Het moederschap… hoewel we heel hard ons best doen, voelen we ons allemaal weleens onzeker. Doen we het wel goed genoeg? En hoe spelen andere mama’s het klaar? Elke maand praten wij met een mama over haar kleine succesjes, maar ook over wat niet zo goed loopt. Deze week: Riet Ory, mama van drie, directeur bij Femma, feministe pur sang en auteur van ‘Het is hier geen hotel’.

Wie is Riet Ory?

• Riet is 42
• Getrouwd met Gijs, mama van drie kinderen, een dochter van 13, een zoontje van 11 en een dochter van 8
• Ze is directeur bij vrouwenorganisatie Femma

“Het is eigenlijk echt een slecht moment voor een interview”, steekt Riet van wal. “Ik heb echt geen goede week achter de rug. Ik zeg altijd tegen jonge ouders dat het wel beter wordt met de tijd, maar puberende kinderen is weer een andere uitdaging.”

Heb je het jonge moederschap dan als moeilijk ervaren?

“Ik vond het een grote uitdaging, en vind het heel belangrijk om daar heel eerlijk over te zijn. Toen mijn eerste kindje er kwam, gaf dat een shock in mijn leven. Ik hou heel erg van mijn werk, van mensen ontmoeten, mijn eigen weg gaan. Dat is altijd heel belangrijk geweest in mijn leven en soms vind ik dat stuk heel moeilijk te rijmen met wat kinderen van mij vragen. Daarom vond ik die eerste jaren ontzettend zwaar. Er waren uitdagingen op veel vlakken: zowel fysiek als mentaal heeft mama worden een grote impact.”

De fysieke kwalen na een bevalling zijn typisch. Had je daarna nog last?

“Ik had vooral moeite met mijn veranderende lichaam. Ik heb als jongere gestruggeld om mijn lichaam te aanvaarden zoals het was. Toen ik dan eindelijk volwassen was en vrede had met hoe ik eruitzag, werd ik zwanger en kwam ik veel bij. Ik had elke zwangerschap opnieuw moeite om dat te aanvaarden. Bovendien heb ik veel slaap nodig. Ik ben ’s ochtends heel vroeg wakker, ben de hele dag actief en ga dan graag niet te laat slapen. Ik vond het heel moeilijk om mijn eigen ritme op te geven en mij aan te passen aan het ritme van mijn kinderen.”

Kreeg je het daardoor ook mentaal moeilijk?

“Het klinkt hard, maar toen de kinderen heel klein waren, voelde het moederschap op moeilijke momenten als een serieuze bedreiging voor mijn eigen welzijn. Ik vond het heel moeilijk om autonomie en vrijheid op te geven. Ik kreeg een belangrijk inzicht tijdens een lezing van relatietherapeut Esther Perel. Zij legde uit dat we nood hebben aan zelfstandigheid en vrijheid, maar ook aan geborgenheid. Mensen staan constant in spanning met die twee: aan de ene kant wil je je geborgen voelen, aan de andere kant wil je spelen en ontdekken, je snakt naar vrijheid en onafhankelijkheid. Als ik terugkijk naar mijn eigen opvoeding, denk ik dat mijn ouders zelf een heel autonoom leven hadden en mij zo ook hebben opgevoed. Toen ik moeder werd, had dat een grote invloed op mijn autonomie. Dit inzicht helpt me om dat te kunnen plaatsen. Als ik het moeilijk heb, denk ik: ‘ik ben weer aan het struggelen met geborgenheid en autonomie’.

In het interview met Elisabeth Lucie Baeten las ik dat ze het moederen soms eenzaam vond, en ik vond dat ontzettend herkenbaar. Daarom is het zo belangrijk om daar eerlijk in te zijn, gewoon praten doet al zoveel. Het moederschap voelt heel privé aan, maar de gevoelens en uitdagingen zijn gedeeld. Laten we steun zoeken bij elkaar.”

Wat heeft jou geholpen tegen de eenzaamheid?

