Zo werkt een beloningssysteem voor je peuter (wél)
Veel ouders en opvoedexperts zijn steeds minder fan van belonen en straffen. Maar ben je volop bezig met potjestraining of leren opruimen, dan is een uitgebalanceerd beloningssysteem wel een manier om je kindje positief te stimuleren. Hoe pak je het aan?
Wat is een beloningssysteem?
In een beloningssysteem probeer je positief gedrag te stimuleren. Gaat je peuter op potje? Leert je kleuter zijn kamer zelf opruimen? Laat je kind zijn fopspeen en knuffeldoekje doorheen de dag vlot opzij liggen?
Dan kun je een beloningssysteem uitdokteren. Je maakt bijvoorbeeld een kalender op waarbij elke dag een sticker gekleefd wordt wanneer je kind iets goed doet.
Je kunt je kindje ook een ‘spaarkaart’ laten bijhouden waarop het stempels verdient bij goed gedrag. Is de spaarkaart vol? Dan volgt een beloning, materieel (zoals een nieuw stuk speelgoed) of een fijne activiteit samen.
Je kunt een beloningsschema of kaart kant-en-klaar kopen online, of zelf aan het knutselen slaan. Dat laatste zal je kind het fijnste vinden. 😉
Hoe werkt een beloningssysteem?
Peuters en kleuters leven op bij positieve aandacht. Door complimentjes en beloningen voelen ze zich gewaardeerd en groeit hun zelfvertrouwen. Wordt je kind beloond, dan is de kans groter dat het het goede gedrag zal herhalen.
Waarvoor kun je een beloningssysteem uitdokteren?
Loop je tegen een taakje aan waar je peuter of kleuter nog in moet groeien? Je kunt een beloningssysteem uitdokteren voor:
- Potjestraining
- Tanden poetsen
- De kamer opruimen
- Zelf stukjes van het ochtendritueel doen (schoenen en sokken of jas flink aantrekken)
- Slapen zonder fopspeen
- Oefeningen van de logopedist doen
- …
Beloningssysteem gekozen? Let wel even hierop:
Over beloningssystemen zijn de meningen verdeeld omdat je met een beloning de intrinsieke motivatie van je kind niet stimuleert. Ze ondernemen iets omdat ze wat krijgen, niet meer omdat ze dat zelf willen. Bovendien stijgt de kans dat je kind nooit meer wil doen wat nodig is zónder beloning.
Benadruk dus ook met woorden dat je kind flink is: ‘Wauw je wordt nu echt groot’ of ‘Jij bent klaar voor de tweede kleuterklas’ of ‘Papa en ik worden hier heel trots van.’
Maak daarnaast duidelijk waarom bepaald gedrag zo belangrijk is. ‘Groentjes hebben we nodig om niet ziek te worden en om flink te kunnen spelen en groeien.’
Nog een gevaar bij beloningssystemen is dat het soms voor stress en faalangst zorgt. In dat geval kun je beter stoppen met het systeem.
Tips bij belonen
- Maak het gewenste gedrag concreet. ‘Speelgoed in de kast’ is duidelijker dan ‘kamer opruimen’.
- Bepaal samen de beloning: dat kan een cadeautje zijn, maar ook een uitstapje, ijsje of samen koekjes bakken.
- Laat je kind de sticker zelf plakken wanneer iets goed gelukt is. Is vandaag niet zo’n dag? Sta er dan ook niet te lang bij stil.
- Beperk het aantal stickers. Laat een eerste beloning volgen na ongeveer vijf stickers (maximum). Voor peuters is dat al heel wat.
- Geef de beloning direct. Wanneer een sticker of stempel pas ’s avonds volgt terwijl je peuter ’s ochtends op potje ging, kan je kindje het verband tussen zijn positieve gedrag en de beloning niet langer leggen. Beloon dus meteen.
- Gebruik een beloning niet te lang. Na twee à drie weken verliest het systeem zijn kracht.
- Gebruik het beloningssysteem niet te vaak. Een beloningssysteem voor ‘opruimacties’ én het slaapritueel én zelfstandig aankleden zal zijn effect missen. Wees er beter spaarzaam mee en toon je waardering met positieve aandacht: een complimentje, een knuffel of samen spelen.
Bronnen: Oudersvannu.nl, mentaalbeter.nl, 24baby.nl
Zeker ook lezen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!