Veilig gehechte baby? Geborgenheid begint al van in de buik

Je kind een goede uitvalsbasis bieden om zich veilig te hechten, heeft veel met afstemming, energie en onvoorwaardelijke liefde te maken. Om die ‘veilige band’ met je baby op te bouwen, wacht je best niet tot hij effectief geboren is: een veilige gehechtheid begint immers al vanaf de conceptie. Hoe dat werkt en hoe je al een band met je baby opbouwt van in de buik? Een paar tips op een rij.

Veilige hechting: geborgen van in de buik

Dat een veilige gehechtheid cruciaal is voor de verdere ontwikkeling van je baby, is ondertussen vrij algemeen bekend. Een baby heeft in de eerste maanden na zijn geboorte vooral veel liefde, afgestemde aandacht en een rustige omgeving nodig om zich veilig en geborgen te voelen. Pas vanuit die omgeving zal hij gradueel zijn aandacht naar andere dingen in de buitenwereld kunnen verleggen, om daar te beginnen leren.

Wat in onze cultuur misschien minder geweten is, is dat de hechtingsrelatie met je baby al begint van in de buik: ook wanneer je kindje nog veilig in de baarmoeder zit, is hij al vatbaar voor jouw responsiviteit, jouw aandacht en jouw verbinding. Er bewust van zijn als ouders en ook dan al proberen om de connectie met je baby warm te houden, kan heel belangrijk zijn voor de verdere ontwikkeling van je baby.

Hoe dat werkt en hoe je contact maakt met een baby die nog in je buik zit? Een paar belangrijke zaken op een rij.

EERSTE 1001 DAGEN ZIJN CRUCIAAL 

Het leven van je baby begint al in de baarmoeder: het is de warme, veilige plek waar je kindje eigenlijk nog één is met jou en waar normaal gezien aan al zijn noden wordt voldaan. Het is ook de plaats waar de allereerste en belangrijkste blauwdruk van het hele emotionele en fysieke systeem van je baby gemaakt wordt. Niet alleen wordt je kindje er heel letterlijk fysiologisch en neurologisch ‘in elkaar gestoken’, ook de belangrijkste bouwstenen voor zijn latere psychische en emotionele welbevinden worden er al gelegd.

Dat je er als mama (en papa) to be in die belangrijke eerste maanden een gezonde levensstijl op nahoudt, is dan ook erg belangrijk. Dat geldt zowel fysiek als mentaal. Gezond eten, niet roken of drinken en voldoende bewegen leggen die belangrijke bouwstenen voor je kind. Zo voorkom je voor je kind op latere leeftijd kans op aardig wat gezondheidsrisico’s zoals hart- en vaatziekten, diabetes en zelfs bepaalde types kanker.

Daarnaast zijn ze minder vatbaar voor ziektes en voor infecties en ontwikkelen hun hersenen een groter deel van hun potentieel. Daardoor verwerven ze een bredere basis om vaardigheden aan te leren.

EMOTIONEEL WELZIJN: GESCHREVEN IN JE DNA

Niet alleen voor de fysiologische ontwikkeling van je baby is een gezonde levensstijl echter belangrijk, ook voor de emotionele ‘bedrading’ van je kind let je best zelf op je fysieke en psychische gezondheid. Kinderen van wie de moeder tijdens de zwangerschap rookt, drinkt, onvoldoende gezonde voedingsstoffen binnenkrijgt, vaak wordt blootgesteld aan fijn stof of luchtvervuiling of die mentaal veel stress en spanning ervaart, slaan dit op in dát deeltje van hun DNA dat bepaalt in welke mate ze zich later emotioneel aan anderen zullen kunnen verbinden.

Deze veranderingen zijn natuurlijk niet onomkeerbaar: ook tijdens de eerste twee levensjaren van je kind is die ‘emotionele bedrading’ nog heel beïnvloedbaar door impulsen van buitenaf, bijvoorbeeld door heel warme responsieve aandacht en zorg. Ook later kan de gehechtheid van een kind zeker nog bijgestuurd worden, maar hier geldt wel: hoe ouder het kind, hoe meer tijd en moeite het zal kosten om die veranderingen doorgezet en duurzaam te maken.

Veilig gehecht: contact maken met je ongeboren baby

Voor een veilige gehechtheid, heeft een baby ruw gesteld twee dingen nodig:

• Ten eerste is het heel belangrijk je kind het gevoel te geven dat je er altijd voor hem bent en dat je hem onvoorwaardelijk graag ziet. Voelen dat er altijd iemand is om op terug te vallen en dat er sensitief op hem gereageerd wordt, biedt een baby een enorm gevoel van veiligheid en betrouwbaarheid. Door te voelen dat hij graag gezien wordt en dat er nabijheid met hem wordt gezocht, ontwikkelt je baby inherent het idee dat hij een waardevol persoon is en dat liefde en contact met andere mensen een vanzelfsprekend gegeven zijn.
• Ten tweede moet je je baby het gevoel geven dat hij bij jou terecht kan in tijden van stress en hoge nood. Een kleine baby kan zijn emoties en zijn stress-niveau immers nog niet zelf reguleren. Hij heeft eerst jou nodig om te leren dat stress voorbijgaat en dat je stress delen met andere mensen helpt om ermee om te gaan. Bij een kleine baby betekent dat heel letterlijk dat je als ouder heel nauwlettend in de gaten probeert te houden wat je baby nodig heeft en dat je in tijden van grote nood of stress – zoals honger, eenzaamheid of een vuile luier – die nood voor hem probeert op te vangen. Het belangrijkste daarbij is niet dat je elke keer juist raadt wat je baby precies nodig heeft (zeker aan het prille begin van je ouderschap kan dat al eens lastig zijn), maar wel dat je je baby laat voelen dat je inzit met zijn nood en dat je het heel graag mee met hem zou opvangen.

Door dat principe consequent toe te passen, leert je baby dat hij in tijden van grote stress bij anderen terechtkan om dat gevoel mee op te vangen. Daardoor ontwikkelt je kind niet alleen een vertrouwen in andere mensen – dé uitgelezen uitvalsbasis om later gezonde relaties aan te gaan – maar leert hij gaandeweg ook zijn eigen emoties te reguleren. Doordat hij leert dat de stressjes en angsten die hij ervaart meestal van voorbijgaande aard zijn én dat die door jou mee gedragen worden, zal hij gradueel leren om z’n eigen stress te verdragen en die emoties op z’n eentje te reguleren.

HOE VERBINDING MAKEN VAN IN DE BUIK?

De beste basis om die ‘veilige gehechtheid’ van te laten vertrekken, leg je dus al in de buik. Want ook dan heeft je ongeboren baby al fysieke noden en een honger naar verbinding en nabijheid. Prenataal regelmatig al eens met je gedachten en je volle focus bij je baby zijn, is dan ook belangrijk.

Hoe je verbinding kan maken met je ongeboren baby in de buik?

• Met je stem: praat regelmatig tegen je baby. Zo leert hij je stemkleur al kennen en weet hij dat er iemand met hem bezig is. Leuke extra: ook papa’s kunnen dit doen. Want door het pure biologische onevenwicht beginnen zij op vlak van ‘bonding’ met hun baby toch met een lichte achterstand.
• Responsief tikken op de buik: voel je je baby bewegen in je buik of stampjes geven en ben je net even niet te druk bezig? Probeer dan contact te leggen met je baby door telkens op dat deel van je buik te tikken (of zachtjes te drukken) waar hij net een por gegeven heeft.
• Raak regelmatig met je handen je buik aan en probeer je baby echt al als een wezentje voor te stellen waarmee je contact maakt. Door je zo liefdevol op je baby te focussen komt er een lading oxytocine, ook wel bekend als het liefdeshormoon, vrij. Dat helpt bij het verlagen van stress en zorgt voor een rustige zwangerschap, twee dingen die een gunstige invloed zullen hebben op de ‘emotionele blauwdruk’ van je baby.
• Ook yoga, meditatie of mindfulness kunnen bijdragen aan een gezonde zwangerschap en een bewustere band met de baby.
• Bewust contact maken met je baby (die gaat komen) en de basis voor een warme band klaarleggen kan trouwens zelfs al voor de conceptie. Wees je er als koppel goed van bewust dat jullie een kindje gaan maken en bereid je alvast voor op de verwelkoming.

Veilig gehecht: help je baby door de geboorte heen

Ook belangrijk om de veilige gehechtheid van je baby na de zwangerschap zo vlot mogelijk door te laten lopen, is om ook tijdens de bevalling heel alert te zijn voor de noden van de baby. “We zijn tijdens een bevalling – geheel terecht ook overigens – vaak heel gefocust op de moeder, omdat die een intense arbeid moet leveren. Wat we vaak vergeten is dat er nog een persoontje is dat op dat moment een heel intense heftige gebeurtenis meemaakt”, zo legt Niki Vanhaemel van Daddycation uit in een podcast-aflevering van Radio Mama.

“Eigenlijk is geboren worden de meest intense gebeurtenis uit ons hele leven. Hoe die verloopt en hoe je die als baby ervaart kan nog heel lang diep onderhuids in je systeem nazinderen. Tijdens de geboorte vecht een baby zich vrij letterlijk een weg naar het leven: vanuit de veilige, warme baarmoeder waarin hij altijd in contact met z’n moeder stond wordt hij nu in een vrij koude wereld geworpen waar hij vanaf dan voor het eerst alleen zal door moeten. Dat is heftig. Niet alleen de moeder, maar ook het kind zelf hierin ondersteunen en een poging doen om je af te stemmen op hoe je kind zich moet voelen, kan mee onderdeel uitmaken van een goede start.”

Meer lezen over veilige gehechtheid en verbinding:

• Waarom een veilige gehechtheid zo belangrijk is voor je kind 
• Haptonomie tijdens de zwangerschap: maak contact met je baby
• Zwanger: zo creëer je als papa al een band met je ongeboren baby

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!