Mindful opvoeden: tips van een expert

Vind jij het ook moeilijk om steeds de kalmte te bewaren en merk je dat je voornamelijk op automatische piloot draait? Matthea Belis is relatie- en gezinstherapeut en expert in mindful opvoeden. Zij leert ons hoe we met volle aandacht en in rust kunnen opvoeden. Iets voor jou?

Er is nog nooit zoveel geschreven over opvoeden en toch lijkt het moeilijker dan ooit. Wat doen we verkeerd in ons ouderschap?

Matthea Belis: “Ik denk dat we heel veel willen en het gevoel hebben dat we heel veel moeten in het leven, alsof we daar geen keuze in hebben. Ook in het ouderschap willen we alles heel goed doen en dat geeft ons een enorme druk. Het is die druk die ervoor zorgt dat we stress ervaren en in interactiepatronen terechtkomen die niet constructief zijn en nog meer stress genereren.”

Wat is mindful opvoeden en is het dé oplossing in deze jachtige tijden?

Matthea: “Ik ga beginnen met te zeggen wat het niet is. Mindful opvoeden is geen kader dat voorschrijft wat pedagogisch goed handelen is. Het gaat meer over de manier waarop je in het ouderschap staat. Voor mij gaat het over je eigen emotieregulatie als ouder. Hoe je als ouder in staat bent om je eigen spanning, onrust en stress te reguleren. Als je dat lukt dan blijf je een emotioneel veilige ouder.

Eigenlijk gaat het over rust vinden in de onrust. Het is nu eenmaal inherent aan opvoeden dat er onrust of stress opduikt. Kun je zelf de rust bewaren, dan kun je keuzes maken. Hoe je wilt reageren op iets bijvoorbeeld. Ervaar je stress, dan ben je overgeleverd aan je primitieve impulsen en zal je reactie de boel enkel doen escaleren.

“Als je in rust bent, kun je de ouder zijn die je wilt en je eigen, bewuste keuzes maken.”

Als je in rust bent, kun je de ouder zijn die je wilt zijn. Dat betekent ook dat je kunt kiezen om boos te zijn, of kunt kiezen om je stem te verheffen. Pedagogisch boos zijn is anders dan puur emotioneel boos zijn, waardoor je gaat roepen en tieren. Dat laatste is veel onveiliger voor kinderen.

Enerzijds gaat het dus om in alle rust keuzes kunnen maken, maar mindful opvoeden heeft ook te maken met bewuster en met echte aandacht leven, en dus ook omgaan met onze kinderen. We doen ontzettend veel op automatische piloot. We hebben routines waarin we heel bedreven geworden zijn. Begrijp me niet verkeerd, we hebben die routines vaak ook nodig, maar als dat het enige is, betaal je daar een prijs voor. Dan mis je die echte aandacht en het contact.”

Zijn alle ouders gebaat bij mindful opvoeden?

Matthea: “Ik ben geneigd om te zeggen van wel. Mindful opvoeden is eigenlijk zeer eenvoudig, maar het vraagt wel een engagement. Zeker wanneer je heel erg op automatische piloot leeft, vraagt het dat je je leven anders gaat inrichten en bepaalde dingen anders gaat doen zodat je nieuwe patronen gaat ontwikkelen.

Eén manier om die nieuwe patronen te ontwikkelen is meditatie. Heel eenvoudig en laagdrempelig train je jezelf via meditatie om met meer aandacht in het leven te staan. Je moet je dus afvragen of je bereid bent inspanning te leveren om nieuwe – betere – patronen in je leven te ontwikkelen. Dat vraagt oefening en doorzettingsvermogen, maar je kunt er vrij snel de vruchten van plukken.

“Mindful opvoeden is heel eenvoudig, maar het vraagt engagement. Vergelijk het met een instrument leren spelen, dat gaat ook niet vanzelf.”

Wanneer je acht weken elke dag gemiddeld 20 minuutjes mediteert, zijn er al veranderingen merkbaar in je brein. Je hebt nieuwe banen gemaakt in je hersenen die ervoor zorgen dat je in staat bent om anders te reageren. Dat vind ik persoonlijk wel bemoedigend en motiverend. Je hebt dus absoluut geen ervaring nodig en het is ook niet belangrijk hoe oud je kindjes zijn. Eigenlijk is het niet enkel goed voor jou als ouder, maar gewoon als mens. Als je iets met meer aandacht doet, krijgt het ook meer betekenis.”

Wat zijn de grote voordelen voor ouder en kind?

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Matthea Belis (@mattheabelis)

Matthea: “Het grootste voordeel is de echte aandacht. Als je als kind die echte aandacht ervaart, voel je dat je van waarde bent en belangrijk bent. Dat is cruciaal in de ontwikkeling van kinderen, dat je je gezien en gehoord voelt.

Mindfulness helpt ook om je af te stemmen op je kind. Als ouder moet je in de eerste plaats in contact staan met jezelf en weten wat jij voelt, wilt en nodig hebt. Maar daarnaast is het ook belangrijk om het perspectief van je kind in te nemen zodat je weet wat hij of zij voelt en nodig heeft. Als je die beide perspectieven inneemt, kun je veel beter afstemmen. Je kunt bijvoorbeeld als ouder zeggen dat de schermtijd voorbij is, omdat je vindt dat daar de grens ligt, maar tegelijkertijd geef je aan dat je ziet dat je kind het er moeilijk mee heeft omdat hij dat spel zo leuk vindt en het eindeloos door zou willen spelen.

