Sofie Possemiers schreef speciaal voor Libelle Mama een avondritueel
Het belang van een avondritueel: “Kleuters krijgen veel prikkels binnen overdag. Om goed te kunnen slapen is ontspanning cruciaal”
Als kleuters naar school gaan, krijgen ze overdag af te rekenen met heel wat prikkels. Vaak zitten ze ’s avonds nog vol energie, waardoor ze moeilijk in slaap raken. “Een avondritueel helpt je kind ontspannen”.
Sofie Possemiers is al jarenlang deeltijds leerkracht in het buitengewoon onderwijs. Daarnaast heeft ze meer dan vijftien jaar ervaring in het geven van yoga aan kleuters, oudere kinderen en volwassenen. Bovenal is ze ook mama, en weet ze als geen ander hoe belangrijk slaap is voor kindjes. Speciaal voor Libelle Mama schreef ze een avondritueel, waarmee ze andere mama’s wil helpen om hun kleuters tot rust te brengen.
Te veel prikkels = onrust
Sofie, veel ouders hebben moeite om hun kleuters rustig en ontspannen te krijgen als ze moeten gaan slapen. Wat zijn volgens jou de oorzaken daarvan?
Sofie: “Kleuters die naar school gaan worden overdag blootgesteld aan een heleboel prikkels. Je ziet vaak dat de kinderen, als het tijd is om naar bed te gaan, nog vol energie zitten of zelfs in overdrive gaan. Wat veel ouders dan doen is hun kleuter nog even naar televisie laten kijken, of een filmpje op de tablet opzetten. Ze doen dat met de beste bedoelingen en het lijkt ook ontspannend, maar dat is het niet. Deze programma’s of filmpjes, zelfs al zijn ze specifiek voor kleuters bedoeld, werken vaak net prikkelend voor je kind. Je mag niet vergeten dat de hersenen al die input moeten verwerken.
Veel ouders laten hun kleuter voor bedtijd nog even een filmpje op de televisie of tablet kijken. Dat is geen goed idee
Gelukkig zijn er heel wat alternatieven voor dat halfuurtje filmpjes kijken. Laat je kindje wat tekenen of kleuren, daar worden de meesten rustig van. Ook samen in een boekje kijken is zeker een aanrader.
Wat je ook vaak ziet, en ook dat is weer goedbedoeld, is dat ouders nog hevige of intensieve spelletjes met de kinderen spelen voor bedtijd. Echt ravotten, hé. Meestal zijn dat de papa’s (sorry papa’s!). Ook mijn man maakte zich hier vroeger schuldig aan. Pas op, het is niet slecht om die energie los te laten, zeker als je merkt dat ze nog in overdrive zitten. Laat ze dus gerust even bewegen, maar stop op tijd om een rustmoment te creëren.
Sommige kleuters drinken nog graag een beetje melk voor ze naar bed gaan. Op zich is daar niets mis mee. Het doet denken aan de borstvoeding en het is een rustig en ontspannen momentje, zeker als mama of papa er nog even bij komt zitten. Het is wel belangrijk dat je kiest voor melk waar geen suiker aan toegevoegd is. Geraffineerde suikers, daar zijn kinderen namelijk heel gevoelig voor, waardoor ze nog moeilijker in slaap zullen vallen.”
Nood aan ontspanning en rustmomenten
Die rustmomentjes worden vaak vergeten in ons drukke leven, zowel voor onszelf als voor onze kinderen. Ik begrijp dat ouders vaak allebei moeten werken, zeker in deze tijden. En ook ‘s avonds vaak druk bezig zijn. Toch ben ik ervan overtuigd dat de kinderen die ‘s avonds nog helemaal in overdrive zitten, die rustmomenten echt nodig hebben en nu misschien missen.
Toen mijn kinderen klein waren, maakte ik er een punt van om een kwartier per kind enkel en alleen met hem of haar bezig te zijn. Zonder afleiding en zonder to-dolijst in mijn hoofd. Eigenlijk kun je het moment voor het slapengaan ook zien als pure qualitytime met je kind. Je zult merken dat je er zelf ook veel rustiger van wordt. Het kost je alles bij elkaar misschien een kwartiertje of een halfuur, maar je kind geniet ervan en zal veel makkelijker de slaap vatten. De kans is dus kleiner dat jij nadien nog tien keer terug naar de kamer moet omdat je kleuter moeite heeft met inslapen.”
