virusdeeltjes en kunnen het virus gemakkelijk overdragen op anderen. Deze besmettelijke periode begint meestal een dag of twee voor het verschijnen van de uitslag en duurt tot de blaasjes zijn ingedroogd en korstjes hebben gevormd.
- Slijmvliezen: Het virus kan zich ook verspreiden via de slijmvliezen van de mond, neus en keel. Dat betekent dat besmettelijkheid zich niet beperkt tot de huiduitslag, maar dat het virus kan worden overgedragen via speeksel en ademhaling, waardoor het risico op verspreiding toeneemt.
Windpokken: behandeling
1. Huidverzorging
- Houd de nagels kort en schoon om krabben en het openen van de blaasjes te voorkomen.
- Was de huid voorzichtig met lauw water en milde zeep. Dep de huid voorzichtig droog in plaats van wrijven.
- Gebruik geen agressieve producten of lotions die de irritatie kunnen verergeren.
2. De jeuk verlichten
- Calamine lotion of Cytelium uitdrogende lotion kan helpen bij het verminderen van jeuk. Breng het aan op de blaasjes, maar vermijd contact met de slijmvliezen, zoals de ogen.
- Orale antihistaminica, zoals difenhydramine, kunnen de jeuk verminderen en helpen bij het slapen. Raadpleeg een arts voordat je deze aan kinderen geeft.
3. Kleding en beddengoed
- Draag comfortabele, lichte kleding om wrijving op de huiduitslag te minimaliseren.
- Was beddengoed en kleding regelmatig om verspreiding van het virus te voorkomen.
4. Hydratatie
Drink voldoende water om gehydrateerd te blijven, vooral als koorts aanhoudt.
5. Koorts verlichten
Bij pijn, ongemak en/of koorts kan er paracetamol (perdolan) worden gegeven. Ontstekingsremmers (zoals ibuprofen (Nurofen)) mogen niet worden gebruikt, want die kunnen aanleiding geven tot ernstige huidproblemen.
Mag mijn kind naar de opvang of naar school met pokken?
Je kind kan pas terug naar de opvang wanneer alle blaasjes volledig opgedroogd zijn én ten vroegste 6 dagen na het verschijnen van de eerste blaasjes. Je kind moet zich ook fit voelen. Dat is nodig omwille van de lagere immuniteitsgraad en de hogere kans op verwikkelingen in deze leeftijdsgroep.
Kinderen uit de basisschool mogen gewoon les blijven volgen zolang ze geen ziektesymptomen vertonen.
Windpokken: vaccinatie
Er bestaat een vaccin tegen windpokken. De Hoge Gezondheidsraad beveelt geen algemene vaccinatie van kinderen aan omdat er onvoldoende gegevens zijn om dit te doen:
- Er is nog onvoldoende kennis over de beschermingsduur na vaccinatie.
- Bij een onvoldoende vaccinatiegraad tegen windpokken zouden meer niet-beschermde ouderen besmet kunnen worden. Zij lopen gevaar voor een ernstiger ziekteverloop.
- De invloed van een algemene vaccinatie op het aantal gevallen van zona op latere leeftijd is nog onvoldoende gekend.
In België wordt de vaccinatie tegen windpokken daarom momenteel alleen geadviseerd voor specifieke risicogroepen en –personen. Er gebeurt veel onderzoek over die aspecten. De Hoge Gezondheidsraad volgt dat van nabij op.
Op het consultatiebureau van Kind en Gezin worden enkel vaccins toegediend van het vaccinatieschema van de Hoge Gezondheidsgraad. Zolang windpokkenvaccinatie daar niet toe behoort, kunnen ouders die dat vaccin voor hun baby willen enkel bij hun behandelend arts terecht.
Bronnen: kindengezin.be, gezondheidenwetenschap.be & gezondheid.be
Ook interessant:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!