Empathie hebben voor je kind kan perfect samengaan met jouw grenzen aangeven. Het is die afstemming die belangrijk is.

“Het is een groot misverstand dat mindfulness betekent dat je alles zomaar moet laten gebeuren of dat we helemaal mee moeten gaan met ons kind.”

Kinderen kunnen het je echt moeilijk maken, en dan is het de uitdaging om hierin je rust te bewaren. Het is een groot misverstand dat mindfulness betekent dat je alles zomaar moet laten gebeuren of dat we helemaal mee moeten gaan met ons kind. Dat is het absoluut niet. Grenzen aangeven is absoluut nodig. Maar het is net wanneer we onze rust kunnen bewaren dat we die grenzen beter kunnen aangeven. Dat vind ik heel erg belangrijk. Ik kan afstemmen met mijn kind, ik zie wat hij nodig heeft, waardoor ik in verbinding blijf, maar tegelijk ook de grens kan bewaken.

Het gaat niet zozeer om welke keuzes je maakt, want daarin kun je gerust van elkaar verschillen. Het gaat erom dat je een keuze maakt waar je achter staat, een keuze die klopt voor jou. Tot die keuzevrijheid kom je wanneer je de rust in jezelf kunt bewaren. De ene zal zeggen dat het kind zijn bord leeg moet eten en de andere is tevreden als het kind drie hapjes neemt. De manier waarop is veel belangrijker dan de keuze die je maakt. Met andere ouders praten over hoe je dingen aanpakt en welke grenzen getrokken worden kan zeker inspirerend zijn, maar mindful opvoeden gaat meer over bewust en in rust keuzes maken.”

Kunnen we 100% van de tijd mindful zijn in onze opvoeding?

Matthea: “Misschien kan dat, maar ik persoonlijk kan het niet. Ik denk ook niet dat het ons streefdoel moet zijn om 100% van de tijd mindful te zijn. Soms hebben we ook gewoon onze automatische piloot nodig. Ik ben er wel van overtuigd dat, als we alleen op die automatische piloot leven, we heel veel missen. Als we meer met bewuste aandacht aanwezig zijn, komt dat de kwaliteit van ons leven ten goede.”

“Uit onderzoek blijkt dat als één ouder mindfulness beoefent, het al een verschil maakt voor het hele gezin.”

Wat als slechts één van beide ouders mindful wil opvoeden?

Matthea: “Uit onderzoek blijkt dat als één ouder mindfulness beoefent, het al een verschil maakt voor het hele gezin. Onderzoek wijst ook uit dat gedragsproblemen bij kinderen verminderen wanneer één van de ouders een training mindful opvoeden heeft gevolgd. Dit toont aan dat mindful opvoeden een effect heeft op de interacties in het gezin.

Het is uiteraard fijn als je samen als koppel voor deze manier van leven kiest, maar het is geen must. Als één van beiden mindful in het leven staat, komt dat sowieso de interacties in het gezin ten goede. Je partner pushen heeft waarschijnlijk niet veel zin. Een inspirerend voorbeeld zijn des te meer.”

Stel, ik wil ermee aan de slag. Kun je me enkele concrete tips geven?

Matthea: “Probeer eens één of meerdere van je vaste routines eruit te pikken en deze met je volle aandacht te doen in plaats van in een rush. Met volle aandacht je baby eten geven, de luier verversen, je peuter in bad doen, het haar van je dochter kammen, de schoenen van je zoon aandoen, luisteren naar je kind tijdens de maaltijd, etc. Ervaar eens wat het verschil is.

Het kost je waarschijnlijk niet eens méér tijd. Er zit misschien zelfs tijdswinst in omdat je afgestemd bent op je kind en op die manier conflicten kunt voorkomen. Het is natuurlijk geen garantie, maar als je mindful met je kind omgaat, kun je wel voorkomen dat een conflict escaleert. Kinderen voelen zich gezien en voelen de aandacht, dus ze hebben het probleemgedrag niet nodig om je aandacht te trekken.

Een andere tip die ik graag meegeef is met volle aandacht je kind afhalen van school of de crèche. Vaak voel je je dan gehaast en nog gestresseerd van je drukke werkdag. In die gejaagdheid raap je al het gerief van je kind bij elkaar en steek je dat in zijn rugzak, zonder dat je je kind zelf écht opgemerkt hebt. Probeer eens -voor je de schoolpoort binnenstapt- de drukte in je hoofd te parkeren. Stap dan bewust naar je kind en groet hem met volle aandacht. Ik hoor van ouders dat wanneer ze op die manier hun kind afhalen dit vaak een verschil betekent in hoe de rest van de avond verloopt.

Hoe meer je oefent om mindful in situaties te staan, hoe spontaner je dit uiteindelijk gaat doen. Oefening baart kunst.”

Met dank aan Matthea Belis.

Meer over opvoeding:

• Je kind tot een goed mens opvoeden: hoe doe je dat?
• Moe van het moederen: het gaat niet over de concrete dagelijkse taakjes en wíé ze uitvoert, het gaat erom wie eraan dénkt
• Als introvert een extravert kind opvoeden? Deze tips kunnen helpen!

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!