Samen slapen met je kind(eren): is dat wel een goed idee?
Samen met je baby of kinderen op een kamer slapen: tot de leeftijd van 1 jaar raadt Kind en Gezin het aan, en in heel wat niet-westerse landen is het de normaalste zaak ter wereld. Tegelijk zijn er ook almaar meer ouders die hun kamer ook met oudere kinderen delen. Maar er zijn ook heel wat ouders die zich vragen stellen bij dat samen slapen, want co-sleeping, is dat niet gevaarlijk? Of werkt dat niet allerlei slaap- en gedragsproblemen in de hand? Wij vroegen ontwikkelingspsycholoog Roseriet Beijers van de Nederlandse Radboud Universiteit om raad.
Samen slapen met je kinderen. Is dat wel een goed idee?
Co-sleeping, bed-sharing, rooming-in, wat is het?
- Co-sleeping betekent letterlijk ‘samen slapen’. In sommige landen wordt hiermee het samen slapen in één bed bedoeld, maar de term wordt ook vaak gebruikt wanneer men het heeft over samen slapen in een kamer, maar in verschillende bedden. Eigenlijk kunnen we stellen dat co-sleeping een overkoepelende term is voor die twee vormen van samen slapen.
- Rooming-in of room-sharing betreft dan het samen slapen op één kamer, maar in afzonderlijke bedden.
- Met bedding-in of bed-sharing doelen we dan op samen slapen in één bed.
Het advies luidt: deel je kamer, maar niet je bed
In België raadt Kind & Gezin aan om een baby zeker tot 6 maanden en bij voorkeur tot 1 jaar te laten slapen in de ruimte waar jij ook bent: de woonkamer, de opvangruimte, slaapkamer, … zo kan je regelmatig en rechtstreeks toezicht garanderen. ’s Nachts slaapt een baby zo dicht mogelijk naast het bed van de ouders, maar wel in zijn eigen bed. En ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beveelt het samen slapen in één kamer gedurende de eerste 6 maanden aan, en moedigt het aan tot een jaar. Daarnaast wordt afgeraden om de baby op hetzelfde oppervlak als de ouders te laten slapen, inclusief het ouderlijk bed. Daar waar samen slapen op één kamer is gerelateerd aan een verlaagd risico, is samen slapen in één bed gerelateerd aan een verhoogd risico op wiegendood. Als baby’s in het bed van de ouders slapen, zouden baby’s oververhit, bekneld of verstikt kunnen raken onder dekens en kussens, wat de kans op overlijden zou verveelvoudigen.
Is het bed delen met je baby gevaarlijk?
Roseriet Beijers: “Samen slapen met de baby in het ouderlijk bed kan inderdaad gevaarlijk zijn. Tegelijkertijd laat wetenschappelijk onderzoek ook zien dat, wanneer baby’s overlijden bij het samen slapen met de ouders, dit bijna altijd gebeurt in combinatie met risicofactoren. Het gaat dan om samen slapen als een ouder rookt, als een ouder alcohol heeft gedronken of drugs heeft gebruikt, als een ouder oververmoeid is, als een ouder overgewicht of obesitas heeft, als de ouders de baby flesvoeding geven, of als het samen slapen plaatsvindt met iemand anders dan de moeder. Baby’s die prematuur zijn geboren of met een laag geboortegewicht (< 2500 gram) lopen een groter risico op overlijden bij het slapen in het ouderlijk bed. Daarnaast vormt het bed zelf een risico wanneer de matras zacht is, als er zachte of dikke dekbedden zijn, zachte kussens, en kieren tussen het matras en het bed, of tussen het bed en de muur, waarin de baby bekneld kan raken. Belangrijk om te vermelden is dat in afwezigheid van al deze risicofactoren niet is aangetoond dat samen slapen met de ouders in bed het risico op verstikking of wiegendood vergroot. In Japan, bijvoorbeeld, waar samen slapen de norm is, komt wiegendood relatief weinig voor.”
Zo kan je veilig samen slapen
Roseriet: “Vanuit de wetenschap klinkt meer en meer de roep om het advies over de slaapplaats van de baby aan te passen. De veiligste slaapplaats voor de baby blijft zijn eigen wiegje of ledikantje op de kamer van de ouders. Maar, mochten ouders toch besluiten het bed te willen delen met hun baby, bijvoorbeeld omdat dit het geven van borstvoeding vergemakkelijkt, dan kunnen we maar beter uitleggen hoe ze dat veilig kunnen doen. Onderzoek wijst immers uit dat wanneer bed-sharing alleen wordt ontraden, er soms nog gevaarlijkere situaties ontstaan. Sommige mama’s kruipen uit schrik om hun bed te delen, dan maar met hun baby in de sofa om hem te voeden. Vervolgens vallen ze daar in slaap, wat voor veel onveiligere situaties zorgt.