“Enerzijds hebben mijn vriendinnen mij geholpen. Daarnaast is mijn partner Gijs een heel belangrijke factor geweest. Veel koppels zeggen dat een kind hun relatie ingewikkelder heeft gemaakt. Bij ons was dat net omgekeerd: ik ben meer en meer van Gijs gaan houden sinds we ouders zijn. Hij is een fantastische papa en helpt mee in het huishouden. We zijn goede samenwerkers, ik sta niet alleen in het ouderschap. We geven elkaar de ruimte om ook elk ons eigen ding te doen of er even uit te stappen als het te zwaar is.

Ik heb het gevoel dat hij mij zijn liefde en respect toont door mee te zorgen en mee in te staan voor het huishouden. Dat laatste klinkt misschien wat banaal, maar ik zie in mijn omgeving dat koppels uit elkaar gaan omwille van een scheefgetrokken verdeling in het huishouden, als moeders zich dan niet erkend voelen, kan dat voor een heel eenzaam gevoel zorgen en de relatie op de helling zetten. Wij brengen regelmatig bewust wat tijd samen door. We gaan één keer per maand naar de sauna en twee weekends per jaar gaan de kinderen op logement zodat we tijd voor elkaar hebben. Door dat heel bewust in te plannen, verliezen we elkaar niet uit het oog in de drukte.”

Ouders vinden het niet gemakkelijk om die zorg te verdelen. Hoe hebben jullie dat aangepakt?

“Nadat ons eerste kindje er kwam, vonden wij niet meteen een crèche. We moesten twee maanden overbruggen. Papa’s hadden indertijd slechts tien dagen vaderschapsverlof. We besloten die twee maanden te overbruggen door elk halftijds te werken. Dat is volgens mij heel bepalend geweest.

Omdat Gijs vrij snel tijd alleen kreeg met ons dochtertje, kweekte hij er een heel goede band mee en leerde hij haar ook kennen. Hij wist net zo goed als ik hoe ze in elkaar stak. Ik vond het niet moeilijk om haar achter te laten, ik wist dat ze in goede handen was.

Eigenlijk zouden papa’s langer verlof moeten krijgen, zoals in de Scandinavische landen. Dat is beter, want in de eerste jaren worden die zorgpatronen gecreëerd. Omdat mama’s die eerste fase de hele tijd alleen zijn met hun kind, ontstaat er een soort van poortwachterssysteem. Ze vinden het moeilijk om de controle uit handen te geven. Dat is niet onlogisch, ze waren al die tijd alleen bij die baby, ze weten effectief beter wat elk huiltje betekent.

Ik denk dat veel papa’s een grote rol willen spelen in de zorg voor kinderen, goed kunnen opvoeden heeft trouwens niets met gender te maken. Ik vind Gijs vaak een betere ouder dan mijzelf. Hij is zeker zorgzamer, dat durf ik eerlijk toe te geven. Een weekend met de kinderen kost hem minder energie dan dat het mij kost.”

Heeft dat jou doen beslissen om drie keer moeder te worden?

“Dat heeft meegespeeld, maar eigenlijk heb ik er nooit echt over nagedacht. Gijs en ik komen zelf uit een gezin van vier, en we wilden een groot nest. Nadat Polly er was, voelde ik wel heel goed aan dat het genoeg was. Mama worden zelf was voor mij een vanzelfsprekendheid. En begrijp me niet verkeerd: kinderen vragen heel veel, maar ze geven gelukkig ook heel veel. Als ik wandelde met mijn baby en ik zag die schattige babyvetrolletjes in die koets, dan kon ik ook intens genieten. Of samen onderweg zijn met de trein of de tram vind ik heerlijk. De ontwapenende gesprekken met kinderen zijn nog zoiets om van te genieten.

Toch vind ik het heel interessant dat jonge vrouwen dat nu heel bewust in vraag stellen: wil ik wel een mama worden? Dat vrouwen kiezen om kindvrij te blijven, kan ik mij heel goed inbeelden. Mijn kinderen hebben mij gevormd tot wie ik ben, maar ik zou zeker niet minder geweest zijn als ik geen mama was geworden.”

