CMV: wat is het en kun je het voorkomen?
Cytomegalovirus (of CMV) is een overal voorkomend virus dat mensen van alle leeftijden kan besmetten. Een besmetting met CMV is meestal vrij onschuldig maar omdat zwangere vrouwen het virus kunnen doorgeven aan hun (ongeboren) kind, is het belangrijk om een besmetting tijdens de zwangerschap te vermijden.
CMV: wat is het?
Het cytomegalovirus behoort tot de herpesvirussen zoals koortsblaasjes, zona, klierkoorts, windpokken en herpes genitalis (soa). Bijna iedereen komt in zijn leven in contact met CMV. Een besmetting met CMV is bijna altijd onschuldig en je merkt er meestal zelfs niets van.
CMV: hoe krijg je het?
Het virus verspreidt zich via contact met lichaamsvochten (urine, speeksel, stoelgang, moedermelk, bloed, tranen, sperma en vaginaal vocht). Je raakt besmet wanneer je direct of indirect in contact komt met deze lichaamsvochten. Denk aan: kussen, seksueel contact of door het overbrengen van speeksel of urine van een besmet persoon via handen naar je eigen neus of mond. CMV wordt niet overgedragen via de lucht. Er is ook een besmetting via bloedtransfusies en orgaantransplantaties mogelijk.
CMV: de symptomen
Een infectie met CMV geeft meestal geen klachten en geneest vanzelf. Zijn er wel symptomen, dan zijn deze vergelijkbaar met een verkoudheid of griepje: vermoeidheid, koorts, keelpijn, gezwollen klieren...Uitzonderlijk kan cytomegalie leiden tot leverfunctiestoornissen.
CMV en zwangerschap
Wanneer loop ik risico?
Niet iedereen loopt een ernstig risico op een CMV infectie. Wanneer je al eerder CMV doormaakte en dus afweerstoffen (antilichamen) hebt aangemaakt, kun je het virus nog wel doorgeven maar is de kans veel kleiner dat de baby een infectie oploopt. Als dit de eerste infectie is – een ‘primaire infectie’-, is het risico op transmissie veel hoger.
Daarnaast is het tijdstip van een primaire infectie tijdens de zwangerschap een belangrijk aspect in het risico om het virus door te geven en ook voor de mogelijke gevolgen van een infectie. Vroeg in de zwangerschap is het risico op overdracht van het virus naar de foetus toe lager (10-30%) maar zijn de gevolgen voor de baby vaak ernstig. Een infectie laat in te zwangerschap wordt vaker doorgegeven (60-70%) maar is op dat moment maar zelden schadelijk voor de baby.
Hoe weet ik of ik besmet ben?
Een primaire infectie kun je opsporen in het bloed. Met twee opeenvolgende bloednamen kan er nagaan nagegaan worden of je recent een primaire infectie opliep. Dit laat je het best nakijken wanneer je van plan bent om zwanger te worden: enkel dan wordt de test terugbetaald.
Wanneer je zwanger bent, is het zeer nuttig om je antilichamen na te kijken tijdens het eerste trimester (< 14 weken). Helaas wordt deze test (nog) niet terugbetaald en kost gemiddeld 17 euro. Momenteel wordt aan alle zwangere patiënten op 7 weken (eerste bloedname in zwangerschap) en op 12 weken (bij de NIPT) aangeboden om te screenen naar CMV.
Wanneer er al antilichamen aanwezig zijn is een nieuwe (secundaire) infectie nog mogelijk; dit kan jammer genoeg niet opgespoord worden. Gelukkig wordt een secundaire infectie maar zelden doorgegeven aan je baby.
Gevolgen van een CMV-infectie voor je baby
De meeste baby’s met een aangeboren CMV-infectie ondervinden hier geen last van. Bij 1 op de 10 kinderen zullen echter problemen aanwezig zijn in de vorm van:
- Groeiachterstand
- Problemen met long, lever of milt
Er kunnen ook ernstiger en blijvende problemen optreden:
- Een klein hoofdje
- Verkalkingen in de hersenen
- Stuipen
- Abnormale spierspanning
- Gehoorproblemen
- Problemen met het zicht
Deze kinderen kunnen later een algemene ontwikkelingsachterstand vertonen, zowel geestelijk als lichamelijk.
Kun je een infectie voorkomen?
Je kunt nooit voor 100% vermijden dat je cytomegalie oploopt tijdens je zwangerschap, maar je kunt wel een aantal voorzorgsmaatregelen nemen die het risico op verspreiding van CMV verlagen. Vooral jonge moeders, die reeds 1 of meerdere jonge kinderen in huis hebben, zullen extra voorzichtig moeten zijn.
- Was je handen met zeep en water na contact met lichaamsvochten: na het verversen van een luier of het helpen van je kind op het toilet, het helpen snuiten van de neus, eten geven…
- Kus je kindjes niet op de mond of wang. Geef ze liever een kus op hun hoofd of een dikke knuffel!
- Eet niet uit hetzelfde bord of drink niet uit hetzelfde glas als jonge kinderen, proef niet van hun flesje of aan de lepel die je kindje gebruikt.
- Hou de toiletspullen die je kind gebruikt (handdoek, washandje, tandenborstel) apart.
- Vermijd contact met tranen.
- Kom je via je job regelmatig in contact met jonge kinderen (kleuterjuf, crèche) en ben je zwanger? Bespreek dit dan met je arbeidsgeneesheer. Normaal gezien zul je zodra je weet dat je zwanger bent, meteen moeten stoppen met werken.
Is er een behandeling? – De Treat CMV studie
Recente studies tonen aan dat het risico om CMV door te geven aan de foetus vermindert na behandeling met Valaciclovir, een virus-remmend middel. Valaciclovir is een gekend geneesmiddel maar wordt voor CMV infecties tijdens de zwangerschap nog niet terugbetaald. Hiervoor is er meer onderzoek nodig naar de werking en de veiligheid.
Studie opzet
Zeven Vlaamse perinatale ziekenhuizen (UZ Leuven – UZ Antwerpen – UZ Gent – UZ Brussel – GZA Sint-Augustinus – AZ Sint-Jan Brugge – ZOL Genk) werken samen om aan te tonen dat Valaciclovir de overdracht van CMV naar de foetus kan afremmen. Verder beoogt de studie de bekendheid rond CMV infecties tijdens de zwangerschap te vergroten, de screening naar CMV (antilichamen opsporen in het bloed van mama) standaard aan te bieden en Valaciclovir te starten wanneer tijdens de screening een CMV infectie bij mama wordt vastgesteld. Meer informatie over CMV screening of deze studie kun je vinden op www.treatcmv.be .
Bronnen: gezondheid.be & treatcmv.be
Zeker ook lezen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!