Plusouder: 7x tips om een band te vormen met je pluskinderen

Plusouder zijn, is niet hetzelfde als mama of papa zijn. Een nieuw samengesteld gezin zit heel anders in elkaar dan een traditioneel gezin en de rollen liggen anders verdeeld. Hoe bouw je desondanks een waardevolle band met je pluskinderen op? Een paar tips op een rij.

Plusouder: ouder in de achteruitzit

Een nieuw samengesteld gezin is geen ‘gewoon’ gezin. De onderlinge gezinsverhoudingen zijn veel complexer en de rollen lopen er veel meer door elkaar. Als plusouder heb je bijvoorbeeld wel een verantwoordelijkheid naar je pluskinderen in te vullen – je bent en blijft natuurlijk een volwassene die mee voor de minderjarige kinderen van je partner zorgt – maar je bent voor die kinderen geen moeder of vader. Die rol is enkel hun biologische ouders toebedeeld.

Wat de ouderlijke rol betreft, zou je kunnen zeggen dat je als plusouder een beetje in de achteruitzit leunt: je ondersteunt wel mee de opvoeding, maar speelt er geen voortrekkersrol bij. Beslissen volgens welke normen en waarden hun kind grootgebracht moet worden, en hoe dat concreet ingevuld wordt, ligt bij de biologische ouders.

Doordat in een nieuw samengesteld gezin letterlijk meerdere gezinnen samenkomen, liggen de verhoudingen er ook anders. Je hebt er vaak letterlijk verschillende bubbels die met een ander soort ‘lijm’ aan elkaar hangen. Kom je bij een partner terecht die al kinderen heeft uit een vorige relatie, maar jij nog niet, dan kun je je soms een beetje een buitenstaander voelen. De lijm tussen jou en de kinderen in het gezin komt immers volledig op de schouders van je partner terecht. Omdat die een andere verhouding in te vullen heeft naar de kinderen, en daar vaak ook nog eens over moet overleggen met de biologische mama of papa, kan dat soms moeilijk aanvoelen.

Anders is het wanneer er ook kinderen zijn van jullie twee: ook jullie samen vormen dan immers weer een nieuwe bubbel, wat bij jou als ‘plusouder’ het gevoel van een buitenstaander te zijn in je eigen gezin misschien vanzelf al een stukje wegneemt.

Meer weten over de uitdagingen die een nieuw samengesteld gezin met zich meebrengt? Lees dan zeker ook: ‘Nieuw samengesteld gezin: “Je ideaalbeeld van een hecht kerngezin moet je loslaten”

7x tips voor een fijne band met je pluskinderen

Als plusouder heb je dus geen expliciet opvoedende rol voor je pluskinderen. Omdat je vaak minstens voor de helft van de tijd wel mee instaat voor de dagelijkse zorg van die kinderen, ben je natuurlijk wel een belangrijke figuur in het leven van je pluskinderen. Je hebt niet alleen een bepaalde verantwoordelijkheid naar hen toe, maar ook een voorbeeldfunctie.

Dat je niet de ‘moeder’ of de ‘vader’ moet zijn, maakt bovendien ook dat je je focus wat meer op het vriendschappelijke aspect kunt leggen. Een paar tips voor een fijne band met je pluskinderen.

1. Take it easy

Neem je tijd: een nieuw samengesteld gezin is complex. Elk lid van het gezin komt uit een gezinssamenstelling die oorspronkelijk helemaal anders was. Wennen aan de nieuwe situatie vraagt tijd voor iedereen. Voor je pluskind is het waarschijnlijk niet alleen moeilijk dat z’n ouders nu gescheiden leven, ook de loyaliteit van z’n mama of papa naar jou toe, kan een bittere pil zijn om te slikken. Voor je pluszoon of -dochter kan het immers moeilijk zijn om afscheid te nemen van het oorspronkelijke kerngezin, waarin hij beide ouders elke dag bij hem had.

Aanvaard dan ook dat de band met je pluskind waarschijnlijk niet vanaf dag één in kannen en kruiken is: zoiets moet groeien. Vooral de juiste mate van aandacht kan, samen met tijd en ruimte geven, wonderen doen.

2. Bakken en spelen: doe dingen samen

Om de band stilaan vorm te laten krijgen, kan het belangrijk zijn samen tijd door te brengen. Zo kunnen jullie niet alleen een beetje wennen aan elkaar, maar leren jullie elkaar vast ook beter kennen.

Zijn je pluskinderen nog klein, dan gaat het waarschijnlijk makkelijker. Probeer een beetje te spelen met de nieuwe peuter of kleuter in huis, en ontdek wat zijn of haar favoriete bezigheden zijn.

Zijn de kinderen al wat groter, probeer dan met hen te praten: wat vinden zij belangrijk, welke hobbies hebben ze, wat interesseert hen in het leven? Zoek eventueel naar gemeenschappelijke interesses: bakken je pluskinderen graag koekjes? Las dan eens een baknamiddag in. Speelt je plusdochter volleybal, ga dan eens mee naar de wedstrijd kijken. Het leuke hier is, dat je als plusouder niet specifiek in de opvoedende rol zit: samen leuke dingen doen, mag de voornaamste focus zijn.