Unicef Groot-Brittannië heeft daarom een handleiding opgesteld om ouders te informeren over hoe ze veilig samen het bed kunnen delen. Deze handleiding is recentelijk naar het Nederlands vertaald. In deze handleiding blijft het advies eveneens om de baby op de kamer van de ouders te laten slapen, in een eigen bed. Maar tegelijkertijd geeft deze handleiding een goede voorlichting aan ouders die er voor kiezen om samen hun baby mee in bed te nemen. Er wordt beschreven hoe ouders veilig met hun baby kunnen slapen, door onder andere roken, alcohol en drugs te vermijden, en erop te letten dat de baby (ook) in het ouderlijk bed niet op zijn buik, in de buurt van dekbedden of kussens of alleen te slapen wordt gelegd.
Een andere en veiligere optie is om de baby in een aanschuifbedje of co-sleeper te laten slapen. Dit is een bedje dat met een open kant stevig bevestigd wordt aan het ouderlijk bed. Op deze manier is de baby dichtbij, maar slapen ouder en kind niet op hetzelfde oppervlak. Als de instructies voor het gebruik van het aanschuifbedje worden gevolgd, is dit een even veilige slaapplaats als een eigen ledikant. Deze zijn in aankoop duur, maar je kunt ze ook huren. Je hebt zo’n bedje immers maar een paar maanden nodig, daarna is je baby eruit gegroeid en moet je overstappen op een ledikant of babybed.”
Veroorzaakt dat samen slapen geen slaapproblemen?
Er zijn ook heel wat ouders die hun baby liever niet op hun kamer laten slapen, omdat ze bijvoorbeeld bang zijn dat de kinderen dan afhankelijk zullen worden van de ouders, dat ze de ouders nodig zouden hebben om in slaap te vallen of door te slapen … En dat zou dan weer op latere leeftijd allerlei ontwikkelingsproblemen geven, zoals meer slaap- en gedragsproblemen.
Roseriet: “Het onderzoek dat mijn collega’s en ik deden, samen met de Amerikaanse universiteit van Maryland, laat geen bewijs zien dat er negatieve effecten van samen slapen zijn op het latere gedrag van kinderen. In dit onderzoek volgden we bijna 200 kinderen tot ze 6 tot 8 jaar oud waren. We lieten de moeders, maar ook leraren, rapportages maken van het gedrag van de kinderen. Daarnaast werd het gedrag van de kinderen geobserveerd. Zo konden we kijken naar slaapproblemen, gedragsproblemen als angst en agressie, maar ook naar zogenaamd pro-sociaal gedrag: de behulpzaamheid voor anderen, bijvoorbeeld het troosten van een kind dat gevallen is.”
Samen slapen: geen negatieve en mogelijk zelfs positieve gevolgen
Roseriet: “Hoewel speculaties bestaan dat room-sharing vroeg in het leven allerlei slaap- en gedragsproblemen in de hand werkt, komen er uit ons onderzoek geen aanwijzingen naar voren dat room-sharing in de eerste zes maanden negatieve effecten heeft op het kind. Daarnaast lijken er aanwijzingen te zijn dat er een verband is tussen room-sharing vroeg in het leven en positieve uitkomsten bij het kind, waaronder een verbeterde slaapkwaliteit en meer pro-sociaal gedrag. En het blijft hoe dan ook een feit dat het risico op wiegendood bijna halveert als de baby de eerste 6 maanden van zijn leven in een eigen wiegje in de kamer van de ouders slaapt.
En wat met kinderen ouder dan 1 jaar die bij hun ouders op de kamer slapen?
Over de effecten op het (slaap)gedrag van kinderen ouder dan 1 jaar die bij hun ouders op de kamer slapen, weet de wetenschap eigenlijk niet veel. Het weinige onderzoek dat gedaan werd, werd telkens op een bepaald moment uitgevoerd. Die resultaten duiden dan op correlaties tussen samen slapen en een verstoord slaapgedrag. Maar als je weet dat ouders hun kinderen vaak bij hen op de kamer nemen omwille van slaapproblemen, dan vertelt die correlatie je natuurlijk niets over de effecten van dat samen slapen.
Welke impact heeft samen slapen op relaties tussen ouders?
Roseriet: “Ook over de relatiekwaliteit van ouders die samen slapen met hun kinderen, weten we vanuit wetenschappelijk oogpunt eigenlijk heel weinig. We weten wel dat moeders meer slaapproblemen rapporteren wanneer ze de kamer met hun baby delen. En uit ander onderzoek naar prenatale en postnatale depressies bij vaders, weten we dat vaders er last van kunnen ondervinden dat zij niet meer de belangrijkste persoon in het leven van hun vrouw zijn, nadat er kinderen zijn. En dus kun je je wel voorstellen dat ook room-sharing een impact kan hebben op de relatie. En hoe ga je om met intimiteit wanneer er kinderen mee op de kamer slapen? Of misschien kibbelen ouders meer omdat hun slaapkwaliteit minder is? Daarom is het in ieder geval belangrijk om als koppel goed met elkaar te blijven communiceren en overleggen. Het samen slapen moet voor beide partners goed blijven aanvoelen en zo mogelijk moet je op zoek naar oplossingen die voor beide werken.
Deze lezeressen delen hun bed of kamer met hun kind(eren).
MEER LEZEN OVER (SAMEN) SLAPEN:
- Co-sleeping: de voordelen van samen slapen met je baby
- Je kinderen samen op een kamer: een goed idee?
- Wil je peuter niet slapen? De expert geeft advies
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!