Veel mama’s hebben last van schuldgevoelens. Heb jij dat ook?

“Als ik roep tegen mijn kinderen omdat ik echt boos ben of omdat ik mijn geduld verlies, kan ik me achteraf schuldig voelen. En als ik na een heel productieve werkdag terugkom, kan ik het gevoel hebben dat ik op het werk een betere versie van mezelf was. Ik stel mijzelf regelmatig kristisch in vraag, maar dat doe ik in al mijn rollen. Ook als echtgenote, collega, vriendin… vind ik het belangrijk om te bekijken of het niet beter kan.

Maar ik voel me niet schuldig als ik tijd voor mezelf nodig heb of omdat ik niet de mama ben die de maatschappij verwacht dat ik ben. Door mijn boek heb ik mijzelf heel bewust de vraag gesteld wat mijn doel is als moeder. Ik wil hen liefdevol begeleiden tot ze zelfredzame wezens zijn, ze de handvaten geven die ze nodig hebben om op eigen benen te staan. Van leren wat hun noden, rustpunten, sterktes of valkuilen zijn tot heel praktische dingen als koken of het huishouden. En dat wil ik voor mijn dochters én mijn zoon.

Door al zolang bij Femma te werken, ben ik mij heel bewust van de genderbril. De verwachtingen die van vrouwen gesteld worden als moeder of zorger zijn veel strenger dan die van mannen. Vrouwen evalueren zichzelf ook veel strenger dan papa’s. Een papa is al snel een goede papa, een mama is al snel een slechte mama. Daar ben ik me heel bewust van, en daardoor heb ik geen last van een breed schuldgevoel in mijn rol.”

Die genderstereotypering zien we ook terug in je boek ‘Het is hier geen hotel’

“Ik ben een feministe en vind het belangrijk om die onderwerpen aan te kaarten. In het boek gaat het onder andere over de rolverdeling tussen mannen en vrouwen. Maar er komt zoveel meer aan bod. Onder andere perfectionisme, controledrang en emoties durven toelaten, zijn onderwerpen die toegelicht worden. En er zijn heel praktische tips. Zo is er een heel hoofdstuk over hoe je kinderen kunt inzetten om te helpen bij het huishouden.”

Vanaf welke leeftijd kunnen kinderen helpen in het huishouden?

“Vanaf 18 maanden kun je al kleine stapjes zetten. Op die leeftijd laten kinderen voelen dat ze willen zitten in de clan waartoe ze behoren, je gezinnetje dus. Ze willen een meerwaarde bieden. Ik herinnner mij nog hoe de kinderen aan mijn broek kwamen trokken tijdens het koken of andere huishoudelijke taken. Ik wimpelde dat vaak af omdat dat vermoeiend is of omdat ik het veel te druk had. Dankzij mijn research voor het boek heb ik geleerd dat je nooit nee mag zeggen. Door hulp af te slaan, leer je hulpvaardigheid af. Kinderen krijgen het gevoel dat ze niet nodig zijn. Door hen al vroeg te betrekken, leren we eigenlijk stelselmatig af dat ze moeten helpen in het huishouden. En als ze wat ouder zijn, zouden we niet liever willen dan dat ze de mouwen uit de handen steken.”

En dan is er nog die uitdaging om alle ballen in de lucht te houden en me-time in te plannen. Hoe doe je dat?

“De eerste jaren had ik eigenlijk amper tijd voor mezelf. Toen de jongste vier jaar was, voelde ik dat ik weer nood had aan iets voor mezelf. Via loopbaancoaching heb ik opnieuw moeten ontdekken wie ik was en wat ik graag deed. Ik was mezelf een beetje kwijtgeraakt. Omdat ik graag danste als kind, ben ik flamenco gaan doen.

Nu maak ik een jaarplanning op voor mezelf. Daarin noteer ik doelstellingen op verschillende vlakken. Ik specifieerwat ik wil bereiken op mijn betaald werk, op mijn vrijwilligerswerk, maar ook voor mezelf. Ik hou van hardlopen, het is de ideale manier om mijn hoofd leeg te maken. Op mijn jaarplanning staat nu bijvoorbeeld dat ik graag 20 kilometer wil lopen.

