7x tips om de emotionele intelligentie van je kind te versterken
Op een goede en gezonde manier met emoties kunnen omgaan is erg belangrijk voor een kind. Hoewel de aanleg voor emotionele intelligentie voor een klein stukje aangeboren is, kun je dat ‘goed omgaan met gevoelens’ bij je kind als ouder zeker ondersteunen. Met deze zeven tips versterk je niet het IQ, maar het EQ van je kind.
Belang van emotionele intelligentie
De emotionele intelligentie van je kind – oftewel hoe vaardig hij of zij is in het herkennen van en omgaan met z’n eigen gevoelens en met die van anderen – is erg belangrijk. Een kind dat zijn emoties goed kan inschatten en die op een constructieve manier kan verwerken, maakt het zichzelf veel makkelijker in het leven.
Bovendien zal hij of zij veel beter met anderen kunnen omgaan. Want wie goed in touch is met z’n eigen gevoelens, zal ook die van anderen veel beter aanvoelen en er empathisch op kunnen reageren. Dat bevordert het contact met die anderen dan weer. En ons gelukkig voelen hangt voor een groot deel af van de fijne, warme en verbindende contacten die we met anderen hebben.
Hoewel er zoiets bestaat als ‘een genetische aanleg’ voor emotionele intelligentie, kun je je kroost als ouder wel degelijk ondersteunen om een grotere gevoeligheid voor emoties te ontwikkelen. Hoe dan? Met behulp van deze zeven tips bijvoorbeeld.
(Meer weten over het belang van emotionele intelligentie voor je kind en wat dat dan juist inhoudt? Lees dan zeker: ‘Emotionele intelligentie: waarom het zó belangrijk is voor je kind.)
7x tips om de emotionele intelligentie van je kind te versterken
1. Spiegel de emoties van je kind
De mate waarin je kind emoties bij zichzelf én bij anderen herkent en hoe vaardig hij met die emoties zal kunnen omgaan, kun je als ouder al erg vroeg stimuleren. Hoe dan? Simpelweg door je kind te spiegelen in zijn allereerste emoties en hem er zo mee in contact te brengen.
“Een kind bouwt maar kennis op over emoties door de informatie die zijn omgeving hem aanreikt. Door ervaringen leert het vervolgens met die emoties omgaan”, zegt Monica Dhar, klinisch psycholoog en professor aan de UAntwerpen en VUB. “Dat leren kennen van emoties gebeurt al erg vroeg: denk maar aan een moeder die interageert met haar baby en het blije of verdrietige gezicht overdreven nabootst.”
Door je kind te spiegelen in zijn emoties leer je hem op zeer jonge leeftijd al aan welke gelaatsuitdrukkingen en welke mimiek bij welke gevoelens horen, waardoor hij die signalen later veel sneller – al is dat vaak ook onbewust – zal oppikken en herkennen.
2. Leer je kind woorden plakken op zijn gevoelens
In een tweede fase, als je kind iets ouder is, kun je het helpen om de emoties die het zelf vanbinnen voelt opborrelen, te herkennen en te erkennen. Jonge kinderen weten nog niet goed wat er met hen gebeurt als ze dingen als ‘boosheid’, ‘angst’ of ‘verdriet’ voelen. Om die emoties te leren onderscheiden, helpt het als jij ze wél voor hen benoemt. Zeg bijvoorbeeld tegen een kind dat een scène maakt omdat het iets niet krijgt: ‘Ik denk dat je boos bent omdat je nu geen snoepje mag eten’.
Door de emotie van je kleintje onder woorden te brengen, zal hij niet alleen makkelijker begrijpen wat er gebeurt, maar zal hij ook een systeem ontwikkelen om zijn gevoelens te ordenen en, in een volgende fase, om ermee om te gaan.
3. Misken of ontken de gevoelens van je kind niet
Als je als ouder de gevoelens van je kind ontkent, heeft dat een negatieve invloed op de ontwikkeling van je kind. Vooral bij negatieve gevoelens blijken ouders die neiging al eens te hebben, want geen enkele ouder ziet zijn kind graag boos of ongelukkig. Maar hoe onterecht of hoe onwenselijk je ‘het verdriet’ of ‘de boosheid’ van je kind soms ook kunt vinden: het is er op dat moment wel en dat gevoel miskennen zal het alleen maar erger maken.