Tijd voor een avondritueel
Hoe ziet zo’n avondritueel eruit?
Sofie: “Hoe dat avondritueel er bij jullie uitziet, dat bepalen jullie uiteraard helemaal zelf. Ik hou van yoga en ben ervan overtuigd dat het goed is voor kinderen, dus dat stop ik er sowieso in. Sommige ouders zien het bedklaar maken – pyjama aan, tandjes poetsen – ook als deel van het ritueel, maar je kunt ook daarna starten met het ritueel. Zeker als je kleuter graag bepaalde dingen zelfstandig doet. Na het bedklaar maken ga je naar de slaapkamer van je kind, doe je een klein lampje aan en zorg je dat het er rustig en gezellig is. Je kunt eventueel een geurtje verspreiden. Wat we gaan doen is de zintuigen van je kind prikkelen op een zachte manier, waardoor hij tot rust komt.
Tijdens het avondritueel is het belangrijk dat je écht aanwezig bent als ouder. Zet alle karweitjes die nog liggen te wachten even uit je hoofd
Dan is het tijd voor het avondritueel. Het is erg belangrijk dat je écht aanwezig bent als ouder, en niet denkt aan alle karweitjes die nog op je liggen te wachten. Dit avondritueel is jouw qualitytime met je kind. Een tiental minuten jouw volle aandacht geven, brengt voldoening. Vaak zijn die tien minuutjes voldoende. Hou je dan ook zoveel mogelijk aan die tijd, dat zorgt voor duidelijkheid en structuur. Als je merkt dat je kind tijd probeert te rekken omdat hij nog niet wil gaan slapen, ben je duidelijk en zeg je dat dit niet de afspraak is.”
Het avondritueel van Sofie
Speciaal voor Libelle Mama schreef Sofie een avondritueel dat je elke dag samen met je kind kunt uitvoeren. Die regelmaat is belangrijk. Herhaal het ritueel elke dag op hetzelfde tijdstip. Je zult zien dat dit niet enkel rust brengt voor je kind, maar ook voor jou.
1. ‘Groet aan de maan’:
1. Je kind brengt de armen opwaarts naar voren en zegt: “De maan”.
2. Je kind spreidt de armen zijwaarts en zegt: “De maan”.
3. Je kind brengt de vingertoppen tegen/naar elkaar toe boven het hoofd en zegt: “De maan is rond.”
4. Je kind kijkt in deze houding naar de voeten en zegt: “Zij schijnt ’s nachts haar lichtje over de grond.”
5. Je kind houdt de armen nog steeds in deze houding naar boven, kijkt naar voren en zegt: “Volle maan”.
6. Je kind plaatst de eerste hand in de heup en houdt de andere boven het hoofd en zegt: “Halve maan”.
7. Je kind brengt de vingertoppen tegen/naar elkaar toe boven het hoofd en zegt: ” Volle maan”.
8. Je kind plaatst de andere hand in de heup en houdt de andere boven het hoofd en zegt: “Halve maan”.
9. Je kind brengt de vingertoppen tegen/naar elkaar toe boven het hoofd, gaat zitten op de knieën, kijkt naar de grond en zegt: ” Maan, maan waar ben je gebleven? Achter een wolkje, heel even.” Je kind ademt in en uit.
10. Je kind kruipt in bed en gaat (samen met zijn/haar knuffel) op de buik liggen. Met het hoofd op de armen en zegt: “Dag maan, goede nacht, ik kruip in mijn bedje en slaap zacht…”
Tip: Hang een afbeelding van de maan in de kamer van je kind of kijk even door het raam naar de maan. Doe mee.
Ter info: Dit is een yogagroet. Je kind beweegt zijn of haar lichaam nog een laatste keer op een zachte manier voor het slapengaan. Even bewegen is een aanrader voor de ontspanningsoefening die volgt.
2. Kort knuffelgesprekje tijdens het avondritueel:
Ga dicht bij je kind zitten, raak het aan en spreek even over de voorbije dag.
Tip: je kunt ook nog even de dag van morgen voorbereiden door te zeggen wat er wanneer op het programma staat. Dat brengt duidelijkheid en rust. Let op, het kan ook spanning brengen als jullie bijvoorbeeld de dag erna iets bijzonders gaan doen. Dus voel of dit wel het geschikte moment is voor je kind. Je kunt het eventueel ook doen terwijl je de pyjama aantrekt bijvoorbeeld.
