Als kinderen krijgen niet vanzelfsprekend is: 2 experts vertellen hoe je wensouders kunt ondersteunen
1 op de 6 koppels wordt geconfronteerd met vruchtbaarheidsproblemen. De kans is dus groot dat ook jij iemand kent die hiermee te maken heeft. Hoe reageer je daarop? Wat zeg je best wel of niet? En hoe verloopt dat ‘proberen’ eigenlijk? Experten Shanti Van Genechten en Lode Godderis van Kinderwens vzw vertellen erover.
1 op de 6 koppels wordt geconfronteerd met vruchtbaarheidsproblemen
Shanti Van Genechten is verloskundige en de (geadopteerde) dochter van wensouders. In 2011 richtte ze samen met prof. dr. Lode Godderis, hoogleraar aan het Centrum voor Omgeving en Gezondheid van de KU Leuven en directeur onderzoek bij IDEWE, Kinderwens vzw op.
Wat doet de vzw Kinderwens?
Lode Godderis: “Met vzw Kinderwens willen we mensen ondersteunen die over hun kinderwens willen praten, zwanger willen worden, moeilijk zwanger raken, ongewenst kinderloos zijn of een zwangerschapsverlies doormaken.”
“De medische behandeling is één ding, maar daarnaast hebben wensouders ook behoefte aan een plek buiten die ziekenhuismuren waar ze terechtkunnen met hun zorgen.”
Shanti Van Genechten: “10 jaar geleden voerden Lode Godderis en ik onderzoek naar de invloed van stress op de conceptiekans. Naast de grote impact van stress die we toen maten, detecteerden we ook vooral een grote nood en een heel groot gebrek aan psychosociale zorg voor ouders die een fertiliteitstraject doorlopen. De medische behandeling is één ding, maar daarnaast hebben wensouders ook behoefte aan een plek buiten die ziekenhuismuren waar ze terechtkunnen met hun zorgen. En daar speelt de vzw Kinderwens op in.”
“Sinds 2017 is in elke provincie een kinderwenshuis waar wensouders terechtkunnen voor allerlei zorgprogramma’s, consultaties en groepssessies. We reiken methodieken aan om de draagkracht te vergroten, want enkel erover praten is niet voldoende. We helpen daarnaast wensouders met verlieservaringen om te gaan, en we proberen zo snel mogelijk stress te detecteren, want die heeft een grote impact op de behandeling. We zijn ook een expertisenetwerk. Wensouders kunnen met al hun vragen en zorgen bij ons terecht en we verwijzen hen, wanneer nodig, door naar de juiste zorgverlener.”
“Wensouders die alles mee in de weegschaal leggen, kiezen er soms voor om het fertiliteitstraject niet op te starten, en aan de slag te gaan met het verwerken van hun niet vervulde kinderwens.”
“Daarnaast doen we ook aan preventie. Want het is ook zo belangrijk om goed te weten waarvoor je kiest, bewust van de invloeden op je lijf, je hoofd en je relatie. Wensouders die alles mee in de weegschaal leggen, kiezen er soms voor om het fertiliteitstraject niet op te starten en aan de slag te gaan met het verwerken van hun niet vervulde kinderwens.”
Hoe groot is de impact van een kinderwens op het leven van wensouders?
“Een kinderwens kan het leven van wensouders helemaal beïnvloeden. Ze gaan ermee slapen en staan ermee op.”
Shanti Van Genechten: “Die is immens. Een kinderwens kan het leven van wensouders helemaal beïnvloeden. Ze gaan ermee slapen en staan ermee op. Deze onvervulde wens kan hun werk aantasten, maar ook hun sociaal leven. En het heeft vaak een grote impact op hun relatie en seksualiteit. En dat wordt meestal onderschat. Door wensouders die aan het begin van hun traject staan, maar zeker ook door hun omgeving.”
Wat kun je doen als iemand in je omgeving een onvervulde kinderwens heeft?
“Ga het gesprek aan en geef wensouders de ruimte om hun verhaal te doen. Een goede vraag kan zijn: ‘Wat doet dit met je?’ of ‘Wat betekent dit nu voor je’?”