“Ouders willen hun kinderen gelukkig zien. Als kinderen negatieve emoties ervaren zoals verdriet, boosheid of angst, hebben veel ouders de neiging om kinderen daar zo snel mogelijk van af te helpen. Ze denken dat die emoties schadelijk zijn voor hun kind”, legt Monica uit. “Dat doen ze uit goede bedoelingen, maar zo leren ze hun kinderen impliciet aan dat hun emoties er niet toe doen of dat het ervaren en tonen van emoties onwenselijk is. Dan geef je helaas aan dat emoties iets zijn waarvoor ze zich moeten schamen. En dat wil je natuurlijk niet.”
“De emoties worden dan als het ware gediskwalificeerd. Vooral boosheid wordt door sommige ouders als onacceptabel gezien, terwijl ook die een erg belangrijke functie heeft: boosheid geeft meestal aan dat je het ergens niet mee eens bent en dat jouw grenzen overschreden zijn.” Dat een kind zijn grenzen leert bepalen en ook kenbaar maken, is uiteraard erg belangrijk.
4. Erken de emoties van je kind en leef mee
Eerder dan de lastige gevoelens van je kind onder te stoppen met goedbedoelde adviezen als ‘je hoeft toch niet verdrietig te zijn’ of ‘stel je zo niet aan’, erkennen ouders de emotie van hun kind beter en proberen ze er empathie voor te tonen. “Probeer eens iets als: ‘Ik zie dat je gefrustreerd bent. Dat begrijp ik wel’ als je kind boos is omdat het bijvoorbeeld nu even niet buiten mag spelen”, stelt Monica voor. “Door de emotie te benoemen, leert het kind om dat gevoel beter te begrijpen en belangrijker nog: voelt hij zich gesteund in zijn ‘mogen voelen’.”
5. Wees je bewust van je eigen patronen
“Ieder van ons heeft via de opvoeding ideeën over emoties meegekregen die we met ons meedragen. Ouders moeten zich daarvan bewust zijn, want de manier waarop zij met emoties omgaan, dragen ze impliciet over op hun kinderen“, zo klinkt het bij Monica. “Dingen die ouders best voor zichzelf in kaart brengen, zijn dan ook vragen als ‘Hoe denk ik zelf over emoties en hoe gedraag ik me daarnaar? Praat ik zelf makkelijk over emoties? En mogen al mijn emoties er wel zijn?'”
Dat laatste is een enorm belangrijke, want wie niet openstaat voor z’n eigen emoties en er moeilijk mee om kan, zal ook voor z’n kind geen warme en accepterende omgeving kunnen creëren waarbinnen het veilig voelt om met z’n eigen gevoelens op de proppen te komen.
6. Maak contact met je kind
Ouders kunnen de emotionele vaardigheden van hun kinderen bovendien nog verder versterken door alert te zijn op negatieve emoties bij hun kind en die te zien als een kans om de verbinding met dat kind te versterken, legt Monica uit. “Ouders kunnen daarbij de rol van ‘coach’ innemen: iemand die het kind helpt de emoties verder te verkennen en om bloot te leggen welke problemen juist aanleiding gaven tot het lastige gevoel.”
Belangrijk daarbij is dat de ouder niet gaat proberen om de emoties bij het kind weg te nemen of die voor hem of haar op te lossen, want op die manier zal een kind nooit leren om op eigen houtje met problemen en lastige gevoelens om te gaan. En die maken wel onvermijdelijk deel van het leven uit.
7. Blijf wel grenzen stellen
Hoe boos, angstig of verdrietig je kind zich ook voelt, grenzen stellen blijft natuurlijk belangrijk. “Leer je kind dat niet alles zomaar door de beugel kan. Ook als ouder hoef je niet elk gedrag te accepteren. Het kind mag uiten wat het voelt en moet zich begrepen voelen, maar dat wil niet zeggen dat slaan en schoppen geoorloofd is.” Probeer je kind zoveel mogelijk over zijn gevoelens te leren spreken, dan zal ‘schadelijk gedrag’ vanzelf al minder voorkomen.
Meer lezen over opvoeding:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!