- Wat was er bijzonder aan de voorbije dag?
- Waren er minder leuke momenten?
- Vraag dan welke de leuke momenten waren en laat je kind deze meenemen naar zijn dromen.
- Eindig met het vragen naar waar je kind dankbaar voor is: ‘Waarvoor wil je dankjewel zeggen?’
Als dat moeilijk is, geef je zelf voorbeelden. Bijvoorbeeld: Ik ben vandaag dankbaar voor het zonnetje dat scheen. Want daar word ik zo blij van. Of ik ben dankbaar voor papa, want die hielp mij bij het klaarmaken van het eten. Of ik ben dankbaar voor het fruit en de groenten die we vandaag aten. Uiteraard kun je ook dankbaar zijn voor bijvoorbeeld cadeautjes die je krijgt, maar geef ook aan je kind mee dat je dankbaar kunt zijn voor de ‘alledaagse’ dingen in het leven. Laat hen hierbij stilstaan, al van in het prille begin.
Bespreek vervolgens welke ‘speciale zin’ je vandaag gaat gebruiken (zie verder). Eindig met een dikke knuffel en lieve woorden van jou naar je kind toe.
3. Kom-tot-slaapmomentje:
- Nodig je kind uit om knus op de buik onder het deken te liggen, zijn of haar knuffel vlakbij.
- Laat je kind een keer samen met jou diep in- en uitademen.
- Warm je handen kort op door ze in elkaar te wrijven.
- Strijk dan met zachte handen van het hoofd naar de voeten van je kind. Raak de rug, de benen aan.
- Strijk ook een keer via de armen, naar de benen, enz. Wissel af, bestrijk het volledige lichaam.
- Voel intussen je eigen ademhaling en vertel je kind hoe bijzonder je kind is. Er is niemand op de wereld zoals hij of zij. Som dingen op waar je kind goed in is. Merk op dat het kind veilig is.
- Zeg de ‘speciale zin’ (zie hieronder) terwijl je je kind vrijblijvend uitnodigt om dit stilletjes mee in het hoofd te zeggen.
- Dan eindig je. Leg nog even de handen op je eigen hart, terwijl je dicht bij je kind zit.
- Voel de warmte van je handen, voel de liefde voor je kind, voor jezelf en verlaat dan stilletjes de kamer.
4. Speciale zin:
Aan de hand van het gesprek kun je je kind een positieve zin meegeven. Met deze zin bekrachtig je iets positiefs in of over je kind. Nodig je kind uit om dit mee te zeggen in het hoofd of luidop. Je voelt hierbij dat het waar is wat er gezegd wordt. Verplicht je kind niet om dit te doen.
Voorbeelden van een speciale zin:
- Ik ben rustig.
- Ik ben stil.
- Ik hou van mezelf.
- Ik ben een goede helper.
- Ik maak anderen blij.
- Ik droom leuke dromen.
- Ik slaap makkelijk in.
- …
Zo, het ritueel zit erop. Nu is het tijd om lekker te gaan slapen.
Liever een eigen avondritueel?
Kun je je moeilijk vinden in het bovenstaande ritueel? Dan kun je er ook steeds zelf eentje samenstellen. Deze dingen kun je bijvoorbeeld integreren:
- Laat je kind zijn/haar lichaam op een rustige manier bewegen.
- Maak je kind bewust dat de dag voorbij is en dat nu de nacht begint (je lichaam laten rusten).
- Integreer een kort relaxatiemoment verbonden aan je ademhaling (kort en speels), positieve gedachten en het voelen van je ganse lichaam.
- Zeg lieve, positieve woorden en geef je kind (zo) positieve gedachten mee.
- Gebruik altijd dezelfde structuur, op hetzelfde moment. Herhaal, herhaal, herhaal want dat brengt rust.
Leer je kleuter tot rust brengen
Wil je je verdiepen in het tot rust brengen van je kleuter? Sofie Possemiers biedt in het najaar een workshop aan met achtergrondinformatie, praktische tools en oefeningen die je helpen je kleuter tot rust te brengen. Deze onmiddellijk bruikbare oefeningen kun je in je ritueel stoppen of gebruiken tijdens het dagdagelijkse leven.
Meer info vind je hier.
Zeker ook lezen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!