Goede vraag: Is intuïtief eten bij kinderen wel gezond?

Wat is intuïtief eten eigenlijk?

Karolien: “Intuïtief eten is een anti-dieetmethode die ontwikkeld werd in 1995 door twee Amerikaanse diëtisten: Evelyn Tribole en Elyse Resch. Zij merkten uit ervaring in hun eigen praktijk dat cliënten op korte termijn wel gewicht verloren met een dieet, maar dat ze na enkele jaren telkens weer terugkwamen omdat ze opnieuw bijgekomen waren. Ze kwamen daardoor tot de conclusie dat diëten niet werkt op lange termijn. Ze gingen op zoek naar een andere aanpak waarbij gefocust wordt op een gezonde levensstijl bij elk gewicht. Zo ontstond de term ‘intuïtief eten’.

De twee diëtisten ontwikkelden tien principes die je helpen om terug naar de signalen van je eigen lichaam te luisteren. Dat houdt onder meer in: terug naar je honger- en verzadigingsgevoel leren luisteren, eten zonder schuldgevoel, ontdekken wat je voldoening geeft, maar ook welke beweging je een goed gevoel geeft en hoe je je gezondheid kunt boosten met voeding. Op die manier kun je op een stabiel gezond gewicht komen en voor altijd stoppen met diëten.”

Begint intuïtief eten al als je baby borstvoeding krijgt, namelijk aanleggen op vraag, in plaats van op bepaalde tijdstippen?

Karolien: “Elk kind wordt geboren als intuïtieve eter. Als er geen invloeden zouden zijn van buitenaf en van de dieetcultuur zou de term ‘intuïtief eten’ niet bestaan. Een baby huilt wanneer hij honger heeft en stopt met drinken als hij voldaan is. Je kunt je baby helpen zijn innerlijke intuïtieve eter te bewaren door bijvoorbeeld te gaan voeden op vraag. Dat wil zeggen dat je – als je merkt dat je baby hongersignalen toont – je baby gaat voeden. Als je merkt dat je baby voldoende gedronken heeft, stop je met voeden.

de innerlijke intuïtieve eter bewaren doe je door te voeden op vraag.

Dit kun je zowel bij borstvoeding als flesvoeding toepassen. Soms is het helaas niet mogelijk: in geval van bijvoorbeeld overproductie of een afnemende productie kan het ook nodig zijn onder begeleiding van een lactatiekundige een bepaald schema te volgen. Ook als je baby naar een opvang of onthaalouder gaat, wordt er vaak wel op schema gevoed. Ook daar kun je vragen te stoppen met voeden als je baby genoeg heeft, in plaats van telkens de volledige fles te proberen geven.”

Gaan kinderen van nature intuïtief eten? Voelt het kind aan wat het nodig heeft?

Karolien: “Zonder invloed van buitenaf zouden kinderen van nature intuïtief eten. Maar we moeten er natuurlijk rekening mee houden dat die invloed er wel is: zowel op school als via vriendjes, familie en televisie. Maar ook jijzelf als ouder hebt een enorme invloed op hoe je kind gaat eten. Je kunt er wel op vertrouwen dat je kind zichzelf niet gaat uithongeren, en – als het op een positieve manier ondersteund wordt – goed kan aanvoelen wat het zelf nodig heeft. Bij kindjes met een medische achtergrond of onderliggende problematiek kan dat een grotere uitdaging zijn. Dan laat je je het best ondersteunen door een professional die daarin thuis is.”

Herkennen kinderen signalen van hun lichaam? Kennen ze het verschil tussen honger en eerder ´zin in iets’? Voelen ze aan wanneer ze verzadigd zijn?

Karolien: “Kinderen kunnen zeker de signalen van hun lichaam herkennen, maar vaak strooien we hier zelf als ouder (of grootouder) roet in het eten. Denk maar aan gewoontes als je bordje leegeten, eerst je groentjes opeten en dan pas dessert, brooddoos leegeten voor er gespeeld mag worden … Dat zijn allemaal afspraken of gewoontes die met goede bedoelingen ingevoerd worden, maar ervoor zorgen dat je kind zelf niet naar de signalen van zijn eigen lichaam gaat luisteren.

