School in de kijker: hoe werkt een daltonschool?

Heb jij een peutertje dat volgend schooljaar 2,5 jaar wordt? Dan sta je voor een grote stap en een al even grote keuze: een kleuterschool zoeken. Welke scholen bestaan er allemaal, hoe werken ze, waar leggen ze hun accenten en vooral, hoe erg verschillen ze van elkaar? Elke week zetten we een ander type onderwijs in de kijker. We gaan in gesprek met een kenner en laten ouders aan het woord over hun ervaringen. Deze week: de daltonschool.

Hoe werkt een daltonschool?

Die vraag stelden we aan Kristin Peeters, directeur van de daltonschool Het Leerlabo in Westerlo.  “Het daltononderwijs focust zich op 6 pijlers waarvan wij er in onze school drie selecteerden: verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en samenwerken. Hier leren we kinderen al van in de kleuterklas om zelf taken in te plannen en te realiseren.”

De aanpak van een daltonschool

De leerkracht is een coach

Kristin Peeters: “In onze daltonschool wordt amper frontaal les gegeven. De leerkracht geeft meestal instructies aan de hele groep en daarna wordt die groep verdeeld en gaat elke leerling op zijn maat aan de slag.

1. Wie dat wil en/of nodig heeft, krijgt verlengde instructies bij de leerkracht;
2. Er is een groepje leerlingen dat samenwerkt;
3. En een derde groep leerlingen gaat echt individueel aan de slag.”

Talentenlabo’s

Kristin Peeters: “Wanneer de kinderen hun taak afronden, kunnen ze een extra opdracht kiezen uit één van de negen labo’s die in elke klas staan. In deze laboschuiven vinden ze extra opdrachten volgens 9 erg uiteenlopende thema’s. Hierin vinden de leerlingen opdrachten die meer automatisatie vragen: Ze werken bijvoorbeeld aan een tijdlijn, met een weerhuisje of ze gaan op het schoolterrein op zoek naar planten en dieren,… Tijdens deze opdrachten ontdekken de kinderen zelf wat hun talenten zijn. Deze extra opdrachten worden vooral als leuk ervaren, maar de kinderen moeten ze wel goed plannen, want op het einde van het schooljaar moet iedereen de opdrachten uit alle laboboxen volbracht hebben.

De kinderen kiezen bovendien zelf waar ze hun opdrachten uitvoeren. Ze hoeven niet altijd binnen de klasmuren te blijven. Daarin dagen we hun verantwoordelijkheid en zelfstandigheid echt wel uit. Ze mogen zich vrij verplaatsen naar werkruimtes in de gangen, of naar het stiltelab (bibliotheek), het teamlab, het sportlab (sportzaal) of het buitenlab (enkele banken in het groen), bijvoorbeeld. De kinderen geven zelf op een bord aan waar ze zijn. Kunnen ze niet om met die vrijheid, dan wordt ze afgepakt.”

Plannen

Kristin Peeters: “We leren onze leerlingen al van jongs af aan om zelf te plannen. In de eerste kleuterklas krijgen de kleintjes al één taakje dat ze in de loop van de week moeten inplannen en volbrengen. Later worden dat drie taakjes en zo bouwen we dat plannen stilaan op:

• In de Lagere school wordt met een huistakenplanner gewerkt, waarbij de leerlingen hun huiswerk zelf over de hele week inplannen.
• De leerlingen uit de eerste jaren van de lagere school werken ook met een dagplanner, waarbij ze bepaalde onderdelen van de dag zelf moeten inplannen.
• In de hogere jaren wordt met een weekplanner gewerkt. Daar wordt van de leerlingen verwacht dat ze een aantal lessen per week zelfstandig inplannen.

Hoewel we de kinderen heel veel vanuit zichzelf laten ontdekken en uitzoeken, is het wel altijd de leerkracht die de lessen bepaalt. In tegenstelling tot veel methodescholen, laten we hier de kinderen niet de inhoud van de leerstof bepalen, die vertrekt altijd vanuit de leerkracht en de leerdoelen.”

Zelfstandigheid

Kristin Peeters: “Daarnaast leren we de leerlingen zelfoplossend werken. In elke klas staan bordjes die aangeven of de kinderen vragen kunnen stellen of dat ze eerst zelf op zoek moeten naar een oplossing.

• Staat het bordje tijdens een oefening op rood, dan moeten ze eerst proberen om hun vraag zelf op te lossen.
• Staat het oranje bordje, dan mogen ze hun vraag aan een maatje stellen.
• Staat het groene bordje, dan pas mogen ze hun vraag aan de leerkracht stellen.

De kinderen hebben ook elk hun eigen vraagteken. Staat dit op hun bank, dan passeert de leerkracht even. Maar vaak is het dan al niet meer nodig. En ook dat doen we al bij de kleuters: wanneer daar de rode paraplu open staat, moeten ze eerst proberen om hun probleem zelf op te lossen zonder meteen naar de juf te hollen.

Deze manier van werken impliceert ook dat we heel erg gebruik maken van technologie. Want zo kunnen we kinderen nog veel gemakkelijker zelf op onderzoek laten gaan.”

Samenwerken

Kristin: “En, hoewel we veel zelfstandigheid en verantwoordelijkheid verwachten, staat dat zeker het samenwerken niet in de weg. Integendeel. Samenwerken is een van onze drie pijlers waar we heel erg op in zetten. Zowel in het dagelijkse werk als tijdens workshops waarin verschillende klassen samenwerken. Bij ons hebben kinderen telkens weer het gevoel dat ze samen naar de eindstreep gaan. Hier bereiken ze allemaal samen een doel, nooit alleen.”