3. Probeer niet de vader of moeder te zijn

Het is als plusouder expliciet niet de bedoeling dat je de rol van ‘papa’ of ‘mama’ gaat overnemen: dat brengt je pluskind alleen maar in de war. Hij heeft al een vader en een moeder, en die nemen de opvoedende rol voor hun kroost normaal gezien wel op zich. Dat je partner een andere verhouding heeft naar zijn of haar kinderen, kan in sommige gevallen ook voor wat spanning zorgen, maar probeer hier alles in perspectief te zien, en probeer je eigen angsten te doorgronden.

Heb je het moeilijk met het verschil in de band tussen jou en je pluskinderen en die van je partner met zijn kinderen, dan is dat misschien omdat je zelf graag deel van een hecht gezin met kroost zou uitmaken? Of dan ontbreekt er misschien een stukje communicatie of begrip van je partner. Probeer over dat laatste dan weer goed met je partner te blijven praten. Zoals in zoveel gevallen geldt ook hier: communicatie is alles.

4. Besef dat je pluskind het moeilijk heeft

Reageert je kind soms kort naar jou of heeft hij moeite met jou te aanvaarden? Ga dan niet onmiddellijk in de steigers staan: besef van waaruit het moeilijke gedrag van je pluskind vertrekt. Je ouders zien scheiden is voor kinderen nooit makkelijk: misschien heeft je pluskind deze breuk nog niet helemaal verwerkt, of misschien vindt hij of zij het wel moeilijk om zich open naar jou op te stellen omdat hij op die manier het gevoel heeft zijn andere ouder te verraden.

Niets is natuurlijk minder waar, maar dat moet je pluskind natuurlijk wel ondervinden. En dat kan best een beetje tijd kosten. Opnieuw is praten over wat je voelt mislopen heel belangrijk: maak je pluskind duidelijk dat je er niet bent om zijn andere ouder te vervangen, en dat je niet alleen z’n vader of moeder, maar ook hemzelf graag ziet.

5. Ga voor open communicatie

Zoals hierboven vermeld, is een nieuw samengesteld gezin vaak een complex kluwen van relaties en verhoudingen. Dat vraagt misschien nog wel meer dan anders om grondig overleg: zorg ervoor dat alle leden van je gezin heel open durven te praten en vragen wat ze nodig hebben van de gezinscontext.

Om de communicatie tussen alle verschillende bubbels praktisch goed te organiseren, kun je eventueel wekelijks een overlegmoment inlassen. Daar kan iedereen dan zijn bekommernissen en zorgen op tafel gooien en kunnen jullie ook je planning samenleggen om zo tot een gesmeerd lopende weekagenda te komen. Ook die zal er immers net iets complexer uitzien dan bij een gewoon gezin.

6. Geef ieder kind een eigen plek

Wil je dat je pluskind zich thuis voelt in jullie huis, zorg er dan ook voor dat het een eigen plek in huis heeft. Zelfs als jullie huis niet de eerste verblijfplaats is voor de kinderen.

Richt een eigen kamer in met spullen die je pluskind zelf gekozen heeft, en die hem een fijn en warm thuisgevoel geven. Zorg ervoor dat er ook in huis dingen te vinden zijn die aan je pluskind toebehoren. Zonder eigen kamer en of zonder dat ‘eigen plekje’ in huis, zal je pluskind zich telkens weer als een vreemde in z’n eigen huis voelen. Niet fijn voor de kinderen, en ook niet meteen bevorderlijk voor jullie onderlinge relatie.

7. Aanvaard je eigen gevoelens

Tot slot: wees niet te streng voor jezelf. Plusouder zijn is geen gemakkelijke taak. Als je al ouder bent, is het aanpassen omdat de ouderlijke rol hier heel anders in elkaar zit. Heb je zelf nog geen kinderen, ook dan kan het zoeken zijn: er plots een pluskind van twee, vier, negen of elf jaar bijhebben is immers geen sinecure. Sta jezelf fouten toe, maar blijf wel altijd reflecteren en praten met je pluskinderen én met je partner. Voel je je soms een beetje buitengesloten, wees dan niet te hard voor jezelf: het is een heel normaal gevoel dat vaak voorkomt bij plusouders. Probeer hier met je partner over te praten, zodat die weet hoe jij je voelt.

Heb je zelf al een paar kinderen in huis rondlopen, en voelt die band voor jou toch anders aan dan de band met je pluskinderen? Ook dat is absoluut geen probleem. Jullie band ís dan ook gewoon anders: je hoeft je niet schuldig te voelen omdat je je dichter bij je eigen kinderen voelt staan dan bij je pluskind. De liefde is er, ze komt gewoon in een andere vorm.

Meer lezen over plusouderschap:

• Nieuw samengesteld gezin: “Laat het ideaalbeeld van een kerngezin los”
• Pluskinderen: 3x boeken voor plusouders 
• Plusouders eerlijk over hun nieuwe rol: “De verantwoordelijkheid is heftig”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!