Je placenta: jouw kindje groeit, jij bent beschermd
Al in het allerprilste begin van je zwangerschap, ontwikkelt zich voor dat kleine embryo een geniaal orgaan: de placenta of moederkoek. Maar wist je dat die tegelijkertijd jou als mama beschermt? Dit is wat de placenta doet.
Het ontstaan van de placenta
De placenta is een orgaan. Het ontwikkelt gelijktijdig met je baby en voorziet het kindje tijdens de zwangerschap van zuurstof en de nodige voedingsstoffen om te groeien en te ontwikkelen.
De placenta groeit vanuit hetzelfde vruchtje als de baby. Heel vroeg splitst de bevruchte eicel in twee soorten cellijnen: embryoblasten en trofoblasten. Die laatsten ontwikkelen zich tot de placenta. Rond de twaalfde week van de zwangerschap komen de bloedvaten van mama erin toe en wordt de moederkoek functioneel.
Wanneer de placenta volgroeid is, weegt hij ongeveer 500 gram. Ben je te ver zwanger na de uitgerekende datum, dan neemt de functionaliteit van de placenta af door verkalking. Daarom wordt soms gekozen voor een ingeleide bevalling.
De functies van de moederkoek
De moederkoek heeft verschillende functies.
- transport van zuurstof en essentiële bouwstoffen naar het embryo en de foetus
- afvoer van afvalstoffen
- bescherming tegen schadelijke stoffen en infecties
- productie van hormonen
- de bloeddruk van mama laag houden
Daarnaast heeft de placenta ook een immunologische taak. Een baby is voor de helft ‘vreemd materiaal’ ten opzichte van het lichaam van mama. De placenta zorgt ervoor dat het immuunsysteem van mama daar niet op reageert.
De hormoonproductie
Welke hormonen je placenta dan precies produceert?
- Progesteron zorgt ervoor dat weeën tijdens de zwangerschap onderdrukt worden. Daarnaast speelt het een rol in immuunsuppressie (zodat je lichaam niet in opstand treedt tegen het ‘lichaamsvreemde materiaal’) en temperatuurregulatie. Tot slot maakt het de borsten klaar voor de melkproductie.
- Oestrogeen stimuleert de groei van de baarmoeder en borsten.
- HCG (het zwangerschapshormoon) stimuleert de productie van oestrogeen en progesteron en onderdrukt de menstruele cyclus van mama.
- Verschillende andere stoffen hebben o.a. een invloed op de bloeddruk van mama.
De ligging van je placenta
Waar je placenta precies ligt in je baarmoeder, verschilt van zwangerschap tot zwangerschap. Het hangt ervan af waar de innesteling van het vruchtje gebeurt. Meestal geeft dat geen problemen, maar wanneer dat dicht bij of vlak voor de baarmoederhals is, spreken we van ‘placenta praevia’. De uitgang is dan geblokkeerd door de moederkoek, waardoor een vaginale bevalling onmogelijk is. Een keizersnede is dan altijd noodzakelijk en tijdens de zwangerschap heb je meer kans op bloedverlies.
Goed gevonden van Moeder Natuur: de bloed-placenta-barrière
Zuurstof en belangrijke voedingsstoffen krijgt je kindje via de placenta. Bepaalde medicatie, schadelijke stoffen en infecties krijgt je kindje niet. Hoe dat komt? Daar zit een behoorlijk ingenieus systeem achter: de bloed-placenta-barrière, die regelt welke stoffen doorgegeven worden.
De bloedvaten van mama komen via de baarmoeder in de moederkoek terecht. Die van je baby beginnen daar ook en komen samen in de navelstreng om zo naar je kind te gaan. Toch maken de bloedvaten in die systemen geen rechtstreeks contact, maar ze liggen wel dicht genoeg bij elkaar om die stoffen uit te wisselen.
De nageboorte: je placenta wordt ‘geboren’
Wanneer je bevallen bent, vindt ook de nageboorte van je placenta plaats. Meestal gebeurt dat spontaan enkele minuten na de geboorte van je baby. De baarmoeder trekt opnieuw samen, maar deze weeën zijn gelukkig milder. Laat de nageboorte langer dan een uur op zich wachten, dan spreken we van placentaire retentie. Om dat te voorkomen, worden vaak weeënopwekkers toegediend en zal de gynaecoloog of vroedvrouw je baarmoeder masseren. Dat bevordert het samentrekken.
In ernstige gevallen moet de moederkoek manueel verwijderd worden. Dat doet een gynaecoloog terwijl je onder narcose bent. Belangrijk: hoe langer de placenta blijft zitten, hoe slechter de baarmoeder weer kan samentrekken. De bloedvaten worden dan niet afgesloten, waardoor je risico loopt op ernstige nabloeding.
Met dank aan dr. Emma Van den Eede – UZ Leuven
Zeker ook lezen:
Volg ons op Facebook, Instagram, Pinterest en schrijf je in op onze nieuwsbrief (onderaan de homepage) om op de hoogte te blijven van alle nieuwtjes!