Als je kind bijvoorbeeld eerst de warme maaltijd helemaal moet opgegeten hebben voor het een dessert mag, is de kans groot dat je kindje zich gaat overeten om toch nog dat dessertje te mogen eten. Ook als de brooddoos leeg moet zijn om te mogen gaan spelen, gaat een kind vaak voorbij het gevoel van verzadiging eten. Je kunt je kind daarin begeleiden door die afspraken los te laten.

Het is een stelling waarbij veel ouders grote ogen trekken, maar geef dat dessertje gerust al bij de maaltijd! Op die manier kan je kind eten tot het verzadigd is en ga je meteen ook de belonende waarde van het dessertje wegnemen. Een dessertje wordt meteen een pak minder interessant als het op hetzelfde niveau geplaatst wordt als de warme maaltijd zelf.

leg het verschil uit tussen honger en zin in

Leg begrippen als ‘honger’ en ‘zin in’ ook uit aan je kind. Vraag bijvoorbeeld “heb je nog plaats in je buik of zou je het gewoon heel lekker vinden?”. Of zet je kind zelf aan het denken met een vraag als “je zegt dat je honger hebt, wil je dan graag ook een boterham eten? Dat gaat je honger beter stillen dan enkel dat snoepje”. Zo geef je je kind meteen ook wat kennis mee over welke voedingsmiddelen ons verzadigen en wat we vooral voor het genot eten.”

Hoe kun je je kind begeleiden of helpen in het intuïtief eten? Er zullen toch enkele regels moeten vastgelegd worden?

Karolien: “Er zijn zeker ook afspraken nodig. Ik gebruik graag de regel van de gedeelde verantwoordelijkheid: als ouder bepaal je wanneer en wat je kind eet, maar je kind bepaalt of het eet en hoeveel het eet.

de ouder bepaalt wanneer en wat het kind eet, het kind of het eet en hoeveel

Concreet wil dat zeggen dat jij als ouder de maaltijdmomenten afbakent. Meestal gaat dat om een ontbijt, middagmaal, avondmaal en twee tussendoortjes. Wil je kind niets eten tijdens het maaltijdmoment? Geen probleem, bespreek dan ook wel duidelijk met je kind dat er niets meer gegeten wordt tot het volgende maaltijdmoment. Vraag even door of je kind echt geen honger heeft en genoeg energie gaat hebben om te wachten tot het tussendoortje. Vraagt je kind een half uur later toch om eten? Herinner er je kindje dan even aan dat hij/zij net de beslissing genomen heeft om niets te eten, en dat hun buikje gevuld kan worden bij het volgende eetmoment.

Jij bepaalt als ouder wat er gegeten wordt. Je kunt je kind uiteraard wat keuze laten, maar begrens de keuze ook duidelijk. Dat kun je doen door bijvoorbeeld bij het ontbijt je kind de keuze te laten tussen boterhammen of ontbijtgranen. Communiceer daarover ook duidelijk met je kind! Als jij beslist als ouder dat chips niet bij het ontbijtmoment horen en dat duidelijk communiceert, hoeft er ook niet te veel discussie rond te zijn.

Je kind bepaalt of het eet en hoeveel. Forceer je kind niet om iets te eten wat het niet wil eten en zorg ervoor dat er bij elk maaltijdmoment zeker wel iets ‘veiligs’ aanwezig is waarvan je weet dat je kindje het normaal wel lust. Wil je kind niet eten of maar een klein beetje? Geen probleem! Vraag ook dan weer even door of er nog plaats is in het buikje, of je kind genoeg energie gaat hebben om nog een hele namiddag te spelen enzovoort. Hiermee help je je kindje stap voor stap deze signalen zelf beter aanvoelen!”

Met drie kinderen in huis kun je onmogelijk voor iedereen een andere maaltijd klaarmaken. Hoe pak je het concreet aan?

