Help, mijn kind heeft spreekangst! Wat nu?
Meestal zijn ze luid aanwezig, maar af en toe kan er bij jonge kinderen een oorverdovende radiostilte vallen. En dan nog vaak in een specifieke situatie die ons als mama een beetje oncomfortabel doet voelen. Maar wat als er meer aan de hand is bij je kind?
Is er een probleem?
Het is niets om je zorgen over te maken als je zoon of dochter eens niet wil praten tegen de winkelbediende. En er is ook helemaal niets mis met verlegen, stille kinderen. Merk je echter dat je kind zich steeds vaker angstig opstelt en zich volledig verbaal afsluit van vreemde omgevingen? Dan kan er sprake zijn van selectief mutisme.
Wat is selectief mutisme?
Selectief mutisme is een vrij zeldzaam fenomeen. Een kind met selectief mutisme of spreekangst kan spreken, maar klapt halsstarrig dicht in bepaalde sociale situaties. Zelfs zo erg dat er geen woord meer uitkomt, hoe hard je ook probeert. Heel vaak is de oorzaak psychologisch van aard en niet het spreekvermogen van het kind zelf.
Echter, elk kind heeft wel een keer geen zin om te praten als het zich wat minder comfortabel voelt. Je kunt pas richting spreekangst kijken als:
- het zich weken na elkaar in bepaalde situaties voordoet;
- de angst om te spreken ook een negatieve invloed heeft op het functioneren van het kind;
- én je als ouder weet dat je kind in andere situaties wél perfect praat.
Wat is de oorzaak van selectief mutisme?
Angst
Spreekangst is een sociale angst. Als kinderen zich niet veilig of vertrouwd voelen in een bepaalde omgeving, kunnen ze blokkeren en volledig bevriezen. Net als ‘vluchten’ of ‘vechten’ is die blokkering een bekend gevolg van angsten. De grondslag van die angsten kunnen uiteenlopend zijn.
Anderstalig
Selectief mutisme komt vaker voor bij kinderen die thuis een andere taal spreken dan op school en in hun vrijetijdsomgeving. Deze kinderen zwijgen vaker omdat ze minder vertrouwd zijn met de voertaal en zich dus onzekerder voelen.
Goede bedoelingen van volwassenen
Selectief mutisme kan zichzelf in de hand werken. Volwassenen die zien dat kinderen het moeilijk hebben om te praten, nemen vaak goedbedoeld het gesprek over om het kind te helpen en antwoorden in zijn plaats. Daardoor ontneem je het kind de kans om te oefenen en wordt het steeds moeilijker om wél te praten. Wanneer het kind zich op een bepaald moment in een situatie bevindt waarin het moet spreken, kan de angst de bovenhand nemen en je kind blokkeren.
Wat kun je doen voor kinderen met spreekangst?
Vaak richten ouders van kinderen met spreekangst zich tot een logopedist, maar omdat de oorzaken dus eerder psychologisch zijn, is dat niet altijd de juiste stap. Spreken we van taalachterstand — zoals bij anderstaligen — en de daarbij behorende schaamte omwille van die achterstand? Dan de hulp van een logopedist wel heel nuttig zijn. In elk geval is een kinderpsycholoog aangewezen.
Het doel van de kinderpsycholoog is dan om kinderen te doen durven spreken in sociale situaties waar het voordien niet kon. Dat is niet iets wat van vandaag op morgen kan worden opgelost; het vergt geduld en oefening.
Dit kun jij doen:
- Toon begrip voor het kind en zijn angst, want het draait allemaal om vertrouwen hebben in een niet-vertrouwde omgeving.
- Boos worden heeft een averechts effect. Ook gefrustreerd geraken helpt je geen stap verder.
- Wanneer het kind kleine stapjes vooruit zet, al is het maar een enkel woordje, dan mag je dat positief belonen zonder er al te veel poespas rond te maken.
Kun je ‘genezen’ van spreekangst?
Veel ouders en opvoeders zijn nog niet bekend met deze stoornis. Vaak wordt gedacht dat het kind gewoon wat verlegen is en het vanzelf zal overgaan. De kinderen zelf weten ook meestal niet goed waarom ze juist in die specifieke situatie niet kunnen praten, ook al willen ze graag. Hoe jonger het kind is wanneer selectief mutisme wordt ontdekt, hoe groter de slaagkans op het praten volgt en de angsten kunnen worden weggewerkt. Bij de meeste kinderen komt de stoornis tot uiting tussen hun drie en vijf jaar. Twijfel je? Een bezoekje aan de kinderpsycholoog is snel gemaakt!
Bron: Yolanda Schieving, kinderneuroloog in het Amalia kinderziekenhuis in Nijmegen, Psychologie aan huis voor kinderen: praktijkmobiel.be, selectiefmutisme.be.
Ook interessant:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!