Wanneer breek je een zwangerschap af? Raad van de gynaecoloog

Door Inge Moermans

15 sep 2019

Wat als uit de prenatale diagnose blijkt dat je baby een afwijking heeft? Wanneer breek je de zwangerschap af? Dr. Philip Loquet, gynaecoloog en al dertig jaar verbonden aan de dienst prenatale diagnose van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen, geeft advies.

Prenatale testen gebeuren meestal bij de eigen gynaecoloog. Wanneer stuurt die z’n patiënt door naar het ziekenhuis?

Philip Loquet: “Wanneer de gynaecoloog een afwijking ziet of vermoedt, komen ouders naar ons. Soms is er niks aan de hand en kunnen we hen meteen geruststellen. Soms stellen we afwijkingen vast die na de geboorte relatief makkelijk op te lossen zijn, zoals een spleetje in de lip. Als de afwijking zodanig groot is dat het kindje niet levensvatbaar is, is de beslissing – hoe vreselijk ook – relatief snel gemaakt. Maar er is ook een heel scala aan afwijkingen waarbij de beslissing veel moeilijker is.

Sowieso nemen we bij elke afwijking een vruchtwaterpunctie om te kijken of de oorzaak genetisch is en om bijkomende (genetische) afwijkingen uit te sluiten. Wij willen ouders een zo volledig mogelijk beeld geven, en daarom kijkt er altijd een heel team van experts mee. Hartafwijkingen zijn vaak bijzonder complex: soms zijn er wel drie specialisten nodig om te zien wat er precies scheelt. Een week na de vruchtwaterpunctie zien we de ouders opnieuw en bespreken we de opties.”

Spreken jullie altijd een advies uit?

Philip Loquet: “Ja, zo’n beslissing kun je als ouder niet alleen maken. Je mag aan een moeder niet vragen om het doodvonnis van haar kind te tekenen zonder dat ze zich daarin geadviseerd voelt. Sowieso is er, als je de zwangerschap afbreekt na 21 weken, een ethische commissie die de zaak mee bekijkt. Die heeft geen juridische kracht, maar het is belangrijk voor de ouders dat zij weten: dit is niet alleen ónze beslissing, ze wordt gedragen door een heel team van medische experts. Pas op, we adviseren in sommige gevallen natuurlijk ook om de zwangerschap níét af te breken. Als een kindje een gaatje in z’n buik heeft waardoor de darmen eruit komen, zijn er ouders die meteen zeggen: we breken de zwangerschap af. Maar die afwijking is relatief makkelijk te opereren, en dan is het aan ons om de ouders daarin juist te adviseren.“

Op basis waarvan adviseren jullie ouders?

Philip Loquet: “Meer en meer vertrekken we vandaag vanuit het ‘omgekeerde ethische principe’. Dus niet: hebben wij het recht om te beslissen over leven en dood van een kind? Maar wel: hebben wij het recht om bewust een kind op de wereld te zetten met een handicap? Een kind dat mentaal perfect in orde is, maar nooit zal kunnen lopen, nooit een normaal seksleven zal hebben: is het wel ethisch om dat geboren te laten worden? Dat kind beseft vroeg of laat toch dat het niet kan wat anderen wel gegeven is. We proberen altijd vanuit het standpunt van het kind te kijken: wat voor levenskwaliteit gaat het hebben? Weet je, ouders zullen altijd alles doen voor hun kind. En als het kind toch geboren wordt met een handicap, maken ze er het beste van. Maar de meeste ouders die beslissen om een zwangerschap af te breken, doen dat niet omwille van hun eigen comfort, maar wel omwille van het welzijn van hun kind.”

Hoe begeleiden jullie ouders die ervoor kiezen om de zwangerschap af te breken?

Philip Loquet: “Ik ken een vrouw van tachtig die nog altijd nachtmerries heeft omdat ze haar kind, dat geboren was met een afwijking, nooit heeft mogen zien. Vroeger werden die baby’s gewoon in de vuilbak gegooid, verschrikkelijk was dat. Dat gebeurt vandaag gelukkig niet meer. Er is – in de universitaire ziekenhuizen – een heel team dat het proces mee ondersteunt: speciaal opgeleide vroedvrouwen, psychologen, sociaal assistenten die mee de begrafenis regelen, … Wie kiest voor een zwangerschapsafbreking, krijgt een kamer zonder kinderbedje. En wij hebben sinds enkele jaren magnetische vlindertjes. Als dat aan de deur hangt, weet het personeel: hier ligt een moeder zonder kind. Dat is allemaal heel belangrijk. Het zijn zulke dingen die een verschil kunnen maken. Ik zeg altijd: aan de feiten kun je niks veranderen, die zijn verschrikkelijk. Maar aan de manier waarop het gebeurt, gelukkig wel.”

Hulp nodig?

Boven de wolken: professionele fotografen zorgen voor een blijvende herinnering aan jullie baby, helemaal gratis, met hart en ziel.
Berrefonds: biedt met een herinneringsdoos, koesterkoffer, praatgroepen en nazorg steun op maat aan de ouders, broers en zussen die geconfronteerd worden met het verlies van een kindje.
Bij Fara kun je ook terecht voor begeleiding en gesprekken na een prenatale diagnose. Samen met jou bekijken ze hoe je het beste kunt omgaan met de moeilijke keuze waar je nu voor staat. Ze helpen je ook de gesprekken met het begeleidende team zo goed mogelijk voor te bereiden. Heb je gekozen voor een zwangerschapsafbreking, dan kan Fara je begeleiden bij het verwerkingsproces. Als je besliste om de zwangerschap voort te zetten, zullen ze ook proberen je hierbij zo goed mogelijk te ondersteunen. Je kan ook anoniem bij hen terecht via Faramail (vragen@fara.be), Farafoon (016 38 69 50) of via de Farachat (maandag-, woensdag- en vrijdagnamiddag tussen 13-16u).

Tekst: Annelies Dyck

Lees ook:

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!