Karolien: “Het is uiteraard niet de bedoeling dat je voor iedereen iets aparts gaat koken. Jij hebt als ouder ook nog altijd je eigen grenzen te bewaken. Grenzen stellen over welke mogelijkheden er bij welk maaltijdmoment zijn hoort daar ook bij!

Je kunt gerust wat variatie aanbieden en zorgen dat er voor elk wat wils is door bijvoorbeeld altijd voor rauwe groentjes in de koelkast te zorgen zoals komkommer, kerstomaatjes en geraspte worteltjes. Dat valt vaak in de smaak bij kindjes en op die manier kun je een extra optie aanbieden tijdens de warme maaltijd die er nog eens voor zorgt dat je makkelijker aan je dagelijkse hoeveelheid groenten komt.

Overschotten van een vorige maaltijd doen het ook altijd goed als extra optie: wat koude pasta, aardappelen, een restje groentjes of vlees, … Je biedt je kind een extra optie aan én je zorgt voor minder verspilling: twee vliegen in een klap!”

Hoe groot is de kans dat kinderen eerder naar ongezonde voeding neigen en dus de nodige voedingsstoffen missen?

Karolien: “Een kind kan goed aanvoelen wat zijn of haar lichaam nodig heeft, maar heel veel hangt natuurlijk ook af van het aanbod dat je kind krijgt. Als je de gezonde keuzes het makkelijkst en meest zichtbaar maakt, help je je kind ook al een heel eind op weg. Dat kun je doen door bijvoorbeeld de fruitmand zichtbaar op het aanrecht te zetten, verschillende soorten groenten of soep aan te bieden bij de maaltijd, een voedzaam beleg mee te geven op de boterhammetjes …

Zorg wel dat je van genotsvoeding geen verboden vrucht maakt. Bied bijvoorbeeld bij het tussendoortje een stuk fruit en een koekje op hetzelfde moment aan in plaats van het koekje als beloning als het fruit op is. Praat daar ook open over met je kind: fruit geeft ons energie en vitamientjes om ons lichaam goed te laten werken, van een koekje krijgen we ook energie maar krijgen we geen vitamientjes binnen. Iets dat je als ‘ongezond’ of ‘slecht’ bestempelt, gaat veel aantrekkelijker worden voor je kind!”

Hoe belangrijk is het om als ouder het goede voorbeeld te geven en ook over te schakelen op intuïtief eten?

Karolien: “Heel belangrijk! Kinderen kopiëren het gedrag van hun ouders, en dat gebeurt dus ook als je als ouder een eeuwige diëter bent. Onderzoek toonde al vaak aan dat zelfs meisjes van zes jaar al dieetgedachten hebben. Als je zelf een evenwichtig eetpatroon hebt, waarin er plaats is voor genotsvoeding zonder schuldgevoel, gaat je kind jouw gezonde relatie met voeding als de norm zien. Je kunt hier zeker ook het goede voorbeeld in geven door zelf te benoemen wat je ervaart.

kies zelf voor een evenwichtig eetpatroon, met plaats voor genotsvoeding zonder schuldgevoel.

Als je bijvoorbeeld stopt met eten terwijl je bord nog niet leeg is, kun je melden dat je stopt omdat je geen honger meer hebt en je buik anders te vol gaat zitten. Of als je nog snel iets tussendoor eet voor het sporten, kun je je kind uitleggen waarom je dat doet. Je hebt eigenlijk nog geen honger, maar je lichaam gaat straks veel energie zal nodig hebben om te sporten. Daarom eet je al iets. Het is mijn persoonlijke missie als mama en diëtist om te zorgen voor een generatie met minder jojo’ers en diëters. Beginnen bij jezelf is daar de beste eerste stap in!”

ZIT JIJ MET EEN VRAAG OVER VOEDING EN KINDEREN?

Dan is dit jouw kans. Bezorg ons je vraag hieronder en dan leggen wij ze aan onze expert voor.

Lees ook de andere artikels van voedingsexpert Karolien:

• Eten en drinken als je borstvoeding geeft: waarop moet je letten?
• Zwanger aan de kersttafel: wat mag je eten, en wat niet?
• “Hoe stel ik een gezonde lunchbox samen?”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!