Medicatie tijdens de zwangerschap: wat mag wel en wat niet?

Als je een kindje verwacht, moet je letten op je voeding. Maar ook met medicatiegebruik tijdens de zwangerschap moet je heel bewust omgaan.  Wat mag je nu eigenlijk wel of niet innemen? We spraken met gynaecologe Emma Van den Eede en huisarts Patrick Platton.

Een beetje wetenschap

Om verantwoord met medicatie tijdens de zwangerschap om te gaan, is een beetje wetenschappelijke achtergrondinformatie nodig. Een zwangerschap wordt in de medische wereld ingedeeld in drie trimesters van drie maanden. Tijdens het eerste trimester wordt alles gevormd: de organen, het hartje, de nieren… Tijdens het tweede trimester wordt dit alles verder ontwikkeld. De derde fase dient vooral om bij te komen en om de baby voor te bereiden op de geboorte.

Het eerste trimester is het meest cruciaal. Je pakt het best eigenlijk géén medicatie tijdens de eerste drie maanden. Natuurlijk kun je soms niet anders: want wat als je misselijk bent, barst van de hoofdpijn of heel erg ziek wordt? De grens om beslissingen te nemen, is soms dus moeilijk te bepalen. De gouden regel is om enkel medicatie te nemen als het echt noodzakelijk is.

Tijdens het tweede trimester kun je al opnieuw wat meer medicatie innemen, maar tijdens het laatste trimester worden de risico’s weer groter omdat de baby bijna geboren wordt. Het kan dus dat je een medicijn eerst niet mag nemen, dan weer wel en dan weer niet. Opgepast: raadpleeg altijd je huisdokter voor specifiek advies over medicatie tijdens de zwangerschap. Zelfs voor een hoestsiroop.

Geen kandidaten om medicatie tijdens de zwangerschap te testen

Van heel wat geneesmiddelen is het nog niet bekend in hoeverre ze schadelijk zijn. Het is namelijk onmogelijk om kandidaten te vinden die medicatie tijdens de zwangerschap willen nemen voor een wetenschappelijk onderzoek. “Waarschijnlijk is 90% van de medicatie veilig, dat weten we uit praktijkgevallen die aantoonden dat er niets schadelijk was. Maar je bent nooit 100% zeker.

Van sommige medicatie is het wel bewezen dat ze sowieso misvormingen veroorzaken. Je mag bijvoorbeeld tijdens je zwangerschap nooit roaccutane nemen. Dat zijn pillen tegen acne. Wanneer je dat als zwangere vrouw neemt zal je je baby sowieso schade toebrengen” zegt dokter Platton.

Overzicht van enkele populaire geneesmiddelen

• Paracatamol (algemene pijnstiller, koortsverlagend en veel gebruikt bij verkoudheden): mag in principe gedurende de hele zwangerschap genomen worden. Maar nogmaals: enkel als het echt nodig is, zeker tijdens het eerste trimester.
• Dafalgan (algemene pijnstiller): idem als paracetamol.
• Morfine (sterke pijnstiller, vaak gebruikt na operaties): tijdens het eerste en tweede semester wordt het afgeraden, maar kan het nog indien de huisdokter concreet toestemming geeft. Erna mag je absoluut geen morfine meer toegediend krijgen.
• Aspirines (pijnstillend, koortsverlagend en onstekingsremmend): dat hangt af van de dosis en van het moment van je zwangerschap. Een lage dosis aspirine kan bij specifieke patiënten aanbevolen zijn om te beschermen tegen zwangerschapsvergiftiging.
• Ibuprofen/Brufen/Nurofen (pijnstillend, koortsverlagend en ontstekingsremmend): wordt enkel voorgeschreven tijdens het 2e trimester en in lage dosis. Maar liefst van al is het tijdens de hele zwangerschap te vermijden. Let op: het product zit ook in spierzalven zoals Voltaren of Flexium Gel.
• Anti-depressiva (tegen symptomen van een depressie): verschilt sterk per soort. Medisch advies is vereist.
• Rupatall, Xyzall, Aerius (middelen tegen hooikoorts): bij klachten van allergie wordt liefst van al (levo)cetirizine of (des)loratadine voorgeschreven in de plaats ervan. Andere (nieuwere) antiallergische middelen zijn waarschijnlijk ook veilig, maar hier is weinig ervaring mee.
• Protectis en Enterol (probiotica tegen diarree): mogen genomen worden. Imodium liever niet. Bij diarree is vooral hydratatie heel belangrijk. Vraag daarom altijd om ORS (orale rehydratatievloeistof).
• Movicol en lactulose-siroop (tegen constipatie): mogen genomen worden.
• Navalit en Primperan (tegen misselijkheid/braken): mag genomen worden. Sowieso geen motilium meer (dit is ook niet meer zonder voorschrift te verkrijgen). Natuurlijke middelen op basis van gember, zoals Antimetil, mogen ook. Navalit heeft de voorkeur boven Primperan.

Andere medische middelen

• Neussprays zoals Nasonex en Avamys: mag voor kort gebruik. Samengestelde middelen zoals Sinutab liever niet.
• Iso-betadine (ontsmettingsmiddel): mag gedurende de hele zwangerschap niet gebruikt worden. Chloorhexidine mag wel.
• Inentingen: inentingen tegen rubella, mazelen, bof, varicella en HPV mogen gedurende de hele zwangerschap niet toegediend worden. Tetanus, kinkhoest, Hepatitis A en Hepatitis B mogen wel. Vraag dit altijd na bij je arts!
• Antibiotica: Er bestaan verschillende groepen antibiotica, sommigen zijn veilig in de zwangerschap, anderen niet of minder. Vraag daarom steeds advies aan je arts bij vermoeden van een infectie. Sommige infecties zijn gevaarlijker tijdens de zwangerschap. Daarom zullen er sneller antibiotica voorgeschreven worden, ook al heb je maar weinig last (zoals bij een blaasontsteking).
• Aciclovir (geneesmiddel tegen het herpessimplexvirus): Oogdruppels, crème en tabletten met Aciclovir zijn veilig tijdens de zwangerschap. Een herpesinfectie kan gevaarlijk zijn en moet steeds behandeld worden. Bij een actieve genitale herpesinfectie net voor de bevalling zal meestal voor een keizersnede gekozen worden.

Nog even dit

• Het advies van een arts is steeds noodzakelijk. Gebruik daarom nooit geneesmiddelen, vitamines of homeopathische middelen op eigen houtje
• Wie om gezondheidsredenen al geneesmiddelen neemt, overlegt dit ook best met een arts.

Met dank aan Dr. Emma Van den Eede en Dr. Patrick Platton.

Gezond zwanger zijn:

• Sporten tijdens je zwangerschap: goed idee of niet?
• Wat mag je nu eigenlijk niet eten tijdens je zwangerschap?
• x alternatieven voor koffie tijdens de zwangerschap

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!