Lode Godderis: “Ga het gesprek aan. Maar doe het wel op een heel open manier en luister vooral. In plaats van goedbedoelde raad en sussende, maar onrealistische beloftes (‘Het komt wel goed’, ‘De medische wereld kan al veel’, ‘Ga eens op reis en je keert zeker zwanger terug’…) is het beter om wensouders met een onvervulde kinderwens de ruimte te geven om hun verhaal te doen. Een goede vraag om het gesprek te openen kan zijn: ‘Wat doet dit met je?’ of ‘Wat betekent dit nu voor je’? De vraag is open en empathisch van toon, en geeft de wensouder de kans om zijn verhaal te doen op zijn manier.”
Wat als de wens onvervuld blijft?
Lode Godderis: “Als kinderen krijgen moeilijk gaat of niet lukt, is het belangrijk om stil te staan bij je verdriet en de negatieve impact ervan op je leven, maar het is ook belangrijk – hoe moeilijk het ook is – om te durven kijken naar de andere kant van de medaille, en dus naar de nieuwe mogelijkheden die er kunnen zijn bij een leven zonder kinderen. Praat erover en zoek steun en een luisterend oor in je omgeving, bij elkaar als koppel, vrienden en familie of bij een therapeut. Geef de leegte van een kinderloos bestaan een betekenis in je leven. Vaak zit het antwoord in de reden waarom je kinderen wilde. Vond je het bijvoorbeeld belangrijk om op te voeden (meer dan bijvoorbeeld het verlangen om de bloedlijn verder te zetten), dan is adoptie te overwegen. Of wilde je eerder kennis en levenservaring doorgeven, dan kan dit misschien ook in een vereniging?”
“In totaal krijgt zo’n 30 à 50% van iedereen die met een onvervulde kinderwens zit, te maken met gevoelens van angst en depressie. Dat is niet abnormaal, omdat het gemis en het verdriet een grote impact hebben op iemands leven.”
Gaan mannen anders om met een onvervulde kinderwens dan vrouwen?
“Mannen zijn in het algemeen pragmatischer dan vrouwen, waardoor ze sneller geneigd zijn in praktische oplossingen te denken. En dat is ook zo in het geval van een onvervulde kinderwens, waarbij mannen geloven in fertiliteitsbehandelingen, of bij definitieve kinderloosheid makkelijker een andere wending aan hun leven geven. Maar tegelijk ervaren mannen dikwijls ook een gevoel van schaamte rond dit onderwerp en praten ze er minder makkelijk over omdat een thema als infertiliteit makkelijk verward wordt met ‘minder mannelijk’, terwijl die associatie totaal niet aan de orde is.
Vrouwen met een onvervulde kinderwens hebben tijdens hun verwerking het voordeel dat ze makkelijker en vaker kunnen terugvallen op hun sociale netwerk. Ze kunnen er vlotter over praten en het probleem is minder taboe. Los daarvan reageren ze doorgaans wel emotioneler onder meer door de (eventuele) hormonale fertiliteitsbehandeling.
Zowel mannen als vrouwen – in totaal zo’n 30 à 50% van iedereen die met onvervulde kinderwens zit – krijgt te maken met gevoelens van angst en depressie. Dat is niet abnormaal, omdat het gemis en het verdriet een grote impact hebben op iemands leven.”
Wij spraken met wensouders Sofie en Bart, lees hun verhaal.
Wie op zoek is naar ondersteuning of meer informatie over wensouderschap kan terecht op www.kinderwens.org
Vrouwenvereniging VIVA-SVV lanceerde een prachtige campagne over en voor wensouders. Lees meer verhalen of bekijk videogetuigenissen op www.viva-svv.be.
Meer over lezen over een overvulde kinderwens?
- Vruchtbaarheidsbehandelingen: een overzicht
- Onvervulde kinderwens? Dit zeggen de deskundigen
- Mijn verhaal:Mijn kindjes groeiden niet in mijn buik, wel in mijn hart
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!