Zo’n doel klinkt voor jonge ouders waarschijnlijk zwaar, maar dat is normaal. Die eerste jaren nam ik er vrede mee dat ik focuste op mijn job en mijn gezin. Tijd voor jezelf is goed, maar het kan ook veel druk leggen. Als je het al moeilijk vindt om al die ballen in de lucht te houden, kan het belastend zijn om jezelf verplicht te voelen ook nog eens vier interessante hobby’s te zoeken. In die eerste jaren vond ik het al een hele prestatie als ik mijn kinderen op de crèche kreeg, mijn werk kon doen en af en toe rust voor mezelf kon inplannen. Jonge mama’s hebben zeker recht op vrije tijd, maar moeten niet de druk voelen om ook nog eens een interessant hobbyleven te zoeken.”

Je zei dat je een zware week had. Libelle is dé plaats om lekker te ventileren. Waarom was het zwaar?

“Iedere leeftijd heeft zijn uitdagingen. Momenteel zijn het hier ruzies over kamers die niet opgeruimd worden, over het feit dat ik geen 150 euro wil uitgeven aan een baggy broek of simpelweg omdat vriendjes of vriendinnetjes wél op skireis gaan terwijl wij dat niet doen. Omdat ze soms dingen naar mijn hoofd slingeren, wankel ik soms. Doen we wel genoeg leuke dingen of krijgen andere kinderen echt zoveel meer? Maar dan denk ik weer aan mijn doel als moeder: ze liefdevol laten opgroeien tot zelfredzame wezens. En daar horen nu eenmaal ook waarden als omgaan met geld of verantwoordelijkheidsgevoel bij.

Ik zie mijn kinderen doodgraag, ik vermeld het toch maar even. Mensen hebben weleens kritiek als ouders openhartig zijn over het ouderschap, maar ik wil taboes doorbreken. Het heeft immers niets met die kinderen te maken, ik vind ze fantastisch, maar met mijn eigen rol struggel ik regelmatig. En als er een mama is die zich herkent, en zich kan optrekken aan het idee dat ze niet alleen is, dan is het mijn eerlijkheid helemaal waard.”

3x snelle vragen aan Riet Ory:

• Beste boek over opvoeden: Ik heb veel gehad aan ‘Jagen, verzamelen, opvoeden‘ van Michaeleen Doucleff, ook als inspiratie voor ons boek. Een journaliste gaat met haar kind, dat driftbuien heeft, rondreizen en komt terecht bij drie van de oudste volkeren ter wereld: de Maya, de Inuit en de Hadza. Daar leert ze dat er naast onze Westerse stijl van opvoeden ook nog andere manieren zijn. Onder andere het idee van kinderen laten meehelpen komt daar uitgebreid in aan bod.
• Leukste voorleesverhalen voor kinderen: ik las veel voor uit Roald Dahl. In de boeken van Dahl worden klassieke kaders vaak weerlegd en zijn volwassenen vaak de slechterik. Hij maant kinderen aan om kritisch naar volwassenen te kijken, en dat moet kunnen.
• Beste reistips met kinderen: wij gingen altijd kamperen, al sinds de kinderen heel klein waren. Ze sliepen heel goed in een tent, dat was een voordeel. Maar het grootste voordeel is het heerlijke trage ritme: teruggeworpen worden naar de natuur en naar eenvoud. We zochten een kleine camping, de kinderen konden er vrij rondlopen. Simpelweg genieten.

Meer sterke mama’s aan het woord:

• Kim belandde door kanker vroegtijdig in de menopauze: “toen we na tien jaar teleurgesteld onze kinderwens opborgen, gebeurde er een wonder”
• Sarah’s zoontje heeft een beperking: “het is een langdurig rouwproces: je botst telkens op dingen die hij niet kan”
• Eerste hulp bij mama-twijfels: Ben ik gewoon moe of loop ik tegen een burn-out aan?

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!