Op maat van elk kind

Volgens Kristin Peeters is deze manier van lesgeven helemaal op maat van de 21ste eeuw: “Als je ziet wat er tegenwoordig allemaal van kinderen verwacht wordt, dan is het belangrijk dat kinderen zich goed in hun vel voelen en zelfstandig aan de slag kunnen. Hier geven we kinderen de verantwoordelijkheid om hun leerproces zelf in handen te nemen en dat geeft heel veel voldoening. En op die manier kan de leerkracht ook nog beter differentiëren en elk kind die zorg geven die het nodig heeft.

Kinderen kunnen vaak meer dan ze zelf denken. Het is aan ons om hen voldoende zelfvertrouwen te geven en hen te laten zien dat ze meer weten en kunnen dan ze soms zelf denken. En die kinderen die wel meer begeleiding en zorg nodig hebben, krijgen die ook. Met nog meer aandacht van de leerkracht dan in een klassiek klassysteem mogelijk is. Voor zij die wat meer uitdaging nodig hebben, ontwikkelden we een ‘pluslabo’ waarbij kinderen samen een extra project uitwerken buiten het gewone lessenpakket.”

Ouders vertellen

Dorien koos voor een daltonschool voor haar kinderen Brent (9 jaar), Lisa (7 jaar) en Siebren (5 jaar).

Hoe verliep jullie zoektocht naar een school?

Dorien: “Onze oudste zoon, Brent, ging eerst naar een katholieke school. Toen bleek dat ik daar niet helemaal mijn gading vond, ging ik op zoek naar een methodeschool. Maar ook daarin kon ik me nooit helemaal vinden. Uiteindelijk koos ik voor een GO! school die, toen Brent er al school liep, de omslag maakte naar een daltonschool.”

“Deze manier van lesgeven is naar mijn gevoel veel meer afgestemd op de maatschappij waarin we vandaag leven.”

En wat maakt die manier van lesgeven zo anders?

Dorien: “Deze manier van lesgeven is naar mijn gevoel veel meer afgestemd op de maatschappij waarin we vandaag leven. In tegenstelling tot de methodescholen die ik bezocht, wordt de leerstof op deze school wel nog bepaald door de leerkracht en niet door de leerlingen. En dat vond ik belangrijk.”

“Mijn kinderen en ik vinden het heel fijn dat ze zo vrij worden gelaten.”

Dorien: “De drie pijlers ‘verantwoordelijkheid’, ‘zelfstandigheid’ en ‘samenwerken’ komen echt heel expliciet aan bod en het zijn drie eigenschappen die ik echt heel belangrijk vind dat mijn kinderen ze leren. Voor hun leven nu en later, privé en professioneel.”

“Mijn dochter wordt hier enorm gestimuleerd om het zelf te doen. En dat geeft haar zelfvertrouwen een boost.”

Dorien: “Ik vind het echt enorm waardevol dat mijn kinderen zo vrij worden gelaten. Het feit dat ze hun werk ook buiten de klas mogen afwerken, is iets wat mijn kinderen super fijn vinden. Die combinatie van vrijheid en verantwoordelijkheid werkt voor hen echt heel goed. En dat extra duwtje om het toch maar alleen te proberen is er ééntje dat mijn dochter bijvoorbeeld echt nodig heeft. Ze is heel onzeker en heeft van nature de neiging om te denken dat ze het niet alleen kan en ze spreekt dan ook voor alles haar juf aan. Maar hier wordt ze enorm gestimuleerd om het wel zelf te doen. En dat geeft haar zelfvertrouwen een boost.”

“Hier voel ik me als ouder echt een partner in de opleiding van mijn kinderen.”

Dorien: “De leerkrachten zijn hier ook supergemotiveerd en betrokken. Er wordt voor elk kind een traject op maat uitgestippeld. Daarin zit zeker hun grote kracht. En ook de ouders krijgen daarbij een actieve rol. Er wordt echt naar ons geluisterd. Hier voel ik me een partner in de opleiding van mijn kinderen, daar waar ik me in onze vorige school vaker een blok aan hun been voelde.”

Zijn er voor jou helemaal geen nadelen aan het Daltononderwijs?

“Deze manier van werken geeft de leerkracht eigenlijk net meer ruimte om extra aandacht te schenken aan zij die het nodig hebben.”

Dorien: “Mijn grootste bezorgdheid, toen de school de omschakeling maakte, ging uit naar leerlingen die zo’n grote zelfstandigheid niet aankunnen. Wat met kinderen die wel meer sturing en zorg nodig hebben, dacht ik? Maar deze manier van werken geeft de leerkracht eigenlijk net meer ruimte om extra aandacht te schenken aan zij die het nodig hebben.”

Waarom zou je een daltonschool aanraden?

Dorien: “Omdat er heel erg wordt ingezet op de kwaliteit van wat ze brengen. Ik vind het zelf echt heel gek dat er maar zo weinig daltonscholen zijn en dat er maar zo weinig mensen voor kiezen. Voor mij klopt het helemaal.”

Hoe vind je een daltonschool in je buurt?

Op de website van Onderwijs Vlaanderen vind je een overzicht van alle daltonscholen in Vlaanderen. Klik dan zeker ook door naar de eigen website van de school. Daarop vind je alle informatie over het schooleigen project en de nodige contactgegevens.

Volgende week: de Montessorischool.

MEER WETEN OVER SCHOOL?

• Mijn kleuter inschrijven in een school: hoe pak ik het aan?
• School in de kijker: hoe werkt een ervaringsgerichte school?
• School in de kijker: hoe werkt een gemeenschapsschool?

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!