Schaffen we de overgang naar zomertijd beter af? De mening van onze expert

Het is weer zover: dit weekend zetten we in de nacht van zaterdag op zondag de klok één uur vooruit, van 2u naar 3u. Meer dan één ouder kijkt niet uit naar de overgang naar zomertijd. Stoppen we niet beter met het verzetten van de klok? Ging Europa daarin geen beslissing nemen? Wat kun je doen om de overgang voor je kindje zo vlot mogelijk te laten verlopen? Kinderslaapcoach Karen Claes laat haar licht schijnen op de discussie en geeft tips.

De discussie in Europa

Al in 2019 besliste het Europees Parlement na jaren discussie om de uursverandering af te schaffen. In 2021 zouden we voor de laatste keer de klok een uurtje verzetten. Daarop ontstond natuurlijk een nieuwe discussie. Kiezen we voor standaardtijd (winteruur) of zomertijd? Dat mochten de lidstaten zelf bepalen, wat natuurlijk voor een kakofonie kan zorgen voor wie bijvoorbeeld nog maar enkel door de Benelux reist.

Vorig jaar verschoof de discussie naar de achtergrond om een evidente reden: de oorlog in Oekraïne eiste alle aandacht op. Anno 2023 staat het al dan niet afschaffen van de uurverandering zelfs niet meer op de hectische Europese agenda. Maar wat is nu het beste voor kinderen?

Het beste voor (jonge) kinderen

Kinderslaapcoach Karen Claes: “Als we puur naar het effect van de uurverandering op kinderen en dan vooral de kleinste kindjes kijken, is het inderdaad beter de uurverandering af te schaffen. Als volwassene ben je al in de war door de plotse overschakeling. Voor kleine kinderen vraagt het een grote aanpassing in hun dagritme. Vaak zijn ze een week lang vermoeid, net als wijzelf. Wanneer kinderen moe zijn, gaan ze bovendien niet plots beter slapen, integendeel.”

De nadelen van zomertijd

Wat zou nu de beste keuze zijn? Winter- of zomertijd? Wetenschappers onderzochten de effecten van de klok verzetten op de mens in verschillende studies. De conclusie luidt vaak dat het afschaffen van zomertijd beter is voor de gezondheid. Het verzetten van de klok heeft verregaande negatieve effecten: een slechtere slaapkwaliteit, een kortere slaapduur, een toenemend aantal mensen met depressies, meer risico op overgewicht en kanker en de levensverwachting zou zelfs dalen.

“Bij kleine kinderen pleit ik zelf ook voor wintertijd. Op klaarlichte dag gaan slapen is moeilijk omdat daglicht de aanmaak van melatonine afremt, waardoor je kindje niet moe wordt en zijn slaapmodus niet vindt. Natuurlijk worden de dagen sowieso nog langer, maar mochten we wintertijd behouden, dan is de periode waarin je kindje bij daglicht moet gaan slapen toch korter. Bovendien komt die overgang dan geleidelijker. Hoe ouder kinderen worden, hoe later ze gaan slapen en dan zouden ze bij standaardtijd sowieso veel minder vaak bij daglicht moeten gaan slapen.”

Naar zomeruur vs. naar winteruur

“De aanpassing naar het nieuwe uur vraagt altijd wat tijd. In de praktijk zie ik vaak dat de overgang naar wintertijd minder evident is. Veel kinderen zijn nu eenmaal vroege vogels. Is je kind normaal altijd om 6u uit de veren, dan wordt dat plots 5u wat wel héél vroeg is. Het voordeel van de overgang van zomertijd nu is dat je helemaal niets moet doen ter voorbereiding. Je kunt dan enkele dagen genieten van een paar uurtjes meer slaap, al duurt dat niet lang.”

Methodes voor een vlotte overgang naar zomertijd

Hoe je de overgang het best aanpakt, hangt af van of het tijdstip dat je kinderen van nature wakke zijn en hoe oud ze zijn.

• Heb je vroege vogels in huis? Doe dan helemaal niets op voorhand en laat de natuur haar werk doen. Probeer wel op zondag al zoveel mogelijk te schuiven met maaltijden en dutjes. Na een paar dagen zit het ritme er al goed in. Ook bij grotere kinderen loopt dat meestal vlot.
• Bij kinderen jonger dan 4 jaar raad ik aan om de overgang tijdens de dagen voordien al voor te bereiden. Idealiter start je al 4 tot 6 dagen vooraf, maar in de praktijk is dat helaas vaak onhaalbaar. Als je kindje nog naar de opvang gaat, kun je nu eenmaal nog niet schuiven met maaltijden en dutjes. Je kunt wel al starten op zaterdag en je kindje ’s ochtends 15 tot 20 minuten vroeger wekken. Leg je kindje die avond een halfuurtje vroeger in bed. De kans is groot dat in slaap vallen moeilijker loopt, wat normaal is. Op zondag kun je gewoon het nieuwe ritme volgen.

Extra tips voor een vlotte overgang naar zomertijd

• Daglicht helpt je kindje om zijn slaapcyclus te reguleren. ’s Ochtends veel licht binnenlaten en de kamer goed verduisteren tijdens dutjes en ’s avonds is daarom heel belangrijk.
• Bewaak sowieso structuur. Kinderen hebben een voorspelbare bedtijdroutine nodig. Zo worden ze sneller rustig en vallen ze sneller in slaap.
• Probeer voor het slapengaan geen drukke dingen te doen en stel je kind niet bloot aan blauw licht van beeldschermen. Het maakt hen erg actief en hun lichaam krijgt de kans niet om melatonine aan te maken.
• Wat je wel beter doet: hen minstens een halfuurtje buiten laten spelen. Zo kunnen ze hun energie kwijt. Buitenlicht overdag bevordert bovendien een goede nachtrust.
• De omschakeling zal sowieso niet van een leien dakje lopen. Geef je kind daarom extra aandacht en nabijheid als hij dat nodig heeft. Het is nu eenmaal niet makkelijk voor hen. Vandaag een moeilijke dag gehad? Morgen is er een nieuwe!
• Heeft je kindje een slaapwekker? Vergeet niet die te verzetten.

Veel succes!

Bron: Karen Claes van Van gaap naar slaap, Knack en VRT NWS

Meer slaaptips

• “Mijn nachtbrakertje is twee uur wakker midden in de nacht”
• Slaaptips van de expert: “Mijn baby draait voortdurend op zijn buik. Wat nu?”
• Slaaptips van de expert: “Mijn dochter wil ’s nachts altijd bij ons zijn”

Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (rechts bovenaan op de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!